ΘΑΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ
Κλινικός Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
www.allazwdiatrofi.gr
Ο ύπνος, το σωματικό βάρος και η διατροφή
Σήμερα, η επιστημονική βιβλιογραφία συνδέει άρρηκτα τον ύπνο με το σωματικό βάρος, με πληθώρα ερευνών να επιβεβαιώνουν οτι η ανεπάρκεια ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο Δείκτη Μάζας Σώματος. Ο μηχανισμός πίσω απο αυτή την σχέση είναι πολύπλευρος, καθώς γνωρίζουμε πολύ καλά οτι η ρύθμιση του σωματικού βάρους πρόκειται για πολυ-παραγοντική διαδικασία και δεν εξαρτάται αποκλειστικά απο έναν παράγοντα.
Παράγοντες που συνδέουν την ανεπάρκεια ύπνου με την αύξηση του βάρους
1. “Κακές” διατροφικές επιλογές.
Αποτελέσματα μελετών με επίκεντρο την συσχέτιση του ύπνου με την διατροφή, αποδεικνύουν πως στον εγκέφαλο ενός ατόμου που δεν κοιμάται επαρκώς, τα κέντρα ανταμοιβής ενεργοποιούνται περισσότερο από την κατανάλωση φαγητού, συγκριτικά με ένα άτομο με επαρκή ώρες και ποιότητα ύπνου. Τι σημαίνει ακριβώς αυτή η διαπίστωση;
Όταν λοιπόν το κέντρο ανταμοιβής ενεργοποιείται έντονα (σε συνθήκες ανεπαρκούς ύπνου) από την κατανάλωση φαγητού, το άτομο, όπως είναι αναμενόμενο, αναζητά ακόμη πιο έντονα και σε συχνότερη βάση την ικανοποίηση αυτή, άρα και καταναλώνει μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού από αυτό που οργανισμός του χρειάζεται για να έχει την απαραίτητη ενέργεια.
Το ενδιαφέρον και ταυτόχρονα αρνητικό είναι πως η ανάγκη αυτή για φαγητό στρέφεται κατά κύριο λόγο σε επεξεργασμένες και θερμιδικά πυκνές τροφές, χαμηλής διατροφικής αξίας. Παράλληλα, η κούραση και η εξάντληση που συνοδεύουν την ανεπάρκεια ύπνου έρχονται να “κουμπώσουν” και να εντείνουν την τάση αυτή του ατόμου για κατανάλωση κακής ποιότητας φαγητού.
2. Μείωση βασικού μεταβολικού ρυθμού
Αρκετές είναι οι μελέτες που συνδέουν την έλλειψη ύπνου με μειωμένο μεταβολικό ρυθμό. Με απλά λόγια, σε ένα άτομο που στερείται ύπνο, τα βιοχημικά και μεταβολικά μονοπάτια επηρεάζονται με τέτοιο τρόπο, όπου αποτέλεσμα είναι η μείωση του βασικού μεταβολικού ρυθμού. [Δηλαδή της ενέργειας, όπου δαπανά ο οργανισμός όταν το σώμα βρίσκεται σε πλήρη ηρεμία, προκειμένου να εκτελέσει ζωτικές λειτουργίες]
3. Περισσότερος χρόνος ξύπνιος = περισσότερος χρόνος για κατανάλωση φαγητού.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό ένα άτομο που δε κοιμάται αρκετές ώρες και επομένως αυτές τις ώρες τις διανύει ξύπνιο, θα πεινάσει και πιο πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο οργανισμός μας είναι φτιαγμένος έτσι ώστε με ένα ισορροπημένο και πλήρες ημερήσιο πρόγραμμα διατροφής, να μπορεί να παραμείνει σε νηστεία για όσο διαρκεί ο ύπνος. Όταν όμως, το άτομο είναι ξύπνιο και σε εγρήγορση, τότε το σώμα αντιλαμβάνεται τις ώρες που περνάνε, θα εκδηλώσει την ανάγκη του για επιπλέον ενέργεια και κάποιο επιπλέον γεύμα/σνακ.
4. Ορμονικές αλλαγές
Η έλλειψη ύπνου, είναι αποδεδειγμένο, πως οδηγεί σε ορμονική ανισορροπία μορίων που ελέγχουν την όρεξη και τον κορεσμό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ορμονών που επηρεάζονται είναι η λεπτίνη και η γκρελίνη. Συγκεκριμένα, έχει φανεί πως τα άτομα με έλλειψη ύπνου έχουν αυξημένη όρεξη για φαγητό, ενώ ταυτόχρονα ενδεχομένως να δυσκολεύονται να βιώσουν το αίσθημα του κορεσμού.
Η ινσουλίνη είναι μια πολύ βασική ορμόνη για την ρύθμιση του βάρους, καθώς διαταραχές στην ρύθμιση της οδηγούν ενδεχομένως σε αυξημένη όρεξη, αναζήτηση γλυκών γεύσεων και παράλληλα κατακράτηση νατρίου και υγρών. Επιπλέον, πρόκειται για μια αναβολική ορμόνη, η οποία συμβάλλει στην αύξηση του βάρους. Σύμφωνα με την επιστήμη λοιπόν, η έλλειψη ύπνου επηρεάζει την φυσιολογική ρύθμιση και λειτουργία της ορμόνης αυτής, με τα αποτελέσματα της να αφορούν σημαντικά και την ρύθμιση του βάρους.
Για να την συνέχεια του άρθρου πατήστε εδώ
