ΓΕΩΡΓΊΟΣ Π. ΧΡΟΎΣΟΣ
Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας,
Διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας,
Επικεφαλής, Έδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής,
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
—
Δημήτριος Π. Βλαχάκης
Αναπληρωτής Καθηγητής Γενετικής
Τμήμα Βιοτεχνολογίας,
Σχολή Εφαρμοσμένης Βιολογίας
και Βιοτεχνολογίας
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Από την εποχή της Ιπποκρατικής ιατρικής μέχρι και σήμερα, τα ερευνητικά επιτεύγματα και οι νέες τεχνολογίες συνεχώς διαμορφώνουν την επιστήμη αυτή. Κάποια στιγμή, ανακαλύφτηκε το νυστέρι, η βελόνα, το στηθοσκόπιο, η αναισθησία, και άλλα πολλά, που πλέον έχουν ενταχθεί στην καθημερινότητα και θεωρούνται αναπόσπαστα κομμάτια της ιατρικής πράξης. Η εξελίξεις αυτές συνέβαλαν διαχρονικά στην ιατρική όχι μόνο για καλύτερη διάγνωση και θεραπεία, αλλά και για την απόκτηση γνώσης των κλινικών και βασικών / μοριακών μηχανισμών διαφόρων παθολογιών. Ανάλογα, στην εποχή μας αναδεικνύεται η αξία της τεχνητής νοημοσύνης καθώς παρακολουθούμε την μετατόπιση από την παραδοσιακή στην ψηφιοποιημένη ιατρική, που ενσωματώνει σύγχρονες τεχνολογίες και έξυπνους αλγόριθμους για την διαμόρφωση της Ιατρικής Ακριβείας και της Εξατομικευμένης Ιατρικής.
Από την ψηφιοποιημένη ιατρική δεν λείπουν και οι έξυπνες συσκευές (φορητές και μη) που πλέον μπορούν να παρακολουθούν μέσω αισθητήρων σε πραγματικό χρόνο και με μεγάλη ακρίβεια παραμέτρους περιβαλλοντικές, ζωτικές, φυσιολογικές, και βιολογικές. Η ενσωμάτωση εξελιγμένων αισθητήρων μικρού μεγέθους σε ένα ένδυμα έχει διαμορφώσει αυτό που πλέον αποκαλείται «έξυπνο ρούχο» και χαρακτηρίζεται ως το επόμενο υπερεργαλείο στη φαρέτρα του γιατρού. Η παρέκκλιση αυτή από την παραδοσιακή ιατρική υπόσχεται πρωτοφανείς εξελίξεις στη φροντίδα των ασθενών και στις πρακτικές υγειονομικής περίθαλψης στην ψηφιοποιημένη μας εποχή. Ήδη, η αδιάκοπη ή, μάλλον, η συνεχώς επιταχυνόμενη πορεία της τεχνολογίας έχει αναδιαμορφώσει το τοπίο της υγειονομικής περίθαλψης με την ψηφιοποίηση των ιατρικών αρχείων, τη χρήση της τηλεϊατρικής και την έλευση της τεχνητής νοημοσύνης στη στην ψηφιοποιημένη μας εποχή. Πλέον, στο προσκήνιο βρίσκονται και τα έξυπνα ρούχα, προσφέροντας ένα μοναδικό συνδυασμό φορητότητας και τεχνολογίας αιχμής για να επαναπροσδιορίσει την πρακτική της ιατρικής.
Τα έξυπνα ρούχα δεν είναι απλά φορέματα, είναι εξελιγμένα ιατρικά εργαλεία που «υφαίνονται» άψογα στον ιστό της υγειονομικής περίθαλψης. Μία από τις κύριες εφαρμογές τους είναι καταρχήν η παρακολούθηση των ζωτικών σημείων σε πραγματικό χρόνο. Από τον καρδιακό ρυθμό έως τα αναπνευστικά μοτίβα, τα έξυπνα ρούχα προσφέρουν μια ολοκληρωμένη ροή δεδομένων για μια πιο ολιστική κατανόηση της κατάστασης του ασθενούς. Η ενσωμάτωση αισθητήρων στα ρούχα επιτρέπει τον εντοπισμό ανεπαίσθητων αλλαγών στις φυσιολογικές παραμέτρους, επιτρέποντας την έγκαιρη ανίχνευση πιθανών κινδύνων για την υγεία. Η ικανότητα παρακολούθησης ασθενών πέρα από τα όρια ενός νοσοκομείου ή ενός ιατρείου ενισχύει τη συνέχεια της περίθαλψης, γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ των προσωπικών επισκέψεων. Αυτό όχι μόνο βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών, αλλά και ελαφρύνει την επιβάρυνση των υποδομών υγειονομικής περίθαλψης.
