Αναστάσιος Δ. Χατζής
Παιδίατρος – Εντατικολόγος
Διευθυντής ΜΕΘ παιδιών
Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών
Όμιλος Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
Στη Βενετία του 15ου αιώνα τα πληρώματα από τα πλοία που έφταναν στο λιμάνι, έμπαιναν σε απομόνωση για 40 μέρες. Από εκεί βγήκε και ο όρος καραντίνα. Εμείς τις 40 μέρες τις κλείσαμε την Πρωτομαγιά κι από τη Δευτέρα 4 Μαΐου βγαίνουμε σταδιακά από την απομόνωση.
Τρία ερωτήματα έρχονται στο μυαλό μου:
Τι κερδίσαμε; Τί χάσαμε; Τι μας περιμένει;
Για το πρώτο ερώτημα η απάντηση είναι σχετικά εύκολη:
Σύμφωνα με τα μαθηματικά πρότυπα που παρουσιάζουν οι ειδικοί, κερδίσαμε πολλές χιλιάδες ζωές, τις δικές μας και συνανθρώπων μας.
Κάποιοι βέβαια δεν τα κατάφεραν και κάποιοι ακόμη αγωνίζονται να ζήσουν μέσα στις ΜΕΘ. Ελπίζουμε και ευχόμαστε τελικά να βγουν νικητές.
Ίσως ακούγεται κυνικό, αλλά το μόνο που θα μπορούσαμε να είχαμε «καταφέρει», αν είχαμε ακολουθήσει μια διαφορετική τακτική, θα ήταν να έχουμε πολύ περισσότερους νεκρούς (4.000 – 4.500).
Βέβαια, αν δεν είχε προηγηθεί το ταξίδι στο Μιλάνο, αν δεν είχε προηγηθεί το προσκύνημα στους Αγίους Τόπους, αν, αν, κτλ κτλ… όλα θα ήταν διαφορετικά. Μάλλον εξωπραγματική σκέψη. Ο κορωνοϊός αργά – γρήγορα θα‘ φτανε και σε μας, όπως πήγε και σε όλες τις άλλες χώρες του πλανήτη.
Το σίγουρο είναι ότι, αν είχαμε καθυστερήσει κατά μία εβδομάδα να κλείσουμε τα σχολεία, θα είχαμε κάποιες εκατοντάδες παραπάνω θανάτους. Ευτυχώς αυτό έγκαιρα αποφεύχθηκε.
Τι άλλο κερδίσαμε; Πολλά:
Πρώτον, έστω και με συνθήκες έκτακτης ανάγκης επιταχύναμε τη μετάβαση στην ψηφιακή διακυβέρνηση.
Δεύτερον, ενδυναμώσαμε το δημόσιο τομέα υγείας και κυρίως τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
Τρίτον, κάναμε πράξη τις έννοιες αλληλεγγύη, υποστήριξη, προσφορά.
Η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα είναι πιο δύσκολη και πιο επώδυνη.
Σε ατομικό επίπεδο, χάσαμε την όποια ευδαιμονία ή αυταπάτη ευδαιμονίας είχαμε, απωλέσαμε προσωρινά το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης, στερηθήκαμε πολλές από τις προσωπικές μας επαφές κι απλά κλειστήκαμε στον εαυτό μας. Και φυσικά και μεταφορικά. Ακόμη και το ή τα πιο αγαπητά μας πρόσωπα έγιναν δυνητικά επικίνδυνα για μας κι εμείς γι’ αυτούς.
Σε συλλογικό – κοινωνικό επίπεδο ξαφνικά σταμάτησε κάθε δραστηριότητα, από τον απλό καφέ σ’ ένα καφενείο, το φαγητό σε μια ταβέρνα κι από τον κινηματογράφο στο θέατρο κλπ κλπ.
Βέβαια εν μέρει υποκαταστάθηκαν από την παράδοση έτοιμου φαγητού στο σπίτι και την προβολή ταινιών, θεατρικών έργων και άλλων θεαμάτων από την τηλεόραση και το διαδίκτυο.
Μάθαμε την τηλε – εργασία, την τηλε – διάσκεψη, την τηλε – σύσκεψη, την τηλε – εκπαίδευση, το τηλε – σεμινάριο κα.
Η οικονομική και η εργασιακή ζωή, με λίγες εξαιρέσεις, σταμάτησε απότομα. Τις συνέπειες θα τις δούμε δυστυχώς στη συνέχεια. Τα έκτακτα επιδόματα απέτρεψαν την οξεία φτώχια, αλλά αυτά είναι προσωρινά. Η προσπάθεια ανόρθωσης της οικονομίας θα είναι μακρά και επίπονη. Άλλωστε, ακόμη δεν ξέρουμε ή μάλλον φοβούμαστε ότι ακόμη, δυστυχώς, δεν έχουμε «πιάσει τον πάτο».
Στο τρίο ερώτημα η απάντηση είναι ένας συνδυασμός δημιουργικότητας και φαντασίας.
Γιατί τόσο η εξολόθρευση του «εχθρού» δηλαδή του κορωνοϊού, όσο και η ανόρθωση της οικονομίας δε μπορεί να γίνει με συμβατικά «όπλα».
