Αθανάσιος Μπαδέκας
Ορθοπαιδικός Χειρουργός-ΤραυματιολόγοςΔιευθυντής Γ Ορθοπαιδικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center Και Τμήματος Άκρου Ποδός Ποδοκνημικής.Προέδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας για το 2022 (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 2004).
Η μυοσκελετική υγεία είναι ένας τομέας που η σωστή διατροφή και τα συμπληρώματα διατροφής που θα δοθούν στη σωστή ποσότητα και για την κατάλληλη ένδειξη μπορεί να κάνουν τη διαφορά σε μεγάλο βαθμό. Αυτά τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να είναι πρωτεΐνες, αμινοξέα, βιταμίνες, μέταλλα, λιπαρά οξέα ή συνδυασμοί αυτών.
Πολλά από αυτά τα στοιχεία μπορούμε να τα πάρουμε με τη διατροφή, υπάρχουν όμως αρκετές καταστάσεις που χρειαζόμαστε ενίσχυση, όπως στην υπερβολική άσκηση, στη μείωση μυϊκής μάζας, στην οστεοπόρωση, στον οργανισμό που αρχίζει να γερνάει και δεν μπορεί να ανταποκριθεί ικανοποιητικά στην αποδόμηση και ανακατασκευή είτε μυϊκού ιστού, είτε χόνδρου, είτε οστού. Σε παθολογικές καταστάσεις ασθενειών που προσβάλλουν το μυοσκελετικό σύστημα η ενίσχυση με συμπληρώματα διατροφής εξατομικευμένα και στην κατάλληλη ποσότητα είναι αποτελεσματική.
Για παράδειγμα, συμπληρώματα πρωτεϊνούχα ή κρεατίνης ή βιταμίνης D ή ωμέγα 3 λιπαρών οξέων με την κατάλληλη άσκηση μπορούν να έχουν θετικά αποτελέσματα στους μύες και τα οστά σε αναπτυσσόμενο σκελετό, σε σκελετό που γερνάει, καθώς και σε χρόνιες παθήσεις.
Επίσης, συμπληρώματα διατροφής έχει βρεθεί να βοηθούν στη γρήγορη αποκατάσταση είτε αθλητές είτε ασθενείς που αναρρώνουν από κάποια παθολογική κατάσταση.
Έτσι, η φαρμακολογία που ασχολείται με τα συμπληρώματα διατροφής, την αντιγήρανση και το well being μπορεί να βοηθήσει σημαντικά και τη μυοσκελετική υγεία που είναι αναπόσπαστο κομμάτι των ως άνω στόχων. Δεν νοείται well being χωρίς κίνηση, άθληση ή με πόνο.
Το μυοσκελετικό μας σύστημα έχει ως αναφορά τρεις βασικούς πυλώνες: τα οστά, τις αρθρώσεις και τους μύες. Αναφορικά με τα δύο πρώτα υπάρχει αρκετή βιβλιογραφία και γνώση σχετικά με τη σωστή χρήση π.χ. γλυκοζαμίνης, θειικής χονδροϊτίνης κ.λπ. Επίσης, η γνώση της βιταμίνης D και των διαφόρων μορφών ασβεστίου για την οστεοπόρωση είναι ήδη διαδεδομένη.
Για τον μυϊκό ιστό υπολειπόμαστε βιβλιογραφίας και γνώσεων, αλλά οστά και αρθρώσεις χωρίς την κινητήρια δύναμή τους, δηλαδή τους μύες, πρακτικά είναι άχρηστα.
Πολλοί (κυρίως άτομα που γυμνάζονται) νομίζουν ότι βοηθούν στην ανάκτηση μυϊκού ιστού μέσω πρωτεϊνικών σκευασμάτων, αλλά στην πραγματικότητα αυτά τα σκευάσματα δεν κάνουν και πολλά πράγματα. Αντίθετα, ίσως και να βλάπτουν, καθώς, όταν ο οργανισμός καταναλώνει περισσότερη πρωτεΐνη από αυτή που χρειάζεται, την αποθηκεύει σε λίπος. Ακόμη χειρότερα, μη αναλογική λήψη πρωτεΐνης μπορεί να οδηγήσει σε μεταβολικό σύνδρομο ή καρδιαγγειακές παθήσεις.
Η μείωση όμως της μυϊκής μάζας σε σχέση με την ηλικία και την υπερθετική άθληση σε συγκεκριμένα αθλήματα είναι αναπόφευκτη, πρέπει να αντιμετωπισθεί και είναι μία κατάσταση που τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να βοηθήσουν. Αυτή η μείωση μυϊκής μάζας φτάνει σε ένα σημείο που δεν μπορεί να αντικατασταθεί από την άσκηση ή τη λήψη πρωτεϊνών και επομένως έχουμε καταστάσεις, όπως πιο μακρόχρονη ανάρρωση από ασθένειες και τραυματισμούς, καθώς και μείωση μυϊκής ισχύος και ενέργειας.
Το Calcium β-Hydroxy-β-methylbutyrate ή HMB είναι ένα πολύτιμο συμπλήρωμα, προάγει την πρωτεϊνοσύνθεση και μειώνει ταυτόχρονα την αποδόμηση μυϊκού ιστού. Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (NIH) σε έρευνά του έδειξε πως HMB μαζί με βιταμίνη D3, αν προστεθεί στην καθημερινή καθορισμένη λήψη πρωτεΐνης σε άτομα άνω των 60 ετών, βελτιώνει σημαντικά την υγεία του μυϊκού ιστού, ακόμη και χωρίς άσκηση (J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2020;75[11]:2089-2097).
Η βιταμίνη D επίσης σχετίζεται με τη μυϊκή λειτουργία και συμπληρώματα με κρεατίνη με τη μυϊκή ισχύ (Med Sci Sports Exerc. 2021;53[11]2388-2395).
Συμπερασματικά, τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να είναι σημαντικός αρωγός στην προαγωγή της μυοσκελετικής υγείας, ιδιαίτερα στην υπέρχρηση σε παθολογικές καταστάσεις (οστεοπόρωση) και στον οργανισμό που γερνάει και θέλει ποιότητα ζωής.
Πρέπει από το τρίπτυχο οστά-αρθρώσεις-μυϊκός ιστός να δοθεί περισσότερη έμφαση στο τρίτο που ουσιαστικά είναι η κινητήρια δύναμη για τα άλλα δύο και δεν έχει μελετηθεί ακόμη πλήρως. Επιπλέον, χρειάζεται στενή συνεργασία των επαγγελματιών υγείας με τα εργαστήρια έρευνας και παραγωγής συμπληρωμάτων διατροφής τα οποία θα πρέπει, όπως λέει το όνομα τους, να συμπληρώνουν και όχι να αντικαθιστούν τη σωστή και εξατομικευμένη διατροφή.
