Η διάδοση ψευδών ειδήσεων είναι ένα παλαιό φαινόμενο το οποίο, βέβαια, παίρνει νέες διαστάσεις, καθώς αλλάζει ο τρόπος και η ταχύτητα μετάδοσης της πληροφορίας. Πρόκειται για ένα είδος σκόπιμης παραπληροφόρησης με στόχο την παραπλάνηση ή τον εντυπωσιασμό του κοινού και κατά συνέπεια είτε τη βλάβη κάποιου νομικού ή φυσικού προσώπου είτε το οικονομικό ή πολιτικό όφελος.
Σε κάποια μέσα επικοινωνίας είναι εύκολο να διακρίνει κανείς ότι διαδίδονται ψευδείς ειδήσεις, ενώ σε κάποια άλλα υπάρχει η αντίληψη ότι αυτό γίνεται λιγότερο. Είναι εύκολα αντιληπτό ότι οι ψευδείς ειδήσεις μπορεί να είναι διαβρωτικές για την κοινωνία και την πολιτική, αλλά νέες έρευνες έρχονται να καταδείξουν ότι υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όταν ένα άτομο παραπληροφορείται διαβάζοντας ή ακούγοντας μία πληροφορία, τότε μπορεί να βιώσει άμεσες επιπτώσεις και στη σωματική του υγεία.
Στρες
Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι τα άτομα που δυσκολεύονται να διακρίνουν την εγκυρότητα και την αξιοπιστία μιας πληροφορίας αντιδρούν αρνητικά, όταν έχουν να επιτελέσουν ένα στρεσογόνο έργο μετά την έκθεσή τους στην πληροφορία.
Σε αντιδιαστολή, τα άτομα που σκόραραν ψηλά στα ερωτηματολόγια διάκρισης των πληροφοριών είχαν θετική ανταπόκριση, όταν μετά την πληροφορία είχαν να επιτελέσουν ένα στρεσογόνο έργο.
Βρέθηκε, λοιπόν, ότι τα άτομα που αξιολογούν λιγότερο την πηγή της πληροφορίας είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν συμπτώματα σωματικού στρες, όπως για παράδειγμα αυξημένο καρδιακό ρυθμό και αυξημένη αντίσταση στη ροή των αιμοφόρων αγγείων.
Έτσι, ένα ατομο δεκτικό στην ψευδή είδηση, όταν βρεθεί σε μία στρεσογόνο συνθήκη, όχι μόνο θα πάρει εσφαλμένες αποφάσεις για ζητήματα που αφορούν στην υγεία του (π.χ. θα είναι πιο ανοιχτό στο να πιστέψει μία θεωρία συνομωσίας), αλλά θα βιώσει και άμεσες οργανικές συνέπειες στην καρδιά του.
Κριτική σκέψη
Σε άλλη έρευνα έχει τεκμηριωθεί ότι η κριτική σκέψη συσχετίζεται σημαντικά με τη μείωση του στρες καθώς και με την επιλογή μη ανάγνωσης ψευδών ειδήσεων.
Επιπλέον, επιβλαβής είναι η διασπορά των ψευδών ειδήσεων στα ζητήματα δημόσιας υγείας καθώς και της ευεξίας, αφού σε περίπτωση εκτεταμένης διασποράς τους μπορεί να προκληθεί ανησυχία, άγχος ή και πανικός στο κοινωνικό σύνολο. Οι αντιδράσεις αυτές μπορούν να είναι ιδιαιτέρως επιβαρυντικές για την ψυχοσυναισθηματική και πνευματική υγεία του ατόμου και να οδηγήσουν σε δυνητικά επιζήμιες επιλογές σχετικά με ζητήματα υγείας.
Λαμβάνοντας υπόψη και άλλα ευρήματα ερευνών τα οποία δείχνουν ότι οι άνθρωποι κάνουν φτωχή διάκριση της πληροφορίας ως αποτέλεσμα της απουσίας προσεκτικής αιτιολόγησης και γνώσης, αλλά και επειδή κάνουν χρήση ευρετικών μεθόδων, όπως η οικειότητα και η επιλογή της πληροφορίας που τους φαίνεται γνώριμη, σκόπιμο είναι να αρχίσουμε να δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση στην προσεκτική αξιολόγηση της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας των πηγών μας -ιδίως όταν πρόκειται για ζητήματα αυξημένης βαρύτητας.