Η δημιουργία ενός εμβολίου και ο εμβολιασμός του μισού πληθυσμού της γης σε μηδενικό χρόνο αποτελεί τη μόνη αλλά και επείγουσα λύση.
Είναι εφικτό;
Οι τελευταίες πληροφορίες από τα ερευνητικά εργαστήρια είναι ενθαρρυντικές. Όμως…
Ίσως δε θα εμποδίσουμε να έλθει ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας, ελπίζουμε ηπιότερο, γιατί πολλοί θα έχουν ήδη αποκτήσει φυσική ανοσία από την προηγούμενη έκθεση τους.
Όμως ούτε γι’ αυτό είμαστε ακόμη σίγουροι γιατί δε γνωρίζουμε τη διάρκεια της ανοσίας.
Τέτοια «γνώση» έχει η διεθνής επιστημονική κοινότητα για τη συμπεριφορά αυτού του ιού!
Όμως θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε σε καλό δρόμο, καθ’ όσον οι ερευνητές, που ενισχύθηκαν οικονομικά για το σκοπό αυτό, υπερέβησαν και υπερβαίνουν τις κλασσικές μεθόδους έρευνας και δοκιμής ενός νέου μορίου, είτε λέγεται φάρμακο είτε λέγεται εμβόλιο.
Δείγμα δημιουργικότητας και φαντασίας!
Η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, εθνικής – ευρωπαϊκής – παγκόσμιας, αποτελεί το άλλο μεγάλο στοίχημα της ανθρωπότητας.
Με την οικονομική κρίση δοκιμάζονται όλοι οι θεσμοί: οι εθνικές οικονομίες, η ευρωπαϊκή συνοχή, η παγκόσμια κυριαρχία.
Συμβαίνουν πράγματα πρωτόγνωρα: Για παράδειγμα, μετά την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του ’70 ζούμε μια απίστευτη πραγματικότητα. Κάποιοι πληρώνουν για να απαλλαγούν από τις ποσότητες πετρελαίου που κατέχουν. Τόσο πολύ έχει ελαττωθεί η ζήτηση του!
Οι βιομηχανικές χώρες δε θα έχουν που να διαθέσουν τα προϊόντα τους, άρα πρέπει να μειώσουν την παραγωγή τους με συνέπεια απολύσεις και αύξηση της ανεργίας.
Η υπερδύναμη, που λέγεται Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, κλονίζεται από τα θεμέλια της, λόγω της αλλοπρόσαλλης διακυβέρνησης από τον Πρόεδρο της.
Η χώρα μας, απόλυτα εξαρτημένη από το τουριστικό συνάλλαγμα, θα βρεθεί σε δεινή θέση αν δεν ανακάμψει γρήγορα και δεν αναζητήσει νέες αναπτυξιακές κατευθύνσεις.
Γι’ αυτό και οι πρόσφατες αποφάσεις για επαναλειτουργία κάποιων εργασιών μαζί με το μερικό άνοιγμα των σχολείων αποφασίστηκε και με κριτήριο την επανεκκίνηση της οικονομίας, βασιζόμενοι βεβαίως στα καλά υγειονομικά αποτελέσματα.
Εδώ βέβαια δοκιμάζεται και η ατομική μας συμπεριφορά:
Αν φερθούμε λογικά και συνετά δε θα έχουμε υποτροπή της επιδημίας.
Τελικά τι μας περιμένει;
Ας είμαστε πραγματιστές κι ειλικρινείς. Η επόμενη μέρα δε θα είναι ίδια με πριν.
Σε επίπεδο διαπροσωπικών σχέσεων θα κρατήσουμε μια αναγκαία επιφυλακτικότητα μεταξύ μας, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό.
Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και με τα πιο συγγενικά και προσφιλή μας πρόσωπα η επικοινωνία θα χαρακτηρίζεται από κάποια απόσταση άρα και από κάποια ψυχρότητα.
Οι κοινωνικές και εορταστικές συναθροίσεις θα κάνουν πολύ καιρό να επανέλθουν.
Οι επετειακές, αθλητικές, πολιτιστικές κλπ εκδηλώσεις θα απαγορεύονται ακόμη για πολύ καιρό.
Τα μακρινά ταξίδια με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ιδιαίτερα με τα αεροπλάνα, θα απαιτούν (;) υγειονομικό διαβατήριο.
Δεν τολμούμε ακόμη να σκεφτούμε τι θα γίνει με το προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα.
Κι όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι έχει αποφευχθεί η κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας και δε θα αρχίσει κανένας μεγάλος πόλεμος.
Κι αν ο ιός μεταλλαχθεί και δεν έχουμε εμβόλιο, τι θα γίνει; Θα αφανίσει το ανθρώπινο είδος από τη γη; Τότε δε θα έχουμε πρόβλημα, γιατί απλά δε θα υπάρχουμε.
Τώρα όμως δίνουμε τη μάχη. Και τη δίνουμε με πίστη και δύναμη. Σ’ αυτό μας βοηθά το ό, τι καταφέραμε τις πρώτες 40 μέρες της απομόνωσης, ακολουθώντας (μάλλον κατά σύμπτωση) αυτό που έκαναν οι Βενετοί σα πληρώματα των πλοίων πριν από σχεδόν 6 αιώνες!