Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή εσείς γνωρίζετε τι είναι;

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) διαθέτει ένα μοτίβο ανεπιθύμητων σκέψεων και φόβων (εμμονές) που σας οδηγούν να ακολουθείτε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (καταναγκασμοί) Αυτές οι εμμονές και οι καταναγκασμοί επηρεάζουν τις καθημερινές δραστηριότητες και προκαλούν ταλαιπωρία. Μπορείτε να προσπαθήσετε να αγνοήσετε ή να σταματήσετε τις εμμονές σας, αλλά αυτό συνήθως αυξάνει μόνο την αγωνία και το άγχος σας. Τελικά, αισθάνεστε ενθουσιασμένοι για να εκτελέσετε καταναγκαστικές πράξεις ώστε να προσπαθήσετε να μειώσετε το άγχος σας. Παρά τις προσπάθειες να αγνοήσουμε ή να απαλλαγούμε από ενοχλητικές σκέψεις ή παρορμήσεις, αυτές συνεχίζουν να επιστρέφουν. Αυτό οδηγεί σε πιο τελετουργική συμπεριφορά – τον φαύλο κύκλο του ΙΔΨ.

Η ΙΔΨ επικεντρώνεται συχνά σε συγκεκριμένα θέματα,  για παράδειγμα, υπερβολικό φόβο μόλυνσης από μικρόβια. Για να αποφύγετε τους φόβους μόλυνσης, μπορεί να πλένετε υπερβολικά τα χέρια σας έως ότου αυτά να γίνουν ξηρά και σκασμένα, σύμφωνα με το άρθρο της ιστοσελίδας της Κλινικής Mayo των ΗΠΑ.

Ποια είναι τα συμπτώματα όμως;

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή συνήθως περιλαμβάνει τόσο εμμονές όσο και καταναγκασμούς. Αλλά είναι επίσης δυνατό να έχετε μόνο συμπτώματα εμμονής ή μόνο συμπτώματα καταναγκασμού. Μπορεί ή όχι να συνειδητοποιήσετε ότι οι εμμονές και οι καταναγκασμοί σας είναι υπερβολικές ή παράλογες, αλλά καταλαμβάνουν πολύ χρόνο και παρεμβαίνουν στην καθημερινή σας ρουτίνα και στην κοινωνική, σχολική ή εργασιακή σας λειτουργία.

Συμπτώματα εμμονής:

Οι εμμονές ΙΔΨ είναι επαναλαμβανόμενες, επίμονες και ανεπιθύμητες σκέψεις, παρορμήσεις ή εικόνες που είναι ενοχλητικές και προκαλούν αγωνία ή άγχος. Μπορείτε να προσπαθήσετε να τα αγνοήσετε ή να τα απαλλαγείτε εκτελώντας μια καταναγκαστική συμπεριφορά ή τελετουργικό. Αυτές οι εμμονές συνήθως εισβάλλουν όταν προσπαθείτε να σκεφτείτε ή να κάνετε άλλα πράγματα αποσυντονίζοντας σας.

Οι εμμονές περιλαμβάνουν συχνά θέματα σε αυτά, όπως:

·       Φόβος μόλυνσης ή βρωμιάς

·       Αμφιβολία και δυσκολία στην ανεκτικότητα

·       Χρειαζόμαστε τα πράγματα να είναι  τακτικά και συμμετρικά

·       Επιθετικές ή φρικτές σκέψεις για απώλεια ελέγχου και βλάβη στον εαυτό σας ή σε άλλους

·       Ανεπιθύμητες σκέψεις, όπως επιθετικότητα, ή σεξουαλικά ή θρησκευτικά θέματα

Συμπτώματα καταναγκασμού

Τα συμπτώματα καταναγκασμού είναι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές που αισθάνεστε ότι πρέπει να εκτελέσετε. . Αυτές οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή ψυχικές πράξεις προορίζονται να μειώσουν το άγχος που σχετίζεται με τις εμμονές σας ή να αποτρέψουν κάτι κακό. Ωστόσο, η συμμετοχή στις υποχρεώσεις δεν φέρνει ευχαρίστηση και μπορεί να προσφέρει μόνο μια προσωρινή ανακούφιση από το άγχος. Μπορείτε να ακολουθήσετε κανόνες ή τελετουργικό με σκοπό τον έλεγχο του άγχους σας όταν έχετε ιδεολογικές σκέψεις. Αυτές οι υποχρεώσεις είναι υπερβολικές και συχνά δεν σχετίζονται ρεαλιστικά με το πρόβλημα που σκοπεύουν να επιλύσουν.

