Πριν από ακριβώς δύο χρόνια, η Μονάδα Εφηβικής Υγείας της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού») έλαβε τη διάκριση της Φιλικής Προς τους Νέους Υπηρεσίας, καθώς διαπιστώθηκε ότι εφάρμοζε πολλές από τις διεθνείς οδηγίες του ΠΟΥ για τις «Youth Friendly Services». Η Αν. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής (ΕΕΕΙ), Διευθύντρια ΠΜΣ «Στρατηγικές Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας» Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και Επιστ. Υπεύθυνη Μονάδας Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ), Παιδιατρική Κλινική Παν/μίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», κυρία Άρτεμις Τσίτσικα, μίλησε στο «ΔΥΟ» για τα χαρακτηριστικά που κάνουν τη ΜΕΥ να ξεχωρίζει και εξήγησε γιατί η λειτουργία της καλύπτει μια υπαρκτή και ανεκπλήρωτη ανάγκη.
Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει μια υπηρεσία για να θεωρηθεί φιλική προς τους νέους;
Να έχει ειδικά εκπαιδευμένο «φιλικό» προσωπικό, να έχει ωράρια λειτουργίας που να εξυπηρετούν τους εφήβους και να μη συμπίπτουν με το σχολικό πρόγραμμα (π.χ. απόγευμα), να υπάρχει και να τηρείται η αρχή της εμπιστευτικότητας, καθώς ο φόβος της διάγνωσης και της αποκάλυψης ενός προβλήματος υγείας συχνά αποτρέπει τους εφήβους από το να αναζητήσουν βοήθεια.
Θα πρέπει επίσης να υπάρχει συντονισμός των παραπομπών, σεβασμός στη διαφορετικότητα (ανεξάρτητα από το αν αυτή αφορά την εθνικότητα, το φύλο, τον σεξουαλικό προσανατολισμό) και οι παρεχόμενες υπηρεσίες να είναι προσιτές σε κόστος.
Η Μονάδα Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών υποδέχεται νέους 10-18 ετών, σε κατάλληλες ώρες, εκτός του σχολικού ωραρίου, χωρίς σημαντικές οικονομικές επιβαρύνσεις και σε κατάλληλο περιβάλλον. Η συμμετοχή των ίδιων των νέων στο σχεδιασμό του χώρου, των υλικών εκπαίδευσης και ενημέρωσης (youth participation) είναι σημαντική.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η ΜΕΥ αποτελεί «leading facility» του είδους της σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Πόσο εύκολο ήταν να γίνει αυτό;
Υπήρξαν πολλές δυσκολίες, π.χ. ως προς την εφαρμογή του απογευματινού ωραρίου, τον συντονισμό των παραπομπών κ.ά., έγιναν και γίνονται ωστόσο προσπάθειες για να ξεπεραστούν.
Ποιες ιδιαιτερότητες των εφήβων επιβάλλουν αυτή τη διαφορετική προσέγγιση;
Είναι σημαντικό να συνειδητοποιηθεί, τόσο από τους γονείς όσο και από την ιατρική κοινότητα, ότι οι έφηβοι είναι μια ιδιαίτερη ηλικιακή ομάδα: Δεν είναι ούτε παιδιά ούτε ενήλικες, έχουν αυξημένες υποχρεώσεις και διαφορετικές προτεραιότητες και αυξημένες πιθανότητες να παραμελήσουν την ψυχοσωματική τους υγεία.
Σημαντικά προβλήματα υγείας, όπως η παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο, ο καρκίνος, η κατάθλιψη και η υπογονιμότητα στην ενήλικη ζωή μπορούν σε σημαντικό βαθμό να προληφθούν με παρεμβάσεις στην εφηβική ηλικία.
Είναι σημαντικό να φροντίσουμε την υγεία των εφήβων. Οι υγιείς έφηβοι του σήμερα είναι οι υγιείς ενήλικες του αύριο.
Τι περιστατικά δέχεται η ΜΕΥ;
Υπάρχει εύρος αιτημάτων, που περιλαμβάνουν: αιτήματα για την ανάπτυξη, γυναικολογικά, ανδρολογικά, χρόνια νοσήματα, διατροφικές παρεκτροπές, μαθησιακές δυσκολίες και ΔΕΠ-Υ, σχολική διαρροή, παραμέληση/κακοποίηση, ανεπιθύμητες κυήσεις, bullying, εξάρτηση από το διαδίκτυο κ.ά., καθώς και αιτήματα πρόληψης (εμβολιασμοί, σεξουαλική αγωγή κ.λπ.). Εφαρμόζονται ολιστική προσέγγιση και κοινωνική συναισθηματική μάθηση, ανεξαρτήτως αιτήματος, με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Τι θα πρέπει να γίνει για να βελτιωθεί η δομή/ οι παρεχόμενες υπηρεσίες;
Τα σημεία βελτίωσης έχουν να κάνουν με την οργάνωση του διεπιστημονικού σχήματος, τη χρηματοδότηση και την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων. Ανάλογες δομές στην Ελβετία έχουν μεγαλύτερη οργάνωση, πλαισίωση και υποστήριξη, που επιτρέπει την «ολιστική» προσέγγιση των εφήβων. Αυτό είναι και το δικό μας «όραμα».
Ας μην ξεχνάμε ότι οι νέοι αποτελούν το κεφάλαιό μας για το μέλλον. Η επένδυση στην υγεία τους οδηγεί σε προσωπικό, κοινωνικό και οικονομικό όφελος της κοινωνίας.