Τελευταία βγαίνουν συνέχεια ανακοινώσεις για τα οφέλη της βιταμίνης D σε επίσημα ιατρικά συνέδρια. Θεωρείται η «ορμόνη της αντιγήρανσης» και έχει συνδεθεί με την πρόληψη πολλών ασθενειών. Παρόλη την ονομασία της, η βιταμίνη D δεν είναι ακριβώς βιταμίνη. Οι βιταμίνες είναι οργανικές ουσίες που τις λαμβάνουμε με την τροφή. Η βιταμίνη D εκτός από τις τροφές, παράγεται και από το σώμα μας, με την έκθεση στη UVB ηλιακή ακτινοβολία. Είναι λιποδιαλυτή και μεταφέρεται στο συκώτι και τους νεφρούς, όπου μετατρέπεται στις 2 ενεργές μορφές. Η καλύτερη μορφή της είναι η D-3 (χοληκαλσιφερόλη), η οποία πρέπει να προτιμάται ως συμπλήρωμα διατροφής.
Τα οφέλη της βιταμίνης D
Το πρώτο όργανο που επηρεάζεται από την ανεπάρκεια της είναι ο εγκέφαλος. Δεν είναι τυχαίο ότι στο τέλος του χειμώνα νιώθουμε εξαντλημένοι, πεσμένοι και με τη «μελαγχολία του χειμώνα» (καθιερωμένος ιατρικός όρος). Το χειμώνα δεν εκτιθέμεθα στην ηλιακή ακτινοβολία, κάτι που ίσως δικαιολογεί και τα μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης στις σκανδιναβικές χώρες, όπου δεν έχουν αρκετή ηλιοφάνεια. Έτσι καλό είναι να ενισχύονται άτομα με κατάθλιψη ειδικά την περίοδο του χειμώνα.
Η βιταμίνη D παίζει μεγάλο ρόλο στην απώλεια βάρους. Σε έρευνα που ανακοινώθηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικάνικης Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, βρέθηκε ότι όσο υψηλότερα ήταν τα επίπεδα της D 3 σε άτομα που έκαναν δίαιτα, τόσο μεγαλύτερη ήταν και η απώλεια λίπους γύρω από την κοιλιά. Σε αυτό συμβάλλει κυρίως το γεγονός ότι η βιταμίνη βοηθάει στην απορρόφηση του Ca, το οποίο τεκμηριωμένα βοηθάει στην απώλεια βάρους και σπλαγχνικού λίπους. Σε άλλη έρευνα, φαίνεται ότι όσοι τρώνε πρωινό πλούσιο σε ασβέστιο και βιταμίνη D πεινούν λιγότερο και καταναλώνουν 300 θερμίδες λιγότερες τις επόμενες 24 ώρες. Οι παχύσαρκοι άνθρωποι έχουν τη μεγαλύτερη ανεπάρκεια σε βιταμίνη D. Χρειάζονται ιδιαίτερη ενίσχυση, γιατί έχουν αυξημένο λίπος και η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή.
Βοηθάει επίσης στην οστεοπόρωση, γιατί μεγιστοποιεί την απορρόφηση ασβεστίου από τα κόκκαλα. Ειδικά σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση πρέπει να μετράται και να χορηγείται μαζί με το ασβέστιο. Σε έρευνα της Mayo Clinic βρέθηκε ότι 33 άτομα με μυϊκούς σπασμούς, πόνους στα κόκκαλα, στις αρθρώσεις αλλά και αρθρίτιδες, είχαν ανεπάρκεια σε βιταμίνη D.
Έχουν ανακοινωθεί έρευνες, επίσης, για τα οφέλη της στο μεταβολικό σύνδρομο, στην υπέρταση και το σακχαρώδη διαβήτη. Αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και την ανταπόκριση των μυών και του ήπατος στην ινσουλίνη, βοηθώντας στην πρόληψη του διαβήτη.
Ενισχύει το ανοσοποιητικό και μας θωρακίζει από ιώσεις και μικρόβια.
Μειώνει το συνολικό κίνδυνο θανάτου: 18 έρευνες σε 57.000 άτομα έδειξαν ότι αυτοί που είχαν επαρκή επίπεδα, είχαν μικρότερη συνολική θνησιμότητα.
Μπορεί να μειώσει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, οπότε θεωρητικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην πρόληψη του καρκίνου.
Επίσης, έχει σχετιστεί με μια πλειάδα άλλων νόσων, όπως αυτοάνοσα (σκλήρυνση κατά πλάκας), ψωρίαση, Alzheimer, Parkinson, σχιζοφρένεια και .. στα παιδιά, φλεγμονώδης νόσος του εντέρου και ρευματοειδής αρθρίτιδα.
Κατανοούμε πόσο σημαντική είναι η μέτρηση των επιπέδων της στο αίμα και η εκτίμηση των αποτελεσμάτων από έναν ιατρό.
Οι καλύτεροι τρόποι για να ανέβουν τα επίπεδα της είναι:
- H έκθεση στον ήλιο, χωρίς αντηλιακό, του 40 % του σώματος μας για 10-20 λεπτά την ημέρα. Βέβαια χρειάζονται 48 ώρες ώστε να απορροφηθεί από το δέρμα στο αίμα και στο διάστημα αυτό καλό θα είναι να μην πλυθούμε!
- Η κατανάλωση τροφών πλουσίων σε βιταμίνη D, όπως ο κρόκος αυγού, το μουρουνέλαιο, τα παχιά ψάρια (σολομός, σκουμπρί, ρέγγα, σαρδέλα).
- Η λήψη συμπληρωμάτων με καθοδήγηση του ιατρού, που θα καθορίσει τα ιδανικά επίπεδα.
Το «Μεσογειακό παράδοξο»
Αξιοσημείωτο είναι το «Μεσογειακό παράδοξο». Παρόλο που οι χώρες αυτές έχουν ηλιοφάνεια, οι λαοί έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D. Υπάρχουν δύο ερμηνείες:
Α) Έχουν γονίδια που επηρεάζουν την απορρόφηση της βιταμίνης
Β) Όσο πιο σκούρα επιδερμίδα έχει κάποιος, άρα αυξημένη μελανίνη, τόσο περισσότερη ώρα στον ήλιο χρειάζεται για να παραχθεί η βιταμίνη D. Επίσης όταν εκτίθεμεθα, φοράμε αντηλιακό που μπλοκάρει την παραγωγή της βιταμίνης.
Συνοψίζοντας, πρέπει να αντιληφθούμε τη σημαντικότητα της καινούριας αυτής αντιγηραντικής ορμόνης, η οποία μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην πρόληψη σημαντικών ασθενειών και τη βελτιστοποίηση της ποιότητας της ζωής μας.
Μαρία Αθ. Ψωμά
Ιατρός-Βιοπαθολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Ιατρική & Χειρουργική της Παχυσαρκίας (Paris VI) Fellow and Board Certified στην Ιατρική της Αντιγήρανσης