Όπως με τις εμμονές, οι καταναγκασμοί έχουν συνήθως θέματα, όπως:

·       Πλύσιμο και καθαρισμός

·       Έλεγχος

·       Αρίθμηση

·       Ταξινόμηση

·       Ακολουθώντας μια αυστηρή ρουτίνα

·       Απαιτώντας διαβεβαίωση για όλα

Η ΙΔΨ ξεκινά συνήθως από εφήβους ή νεαρούς ενήλικες, αλλά μπορεί να ξεκινήσει στην παιδική ηλικία. Τα συμπτώματα συνήθως ξεκινούν σταδιακά και τείνουν να ποικίλουν σε σοβαρότητα καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής. Οι τύποι των εμμονών και των καταναγκασμών που αντιμετωπίζετε μπορούν επίσης να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου. Τα συμπτώματα γενικά επιδεινώνονται όταν αντιμετωπίζετε μεγαλύτερο άγχος. Η ΙΔΨ, που συνήθως θεωρείται δια βίου διαταραχή, μπορεί να έχει ήπια έως μέτρια συμπτώματα ή να είναι τόσο σοβαρό και χρονοβόρο.

Πότε να επισκεφτείτε έναν γιατρό;

Υπάρχει μια διαφορά μεταξύ του να είσαι τελειομανής – κάποιος που απαιτεί άψογα αποτελέσματα ή απόδοση, για παράδειγμα – και αν έχει ΙΔΨ. Η ΙΔΨ, δεν είναι απλώς υπερβολικές ανησυχίες για πραγματικά προβλήματα στη ζωή σας ή για έλεγχο καθορισμένων ή τακτοποιημένων πραγμάτων με συγκεκριμένο τρόπο. Εάν οι εμμονές και οι καταναγκασμοί σας επηρεάζουν την ποιότητα ζωής σας, επισκεφθείτε τον γιατρό ή τον επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Αιτίες

Η αιτία της ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχής δεν είναι πλήρως κατανοητή. Οι κύριες θεωρίες περιλαμβάνουν:

·       Βιολογία. Η ΙΔΨ μπορεί να είναι αποτέλεσμα αλλαγών στη φυσική χημεία του σώματος ή στις λειτουργίες του εγκεφάλου.

·       Γενεσιολογία. Η ΙΔΨ μπορεί να έχει γενετικό συστατικό, αλλά συγκεκριμένα γονίδια δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί.

·       Μάθηση. Οι ιδεολογικοί φόβοι και οι καταναγκαστικές συμπεριφορές μπορούν να μαθευτούν από την παρακολούθηση των μελών της οικογένειας ή τη σταδιακή μάθηση με την πάροδο του χρόνου.

Παράγοντες κινδύνου

Παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ή ενεργοποίησης ψυχαναγκαστικής διαταραχής περιλαμβάνουν:

·       Οικογενειακό ιστορικό. Το να έχετε γονείς ή άλλα μέλη της οικογένειας με τη διαταραχή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ΙΔΨ.

·       Αγχωτικά γεγονότα ζωής. Εάν έχετε βιώσει τραυματικά ή αγχωτικά συμβάντα, ο κίνδυνος μπορεί να αυξηθεί. Αυτή η αντίδραση μπορεί, για κάποιο λόγο, να πυροδοτήσει τις ενοχλητικές σκέψεις, τελετές και συναισθηματική αγωνία που χαρακτηρίζουν τη ΙΔΨ.

·       Άλλες ψυχικές διαταραχές. Η ΙΔΨ μπορεί να σχετίζεται με άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας, όπως διαταραχές άγχους, κατάθλιψη, κατάχρηση ουσιών ή διαταραχές τικ.

Επιπλοκές

Τα προβλήματα που προκύπτουν από την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

·       Υπερβολικός χρόνος που αφιερώθηκε σε τελετουργικές συμπεριφορές

·       Ζητήματα υγείας, όπως δερματίτιδα από συχνό πλύσιμο στο χέρι

·       Δυσκολία παρακολούθησης εργασίας, σχολείου ή κοινωνικών δραστηριοτήτων

·       Προβλήματα στις σχέσεις

·       Κακή ποιότητα ζωής

·       Αυτοκτονικές τάσεις  και συμπεριφορές