Η έκθεσή μας στον ήλιο χωρίς αντηλιακή προστασία όχι μόνο προκαλεί βλάβες στο δέρμα (δερματίτιδα, σκούρες κηλίδες, ρυτίδες κ.ά.) αλλά επίσης δρα αθροιστικά γεγονός που σε βάθος χρόνου ενδέχεται να οδηγήσει σε καρκίνο του δέρματος.
Να θυμάστε πάντα: Καμία μεμονωμένη μέθοδος προστασίας από τον ήλιο δεν μπορεί να μας παρέχει την τέλεια προστασία.
Ο καλύτερος τρόπος για να έχουμε ένα όμορφο, υγιές δέρμα είναι να υιοθετήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα από τα παρακάτω βήματα στον τρόπο ζωής μας και να τα μετατρέψουμε σε καθημερινές συνήθειες όπου κι αν βρισκόμαστε, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
- Χρησιμοποιείτε αντηλιακό κάθε μέρα, ακόμη και αν επικρατεί συννεφιά.
- Εφαρμόστε επαρκή ποσότητα αντηλιακού τουλάχιστον 15-30 λεπτά πριν βγείτε σε εξωτερικό χώρο.
- Ανανεώστε το αντηλιακό κάθε δύο ώρες. Αν κολυμπήσετε ή ιδρώσετε, επαναλάβατε κάθε μία ώρα.
- Προσέχετε όταν βρίσκεστε κοντά στο νερό και την άμμο. Οι συγκεκριμένες επιφάνειες αντανακλούν τις βλαβερές ακτίνες του ήλιου, γεγονός που μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα ηλιακού εγκαύματος.
- Κρατήστε τα μωρά ηλικίας κάτω των 6 μηνών εντελώς καλυμμένα και στη σκιά.
- Μην εκτίθεστε στον ήλιο 10 με 4. Το διάστημα αυτό οι ακτίνες του ήλιου είναι ισχυρότερες. Εφαρμόστε τον κανόνα της σκιάς: αν το ύψος της σκιάς σας είναι μικρότερο από το δικό σας, οι ηλιακές ακτίνες είναι στην εντονότερη φάση τους και πρέπει να αναζητήσετε σκιά.
- Φορέστε μακρυμάνικα ρούχα και μακριά παντελόνια. Ο κατάλληλος ρουχισμός μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο για τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου (UV). Συνιστά σταθερή προστασία, η οποία δεν μειώνεται σταδιακά όπως αυτή των αντηλιακών. Για πρόσθετη προστασία, αναζητήστε ρούχα κατασκευασμένα από ειδικά αντηλιακά υλικά.
- Ενισχύστε την προστασία σας με ένα καπέλο που καλύπτει το πρόσωπο, το λαιμό και τα αυτιά σας και ένα ζευγάρι γυαλιά ηλίου. Τα γυαλιά ηλίου με φακούς που απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία κατά 99% – 100% παρέχουν βέλτιστη προστασία για τα μάτια και το περιβάλλον την περιοχή αυτή δέρμα.
- Να είστε ακόμη πιο προσεκτικοί εάν λαμβάνετε φάρμακα που μπορεί να σας κάνουν πιο ευαίσθητους στον ήλιο. Σε αυτά περιλαμβάνονται συγκεκριμένοι τύποι αντιβιοτικών, αντιφλεγμονώδη, αντιμυκητησιακά, φάρμακα για την αρτηριακή πίεση και φάρμακα χημειοθεραπειών.
Ηλιακή ακτινοβολία και βλάβες στην όραση – Οδηγίες προφυλάξεις των ματιών από τον ήλιο
Με τον ίδιο τρόπο που βλάπτει το δέρμα σας, η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία (τόσο η UVA όσο και η UVB) φθάνει σε εσάς με αόρατα μήκη κύματος, δημιουργώντας αλλαγές στο DNA που μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο του δέρματος στα βλέφαρα και πρόωρη γήρανση του ευαίσθητου δέρματος γύρω από τα μάτια σας.
Με την εφαρμογή ορισμένων απλών ενεργειών και την υιοθέτηση τους ως τρόπου ζωής, εσείς και η οικογένειά σας μπορείτε να απολαμβάνετε με ασφάλεια τις δραστηριότητες στο ύπαιθρο, προστατεύοντας παράλληλα την υγεία των ματιών σας και του ευαίσθητου δέρματος γύρω από αυτά.
- Φροντίστε να φοράτε γυαλιά ηλίου όλο το χρόνο όποτε βρίσκεστε στον ήλιο. Η βλάβη που προκαλεί ο ήλιος στα μάτια ενδέχεται να συμβεί οποιαδήποτε εποχή του έτους.
- Επιλέξτε γυαλιά που εμποδίζουν το 99 έως 100% της UVA όσο και 95% της UVB ακτινοβολίας.
- Φορέστε καπέλο με γείσο για να προστατεύετε το πρόσωπό σας και την κορυφή του κεφαλιού σας. Τα καπέλα μπορούν να μπλοκάρουν έως και το ήμισυ όλων των υπεριωδών ακτινών UV από τα μάτια και τα βλέφαρά σας.