Η αυξημένη ακρίβεια και η αποτελεσματικότητα στη συλλογή δεδομένων αποτελούν κρίσιμα πλεονεκτήματα. Οι παραδοσιακές μέθοδοι καταγραφής δεδομένων ενδέχεται να εισάγουν ανθρώπινα λάθη ή να μην έχουν την ακρίβεια που απαιτείται για ιατρικές αποφάσεις. Τα έξυπνα ρούχα εξαλείφουν αυτές τις ανησυχίες παρέχοντας μια αξιόπιστη και συνεχή ροή δεδομένων ακριβείας. Οι γιατροί μπορούν να εντοπίσουν πιθανά ζητήματα προτού κλιμακωθούν, επιτρέποντας τη λήψη προληπτικών μέτρων και εξατομικευμένες παρεμβάσεις. Επιπλέον, η άνεση και η μη-παρεμβατικότητα αυτών των ενδυμάτων ενθαρρύνουν την παρατεταμένη χρήση, διασφαλίζοντας μια συνεχή και συνεπή ροή δεδομένων καθώς ενσωματώνονται απρόσκοπτα στην καθημερινή τους ζωή.
Η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης για την ανάλυση δεδομένων αποτελεί πλέον κοινή πρακτική. Τα έξυπνα ρούχα παράγουν τεράστιο όγκο δεδομένων και οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά αυτές τις πληροφορίες για να εξάγουν σημαντικές πληροφορίες. Αυτό, όχι μόνο ενισχύει τις διαγνωστικές δυνατότητες αυτών των ενδυμάτων αλλά ανοίγει επίσης το δρόμο για προγνωστικές αναλύσεις, βελτιώνοντας περαιτέρω τη φροντίδα των ασθενών. Όμως, ενώ τα πλεονεκτήματα της ενσωμάτωσης των έξυπνων ρούχων στην υγειονομική περίθαλψη είναι σημαντικά, η πρακτική εφαρμογή δεν είναι χωρίς προκλήσεις, με τα ζητήματα προσωπικών δεδομένων, ιατρικού απορρήτου και ασφάλειας να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των ανησυχιών. Τα ευαίσθητα δεδομένα υγείας που συλλέγονται από αυτά τα ρούχα απαιτούν αυστηρά μέτρα για τη διασφάλιση του απορρήτου των ασθενών και την πρόληψη της μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης. Η τυποποίηση αυτής της τεχνολογίας θα πρέπει συνεπώς να ακολουθήσει ένα ενιαίο πρότυπο λήψης, ανάλυσης και διαχείρισης των δεδομένων που συλλέγονται για ασφαλή και εχέμυθη ενσωμάτωση αυτών των τεχνολογιών στις κύριες ιατρικές πρακτικές. Δεδομένου ότι διαφορετικές εταιρείες αναπτύσσουν διάφορες εκδοχές έξυπνων ρούχων, η διασφάλιση της διαλειτουργικότητας και της συμβατότητας με τα υπάρχοντα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης αποτελεί μία πρόκληση.
Η μετάβαση από την παραδοσιακή στην ψηφιακή ιατρική έχει αντιμετωπιστεί με ένα βαθμό σκεπτικισμού, όχι μόνο στην ιατρική κοινότητα αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία. Η εμπιστοσύνη της επιστημονικής κοινότητας και του κοινού στην αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα των ψηφιακών αυτών εργαλείων δεν είναι δεδομένη. Ωστόσο, καθώς τα επιστημονικά στοιχεία που υποστηρίζουν την πρόσθετη ιατρική αξία των έξυπνων ρούχων ολοένα και αυξάνονται, και η σύγχρονη κοινωνία εξοικειώνεται περισσότερο με τις νέες τεχνολογίες, παρακολουθούμε μία σταθερή τάση προς την χρήση τους.
