Χρήσιμες διευκρινίσεις και απαντήσεις σε συνήθη ερωτήματα για τον εμβολιασμό κατά της COVID-19 έδωσε χθες η Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας για τον νέο κορωνοϊό και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Τσολιά στην καθιερωμένη ενημέρωση των συντακτών υγείας.
Ασφαλή τα εμβόλια mRNA: “Yπήρχε ήδη γνώση και εμπειρία πολλών ετών από τις προσπάθειες και τις κλινικές μελέτες για την ανάπτυξη εμβολίων με mRNA, κατά του καρκίνου αλλά και κατά άλλων λοιμογόνων παραγόντων. Η τόσο γρήγορη πρόοδος επιτεύχθηκε με τη συνεργασία της επιστημονικής κοινότητας, της βιομηχανίας, των Κυβερνήσεων, των εθνικών και διεθνών οργανισμών, καθώς και με την προσέλκυση τεράστιας χρηματοδότησης από κρατικούς και ιδιωτικούς πόρους.
Πρόκειται για ένα τεράστιο επίτευγμα της παγκόσμιας κοινότητας και το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν έγιναν μειώσεις στις προδιαγραφές για την έγκριση των εμβολίων από τους ρυθμιστικούς οργανισμούς”.
Ανεπιθύμητες ενέργειες: “Η παρακολούθηση του εμβολιασμού κατά της COVID-19 συνεχίζεται στη χώρα μας και διεθνώς, καθώς εμβολιάζονται εκατομμύρια άνθρωποι και τα δεδομένα αναλύονται συνεχώς. Μέχρι σήμερα δεν έχουν αναφερθεί απρόσμενες, απειλητικές και πολύ σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Όλα τα συμβάντα που σχετίζονται χρονικά με τον εμβολιασμό εξετάζονται και καταγράφονται από την φαρμακοεπαγρύπνηση και μελετάται η αιτιολογική συσχέτισή τους. Το ίδιο γίνεται και στη χώρα μας από τον ΕΟΦ και αναμένουμε την ανάλυση των καταγεγραμμένων περιστατικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε αρκετές περιπτώσεις, κάποια συμπτώματα οφείλονται σε άγχος και συναισθηματική φόρτιση κατά την ώρα του εμβολιασμού. Δεδομένα από το διεθνή χώρο δείχνουν ότι έχουν γίνει περισσότεροι από 30.000.000 εμβολιασμοί παγκόσμια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής έχουν διενεργηθεί 10.000.000 εμβολιασμοί με το εμβόλιο της Pfizer”.
Εμβόλια και αλλεργίες: “Πρόσφατα δημοσιεύτηκαν σημαντικά δεδομένα σχετικά με τη συχνότητα εκδήλωσης αλλεργικών αντιδράσεων μετά τη χορήγηση του εμβολίου της Pfizer. Μελετήθηκαν τα πρώτα 1,8 εκατομμύρια εμβολιασμών. Φαίνεται ότι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες. Συγκεκριμένα, στη μελέτη αυτή καταγράφηκαν 21 αναφυλακτικές αντιδράσεις, που όλες αντιμετωπίστηκαν επιτυχώς με τη χορήγηση αδρεναλίνης.Η συχνότητα των αναφυλακτικών αντιδράσεων υπολογίστηκε σε περίπου 1 περίπτωση ανά 90.000 εμβολιασμούς. Ενώ για τα υπόλοιπα εμβόλια, αυτό που ξέρουμε μέχρι σήμερα είναι περίπου 1 περίπτωση ανά 1.000.000 εμβολιασμών. Είναι δηλαδή κάπως αυξημένες, αλλά σαν απόλυτος αριθμός είναι πολύ σπάνιες. Αυτός είναι ο λόγος που δεν καταγράφηκε αυξημένος αριθμός αναφυλακτικών αντιδράσεων στις κλινικές μελέτες στις οποίες έλαβαν μέρος, εμβολιάστηκαν δηλαδή, περίπου 15.000-20.000 άτομα.
Μοναδική αντένδειξη στον εμβολιασμό είναι το ιστορικό αναφυλαξίας στην πολυαιθυλενογλυκόλη, μια ουσία που υπάρχει στο εμβόλιο και χρησιμοποιείται σε καλλυντικά και φάρμακα. Αντένδειξη επίσης είναι το ιστορικό αλλεργικής αντίδρασης σε προηγούμενη δόση του εμβολίου.
Η ύπαρξη αλλεργίας σε τροφές, όπως το αυγό, το φιστίκι και άλλα, κατοικίδια, τσιμπήματα εντόμων, φάρμακα που χορηγούνται από το στόμα ή στο latex, πιστεύεται ότι δεν σχετίζεται καθόλου με τον εμβολιασμό και δεν αποτελεί αντένδειξη.
Παρ’ όλα αυτά, όσοι έχουν ιστορικό σοβαρής αλλεργίας θα πρέπει να συμβουλεύονται προηγούμενος τον αλλεργιολόγο που τους παρακολουθεί.
