Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα
Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών
Χειρουργός–Γυναικολόγος, Μαστολόγος-Ογκολόγος
Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας
Εθνικός Εκπρόσωπος στην Ε.Ε. για τον καρκίνο του
μαστού και τα Κέντρα μαστού
Δ/ντης Ελληνικής Σχολής Μαστολογίας
Εmail: lydiamouzaka@yahoo.gr
Καρκίνος του μαστού μπορεί να αναπτυχθεί και στον άνδρα. Η συχνότητα του είναι 1 με 2 άνδρες σε κάθε 200 γυναίκες με καρκίνο του μαστού, δηλ. 0,5-1%. Δυστυχώς οι άνδρες δεν γνωρίζουν ότι και αυτοί μπορεί να πάθουν καρκίνο στον μαστό για αυτό και η προσέλευση τους στον ιατρό γίνεται με καθυστέρηση και έτσι η έκβασή του έχει χειρότερη πρόγνωση, επειδή καθυστερεί η διάγνωση και η θεραπεία. Ακόμη δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι το μεγέθους του μαστού που στον άνδρα είναι πολύ μικρότερο από της γυναίκας έχουμε πιο εύκολη διήθηση του δέρματος ή του μυός που βρίσκεται πίσω από τον μαστό με διευκόλυνση των μεταστάσεων.
Τα τελευταία χρόνια οι ιατροί στον Καναδά κάνουν εκστρατείες και προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν τους άνδρες σχετικά με την πιθανότητα ότι μπορεί να νοσήσουν και αυτοί και να περάσουν το μήνυμα για την αξία της έγκαιρης διάγνωσης, προτρέποντάς τους να υποβάλλονται σε προληπτικό έλεγχο σε περίπτωση που διαπιστώσουν οποιαδήποτε ενόχληση στον μαστό τους.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Ως αιτιολογικοί παράγοντες εμφάνισης καρκίνου του μαστού στον άνδρα αναφέρονται:
✤ Η ηλικία. Είναι πιο συχνός στις ηλικίες μεταξύ 50 έως 75 ετών.
✤ Η εθνικότητα. Μεγαλύτερη συχνότητα παρουσιάζουν οι άνδρες της μαύρης φυλής και ακόμα μεγαλύτερη οι άνδρες της εβραϊκής φυλής Ασκενάζι.
✤ Το οικογενειακό ιστορικό και ιδιαίτερα η ύπαρξη μετάλλαξης στο γονίδιο BRCA 1 & BRCA 2 στον άνδρα 12πλασιάζει τη συχνότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.
Έτσι η ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού είναι συχνότερη σε άνδρες που έχουν:
✤ Άτομα στο στενό συγγενικό τους περιβάλλον με καρκίνο του μαστού.
✤ Στενή συγγενή με αμφοτερόπλευρο καρκίνο του μαστού.
✤ Συγγενή με ανάπτυξη καρκίνου του μαστού σε ηλικία < 40 ετών.
✤ Μέλη της οικογένειας με καρκίνο των ωοθηκών, του παχέος εντέρου ή του ενδομητρίου.
✤ Υψηλή κοινωνικο-οικονομική κατάσταση (είναι συχνότερος σε αποφοίτους Πανεπιστημιακών Σχολών).
✤ Αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων στο αίμα.
✤ Το Σύνδρομο Klinefelter ή βουβωνοκήλη με κρυψορχία.
✤ Έκθεση σε ακτινοβολία κατά τη νεαρή τους ηλικία.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ-ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Οι άνδρες στην πλειοψηφία τους αντιλαμβάνονται τον καρκίνο στον μαστό τους σε πολύ προχωρημένο στάδιο, παρόλο που η κατασκευή του ανδρικού μαστού επιτρέπει την εύκολη ψηλάφηση του. Οι άνδρες όμως δεν ανησυχούν όταν διαπιστώσουν κάτι ψηλαφητό στον μαστό τους, επειδή αγνοούν την ύπαρξη του καρκίνου του μαστού στους άνδρες και επειδή έχουν την εμπειρία της παροδικής εφηβικής γυναικομαστίας με ψηλαφητό μόρφωμα, εκλαμβάνουν και την περίπτωση του ογκιδίου που εμφανίζεται σε προχωρημένη ηλικία ότι θα μπορούσε να αντιστοιχεί σε καλόηθες μόρφωμα, το οποίο θα εξαφανιστεί από μόνο του όπως και αυτό στην εφηβεία.
Τα πλέον συχνά συμπτώματα τα οποία μπορούν να διαπιστώσουν οι άνδρες στον μαστό τους είναι:
✤ Ένα ανώδυνο ψηλαφητό ογκίδιο συνήθως κάτω από την
περιοχή της θηλής και της θηλαίας άλω.
✤ Αλλαγή στο μέγεθος του ενός μαστού.
✤ Αλλαγή στο σχήμα του ενός μαστού.
✤ Εξέλκωση του δέρματος του μαστού.
✤ Έκκριμα από τη θηλή του μαστού.
✤ Εισολκή της θηλής.
✤ Εξάνθημα.
✤ Ψηλαφητοί μασχαλιαίοι λεμφαδένες.
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Η διαγνωστική προσέγγιση και στον άνδρα είναι όμοια με αυτή στη γυναίκα. Λήψη λεπτομερούς ιστορικού, κλινική εξέταση, η οποία αρχίζει με την επισκόπηση των μαστών και ακολουθεί η ψηλάφηση, μαστογραφία, υπερηχογράφημα μαστών, παρακέντηση με λεπτή βελόνα και κυτταρολογική εξέταση. Εάν διαγνωσθεί καρκίνος του μαστού, τότε ο ασθενής υποβάλλεται σε πλήρη συμπληρωματικό προεγχειρητικό έλεγχο με αξονική τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας και θώρακος και σπινθηρογράφημα οστών.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Η εκλογή της θεραπευτικής αντιμετώπισης βασίζεται στη σταδιοποίηση της νόσου. Η πιο συχνή χειρουργική θεραπευτική αντιμετώπιση στον άνδρα είναι η μαστεκτομή, επειδή το μικρό μέγεθος του ανδρικού μαστού δεν επιτρέπει σωστή από ογκολογικής άποψης επέμβαση και εξαίρεση του λεμφαδένα φρουρού.
Η περαιτέρω θεραπευτική αγωγή βασίζεται στη μετεγχειρητική εκτίμηση του σταδίου της νόσου, στην ηλικία του ασθενούς και τους προγνωστικούς παράγοντες που θα διαπιστωθούν από την ιστολογική εξέταση της μαστεκτομής και των λεμφαδένων.
Η θεραπευτική αγωγή μπορεί να συμπληρωθεί με χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή ορμονοθεραπεία.