Συνεργασίες μεταξύ φορέων τεχνολογίας και υγειονομικής περίθαλψης αυξάνονται και αναπτύσσονται πιο εξελιγμένες και ολοκληρωμένες λύσεις. Εξ άλλου, οι εξελίξεις στην τεχνολογία αισθητήρων οδηγούν στη σμίκρυνση των εξαρτημάτων, κάνοντας τα έξυπνα ρούχα πιο άνετα και διακριτικά. Η πρακτική χρήση τους βελτιώνεται μαζί με την αισθητική τους, και καθώς αυτά τα ενδύματα γίνονται πιο μοντέρνα και ενσωματώνονται απρόσκοπτα στις καθημερινές ντουλάπες, το στίγμα που σχετίζεται με τα ιατρικά «φορητά» (wearables) μειώνεται.
Αρκετά παραδείγματα έξυπνων ενδυμάτων που έχουν αναπτυχθεί για την προστασία της υγείας χρησιμοποιούνται σήμερα και βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής. Έξυπνα ρούχα ύπνου με ενσωματωμένους αισθητήρες, παρακολουθούν τα μοτίβα ύπνου παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για τη διάγνωση διαταραχών του ύπνου στο σπίτι και την προσαρμογή θεραπευτικής στρατηγικής, υπερβαίνοντας τις μελέτες ύπνου στο εργαστήριο. Έξυπνα ρούχα με ενσωματωμένους αισθητήρες ηλεκτροκαρδιογραφήματος επιτρέπουν τη συνεχή παρακολούθηση της καρδιακής δραστηριότητας κατά τις καθημερινές δραστηριότητες, παρακολουθώντας και προστατεύοντας την υγεία ατόμων πέρα από τις παραδοσιακές διαλείπουσες εξετάσεις ΗΚΓ. Έξυπνα υφάσματα με ενσωματωμένες δυνατότητες θερμορύθμισης χρησιμοποιούνται ως ιατρικά ενδύματα. Για παράδειγμα, έξυπνοι επίδεσμοι με δυνατότητες παρακολούθησης της θερμοκρασίας μπορούν να βοηθήσουν στην ανίχνευση σημείων μόλυνσης σε πληγές, εντοπίζοντας αλλαγές στη θερμοκρασία. Για τους διαβητικούς ασθενείς, σχεδιάζονται έξυπνα ρούχα για να παρακολουθούν μη επεμβατικά τα επίπεδα γλυκόζης. Χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αισθητήρων για την ανάλυση του ιδρώτα ή του ενδιάμεσου υγρού, παρέχεται συνεχής παρακολούθηση της γλυκόζης χωρίς την ανάγκη συχνών αιμοληψιών, προσφέροντας μια πιο άνετη και βολική μέθοδο για τη διαχείριση του διαβήτη.
Έξυπνα ενδύματα έχουν επίσης σχεδιαστεί για τη διαχείριση του στρες ενσωματώνοντας βιοαισθητήρες που μπορούν να ανιχνεύσουν αλλαγές στη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού, την αγωγιμότητα του δέρματος και άλλους φυσιολογικούς δείκτες. Τέλος, έχουμε παραδείγματα εφαρμογής έξυπνων ρούχων για την παρακολούθηση της υγείας των ηλικιωμένων αλλά και για την ενίσχυση της μετεγχειρητικής φροντίδας και αποκατάστασης ασθενών.
Τα έξυπνα ρούχα αποτελούν την σύγκλιση της τεχνολογίας και της υγειονομικής περίθαλψης, υπερβαίνοντας τις συμβατικές πρακτικές. Οι γιατροί, που κάποτε βασίζονταν σε πρακτικές εξετάσεις και καθιερωμένα ιατρικά εργαλεία, πλέον υιοθετούν την καινοτομία που προσφέρουν τα έξυπνα ρούχα ως υπερεργαλείο στη φαρέτρα τους. Καθώς ξετυλίγεται η επόμενη δεκαετία, το νυστέρι και το στηθοσκόπιο θα ενωθούν με ένα σύνολο έξυπνων ενδυμάτων, ωθώντας την υγειονομική περίθαλψη σε μια νέα εποχή εξατομικευμένης ιατρικής, βασισμένης στα δεδομένα και με επίκεντρο τον ασθενή. Το ταξίδι από τον σκεπτικισμό στην αποδοχή βρίσκεται σε εξέλιξη, με τη δυνατότητα να αναδιαμορφώσει τη φαρέτρα του γιατρού και να επαναπροσδιορίσει την ίδια την πρακτική της ιατρικής επιστήμης.