Η ύπαρξη προηγούμενου ιστορικού άμεσης αλλεργικής αντίδρασης σε άλλο εμβόλιο ή ενέσιμο φάρμακο, δεν αποτελεί απόλυτη αντένδειξη εμβολιασμού. Όμως, τα άτομα αυτά μπορούν να εμβολιαστούν αν το αποφασίσουν, αλλά θα πρέπει να ληφθούν ιδιαίτερες προφυλάξεις και να προηγηθεί συζήτηση με τον αλλεργιολόγο. Ο εμβολιασμός στις περιπτώσεις αυτές, αν αποφασιστεί, πρέπει να γίνεται σε νοσοκομειακό περιβάλλον”.
Όσοι έχουν νοσήσει μπορούν να εμβολιαστούν; “Πολύ συχνά δεχόμαστε το ερώτημα εάν θα εμβολιαστούν όσοι έχουν ήδη μολυνθεί από τον SARS-CoV-2. Κατά την διάρκεια των κλινικών μελετών εμβολιάστηκαν άτομα που είχαν προηγουμένως μολυνθεί από τον ιό. Έχει διαπιστωθεί ότι ο εμβολιασμός ατόμων με προηγούμενη συμπτωματική ή ασυμπτωματική λοίμωξη, δηλαδή, με ή χωρίς συμπτώματα, είναι ασφαλής.Επομένως, τα άτομα αυτά έχουν δικαίωμα να εμβολιαστούν χωρίς να διενεργηθεί προηγουμένως εργαστηριακός έλεγχος. Είναι, όμως, επίσης γνωστό ότι η ανοσία μετά από φυσική λοίμωξη διαρκεί τουλάχιστον τρεις μήνες και υπάρχουν ακόμα πιο πρόσφατα δεδομένα που δείχνουν ότι διαρκεί και έξι μήνες.Για τον λόγο αυτό συστήνεται τα άτομα με επιβεβαιωμένη προηγούμενη λοίμωξη από SARS-CoV-2 να αναβάλλουν τον εμβολιασμό για διάστημα τριών μηνών από την λοίμωξη, εάν βέβαια το επιθυμούν, έτσι ώστε να εμβολιαστεί κάποιος άλλος που δεν έχει προστασία”.
Εμβολιασμός εγκύων: “Ένα άλλο συχνό ερώτημα αφορά τον εμβολιασμό των εγκύων και των γυναικών που θηλάζουν. Αν και ο απόλυτος κίνδυνος από την COVID-19 είναι χαμηλός για τις έγκυες, εν τούτοις έχει διαπιστωθεί ότι έχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρότερης νόσου, με ανάγκη για εισαγωγή στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και χρήση μηχανικού αερισμού σε σύγκριση με γυναίκες που δεν είναι έγκυες. Επίσης, υπάρχει ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού.
Στις κλινικές μελέτες των εμβολίων με mRNA που έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα, δεν έχουν συμπεριληφθεί έγκυες. Όμως, συμμετείχαν αρκετές γυναίκες που εμβολιάστηκαν και στη συνέχεια διαπιστώθηκε ότι είναι έγκυες και παρακολουθούνται στενά. Επίσης πρόκειται άμεσα να αρχίσουν μελέτες εμβολιασμού εγκύων.
Εξάλλου, τα αποτελέσματα των μελετών που έχουν διεξαχθεί σε πειραματόζωα με το εμβόλιο της Moderna, είναι καθησυχαστικά σχετικά με την εγκυμοσύνη.
Επιπλέον, δεν αναμένεται να υπάρχει κάποια αντίδραση του mRNA στο έμβρυο, κάποια επίδραση του mRNA στο έμβρυο, δεδομένου ότι το μόριο αυτό δεν εισέρχεται στο πυρήνα των κυττάρων, είναι ασταθές και αποσυντίθεται γρήγορα μέσα στα κύτταρα.
Εάν μια έγκυος ανήκει στην ομάδα στην οποία συστήνεται ο εμβολιασμός, π.χ. είναι υγειονομικός, μπορεί να αποφασίσει, να εμβολιαστεί ζυγίζοντας τον κίνδυνο έκθεσης στην λοίμωξη, το επίπεδο κυκλοφορίας του ιού στην κοινότητα, τον κίνδυνο επιδείνωσης επιπλοκών από τη λοίμωξη και τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες. Να σημειωθεί, ότι δεν απαιτείται τεστ κυήσεως για να εμβολιαστεί μια γυναίκα και δεν συστήνεται να αποφεύγεται η εγκυμοσύνη μετά τον εμβολιασμό”.
Εμβολιασμός και θηλασμός: “Τέλος, δεν υπάρχουν δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια του εμβολιασμού για τις γυναίκες που θηλάζουν ή για τα βρέφη τους ή οι συνέπειες στην παραγωγή του γάλακτος. Όμως, τα εμβόλια που περιέχουν mRNA δεν αναμένεται να έχουν αρνητικές επιδράσεις στο βρέφος. Για το λόγο αυτό οι γυναίκες που θηλάζουν μπορεί να επιλέξουν να εμβολιαστούν”.
Photos by Pexels
Επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας
