Η διατροφή μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην προστασία του οργανισμού ενάντια στις ιώσεις, καθώς μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας.
Ποια είναι όμως τα συστατικά – κλειδιά για αυτή τη διαδικασία; Συγκεκριμένα συστατικά της διατροφής μας, όπως τα αντιοξειδωτικά στοιχεία της τροφής (βιταμίνες A, C, E, σελήνιο), που δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες, τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, τα προβιοτικά και τα ω-3 λιπαρά οξέα, είναι διατροφικοί παράγοντες που επηρεάζουν σημαντικά τη φυσική άμυνα του οργανισμού ενάντια στις “εξωτερικές επιθέσεις” (ιούς, μικρόβια, λοιμώξεις κ.ο.κ.)
Το ανοσοποιητικό αποτελεί την ασπίδα του σώματος ενάντια στις ασθένειες. Είναι το σύστημα που είναι υπεύθυνο για την προστασία μας ενάντια σε βακτήρια, ιούς και σε άλλους παθογόνους οργανισμούς, μέσα από τη δράση εξειδικευμένων κυττάρων, που θωρακίζουν την υγεία μας.
ΠΟΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΆ ΕΧΟΥΝ ΘΕΤΙΚΗ ΔΡΆΣΗ;
ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΆ: Ενισχύουν την ανοσολογική άμυνα και προστατεύουν π.χ. την ομαλή λειτουργία του εντέρου, συμβάλλουν στην ισοτροπία του μικροβιώματος, προστατεύοντας από τις λοιμώξεις. Διατροφικές πηγές τους αποτελούν τα προϊόντα ζύμωσης με βάση το γάλα -όπως το τυρί, το γιαούρτι και το κεφίρ.
ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΆ: Τα αντιοξειδωτικά συστατικά (βιταμίνες Α, Ε και C) δυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνοντας την αμυντική ικανότητα του οργανισμού ενάντια σε λοιμώξεις και ιώσεις. Κύριες πηγές τους είναι τα λαχανικά και τα φρούτα (πορτοκάλι, πορτοκαλί κολοκύθα, καρότα, μπρόκολο, χρωματιστές πιπεριές, μούρα, φράουλες, ρόδι), αλλά και άλλα τρόφιμα, όπως το πράσινο τσάι και το ταχίνι.
Βασικές αντιοξειδωτικές βιταμίνες είναι η βιταμίνη C, που προστατεύει από ιώσεις και λοιμώξεις του αναπνευστικού και συμβάλλει στην ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού μας συστήματος και την παραγωγή προστατευτικών ουσιών (ιντερλευκίνη και κυτοκίνες). Επίσης, η βιταμίνη Ε που σχετίζεται με την παραγωγή ουσιών που ενισχύουν την άμυνα και προφυλάσσουν τον οργανισμό από λοιμώξεις, η βιταμίνη Α που είναι απαραίτητη στη διατήρηση των επιθηλιακών κυττάρων, τα οποία δρουν ως εμπόδιο στις λοιμώξεις και το φυλλικό οξύ που σχετίζεται με την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού.
Τέλος, το σελήνιο συμμετέχει σε μια σειρά από αμυντικούς μηχανισμούς και είναι βασικό συστατικό της «υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης», που παίζει καθοριστικό ρόλο στις λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος.
ΠΟΛΥΑΚΟΡΕΣΤΑ ΛΙΠΑΡΆ ΟΞΈΑ: Τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για την καλύτερη άμυνα του οργανισμού. Τρόφιμα όπως το ηλιέλαιο, το σογιέλαιο, οι ξηροί καρποί όπως τα καρύδια, τα άγρια χόρτα (σταμναγκάθι), και τα λιπαρά ψάρια (τόνος, σολομός, σαρδέλα) αποτελούν σημαντική βοήθεια για την άμυνα του οργανισμού.
ΨΕΥΔΆΡΓΥΡΟΣ: Η ανεπαρκής πρόσληψη ψευδαργύρου οδηγεί σε μείωση των Τ-λεμφοκυττάρων.
ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ: Παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση τηςφλεγμονώδους αντίδρασης του σώματος. Παίζουν επίσης ρόλο στην έκκριση μιας αντι-φλεγμονώδους πρωτεΐνης, της ιντερλευκίνης-4, που προστατεύει από τις λοιμώξεις.
Επειδή ωστόσο, η σύγχρονη διατροφή, το γρήγορο και εύκολο φαγητό, το στρες και άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν την πρόσληψη ή και την απορρόφηση πολλών θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό, είναι σημαντικό όταν χρειάζεται να ενισχύουμε την πρόσληψη σε συγκεκριμένα συστατικά με τη βοήθεια συμπληρωμάτων.
ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΕΠΆΡΚΕΙΑ
Ακόμη και η θρεπτική επάρκεια είναι σημαντική, καθώς τα άτομα που δεν σιτίζονται σωστά ή ακολουθούν συχνά αυστηρά διαιτολόγια, με στόχο τη μείωση του σωματικού τους βάρους παρουσιάζουν υψηλότερο κίνδυνο για μολύνσεις.
Αρκεί βέβαια, η θερμιδική επάρκεια να εξασφαλίζεται με καλής ποιότητας τροφές, προς αποφυγή των υπερβολών και της παχυσαρκίας που έχει τα αντίθετα αποτελέσματα στην ικανότητα του ανοσοποιητικού να αντιμετωπίζει λοιμώξεις.
ΟΙ “ΕΧΘΡΟΙ” ΤΗΣ ΆΜΥΝΑΣ
Στον αντίποδα, μέσα από πολλές μελέτες έχει αποδειχθεί ότι υπάρχουν διατροφικά συστατικά, όπως η ζάχαρη, οι απλοί υδατάνθρακες, το αλκοόλ, τα «κακής» ποιότητας λιπαρά που αποδυναμώνουν την άμυνα του οργανισμού.
ΤΙ ΝΑ ΚΆΝΕΤΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΣΕΤΕ ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΑΣ
✤ Πίνετε αρκετά υγρά, κυρίως νερό, αλλά και βότανα. Η ικανοποιητική ενυδάτωση θωρακίζει ακόμα περισσότερο το ανοσοποιητικό σύστημα.
✤ Καταναλώνετε τουλάχιστον 2-3 φρούτα την ημέρα, χυμούς και άφθονα λαχανικά, από όλες τις ομάδες χρωμάτων.
✤ Καταναλώνετε 2 φορές την εβδομάδα λιπαρά ψάρια (όπως σολομό, σκουμπρί).
✤ Καταναλώνετε δημητριακά και προϊόντα ολικής αλέσεως, που είναι καλές πηγές βιταμινών συμπλέγματος Β.
✤ Αποφύγετε το αλκοόλ, λιπαρές τροφές και την υπερπρόσληψη θερμίδων. Αν η διατροφή σας δεν είναι η κατάλληλη, συζητήστε με τον γιατρό ή τον διαιτολόγο σας το ενδεχόμενο λήψης των κατάλληλων για εσάς συμπληρωμάτων διατροφής.
ΧΑΡΊΛΑΟΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΌΠΟΥΛΟΣ, MmedSci, Κλινικός ΔιαιτολόγοςΒιολόγος, Προϊστάμενος Διαιτολογικού Τμήματος Λαϊκού Νοσοκομείου Αθηνών