- Χρησιμοποιήστε ένα αντηλιακό ευρέος φάσματος με δείκτη προστασίας 15 ή υψηλότερο, για να προστατευτείτε όταν πρέπει να βγάλετε τα γυαλιά σας. Επιλέξτε ένα που είναι ασφαλές τόσο για το πρόσωπο όσο και για τα μάτια σας.
- Ακολουθήστε τα παραπάνω ακόμα σε συνθήκες συννεφιάς: Οι ακτίνες του ήλιου μπορούν να περάσουν μέσα από την ομίχλη και τα σύννεφα, επομένως η προστασία των ματιών είναι σημαντική ακόμη και όταν υπάρχει συννεφιά.
- Προσέξτε ιδιαίτερα κοντά σε νερό, χιόνι και άμμο: το 80% ή περισσότερο των ακτινών του ήλιου αντανακλάται από αυτές τις επιφάνειες.
- Λάβετε υπόψιν σας το υψόμετρο: Η ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας αυξάνεται με το υψόμετρο, οπότε φροντίστε να προστατεύετε τα μάτια σας κατά τη διάρκεια του σκι, του snowboard και της ορειβασίας.
- Όπως προαναφέρθηκε, αναζητήστε σκιά: Όποτε είναι δυνατόν, ιδίως κατά τις ώρες που ο ήλιος είναι πιο έντονος (συνήθως 10 π.μ. – 4 μ.μ.).
Η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παθήσεις των ματιών, όπως:
- Καταρράκτη: Ο καταρράκτης αλλοιώνει την όραση, προκαλώντας προοδευτική απώλειά της.
- Εκφύλιση της ωχράς κηλίδας: Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας προκαλείται από σωρευτική βλάβη της υπεριώδους ακτινοβολίας στο κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς.
- Κερατίτιδα ή έλκος κερατοειδούς: Γνωστή και ως “τύφλωση από το χιόνι”, η πάθηση αυτή εμφανίζεται σε σκιέρ και πεζοπόρους λόγω της έντασης του ήλιου στα υψόμετρα και της αντανακλαστικής του φύσης από το νερό, το χιόνι και τον πάγο.
Ηλιακά εγκαύματα – Πότε να επισκεφθείτε γιατρό;
Ο ήλιος εκπέμπει ακτίνες φωτός που μπορούν να μας βοηθήσουν αλλά ταυτόχρονα και να μας βλάψουν. Αυτές είναι γνωστές ως υπεριώδεις (UV) ακτίνες. Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι υπεριωδών ακτινών: οι UVA, UVB και UVC.
Παρόλο που οι ακτίνες UV δεν είναι ορατές, μπορούν να διεισδύσουν στο δέρμα μας. Το δέρμα μας προφυλάσσεται από την μελανίνη και αποκτά ένα πιο σκούρο χρώμα, όταν αμύνεται σε πρώτο βαθμό κατά της υπεριώδους ακτινοβολίας. Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο επιτρέπει στις υπεριώδεις ακτίνες να φτάσουν στα εσωτερικά στρώματα αυτού. Πρόκειται για το γνωστό ηλιακό έγκαυμα. Το ηλιακό έγκαυμα μπορεί να προκαλέσει καταστροφή των κυττάρων του δέρματος, βλάβη ή ανάπτυξη καρκίνου. Τα σημάδια του ηλιακού εγκαύματος περιλαμβάνουν:
- Ερυθρότητα. Το δέρμα μας γίνεται κόκκινο λόγω της αύξησης της ροής του αίματος. Μπορεί να συμβεί αμέσως μετά την έκθεση στον ήλιο ή και λίγο αργότερα. Μπορεί να μην γίνει άμεσα αισθητό.
- Ζεστό δέρμα (επίσης ανατριχίλες ή ρίγη)
- Πόνος
- Φαγούρα
- Φουσκάλες
- Αφυδατωμένο δέρμα
- Ξεφλούδισμα (αυτός είναι ο τρόπος του σώματός μας να αποβάλλει τα νεκρά κύτταρα.)
Σε περίπτωση που τα σημάδια αυτά επιμένουν ή αν κατά τον αυτοέλεγχο παρατηρείτε νέες ή μεταβαλλόμενες δερματικές κηλίδες στο σώμα σας ή αλλαγές που σας ανησυχούν σε προυπάρχοντες σπίλους, καλό είναι να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας. Αυτό περιλαμβάνει ένα σημείο που σας πονά, σας δημιουργεί κνησμό, έχει αλλάξει χρώμα ή σχήμα. Είναι σαφές ότι δεν οφείλονται όλες οι δερματικές αλλαγές σε καρκίνο του δέρματος. Ο γιατρός σας θα διερευνήσει ενδελεχώς τις «ύποπτες» περιοχές ώστε να προσδιορίσει με ακρίβεια την αιτία και να σας καθοδηγήσει αναλόγως.
Γιατί η προστασία του δέρματος είναι σημαντική για όλους;
Τα άτομα με σκούρο δέρμα διαθέτουν μεγαλύτερη φυσική προστασία αλλά αποτελεί κοινώς εσφαλμένη αντίληψη ότι το δέρμα που διαθέτει σημαντική ποσότητα μελανίνης δε χρειάζεται αντηλιακή προστασία. Οι βλαβερές ακτίνες UV μπορούν να διαπεράσουν όλους τους τύπους δέρματος!