Πέτρος Μπακάκος
Καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ
Οι λοιμώξεις των πνευμόνων (κατώτερου αναπνευστικού) αποτελούν σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνητότητας στον γενικό πληθυσμό. Αρκεί να αναφερθεί ότι με βάση τα στοιχεία του ΠΟΥ (Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας) οι λοιμώξεις αυτές αποτελούν παγκοσμίως την 5η συχνότερη αιτία θανάτου.
Οι δυο βασικότεροι εμβολιασμοί – και προ εποχής COVID-19 – είναι ο αντιγριπικός και ο αντιπνευμονιοκοκκικός εμβολιασμός.
Αντιγριπικός Εμβολιασμός
Ο εμβολιασμός έναντι της γρίπης μπορεί να μειώσει σημαντικά τις λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού που απαιτούν νοσηλεία στο νοσοκομείο και τους θανάτους από γρίπη. Χορηγείται σε άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω βάσει ηλικιακού κριτήριου αλλά και σε άτομα 18-64 ετών με υποκείμενα χρόνια νοσήματα ή επιβαρυντικούς για σοβαρή λοίμωξη παράγοντες όπως χρόνια αναπνευστικά νοσήματα (ΧΑΠ, βρογχικό άσθμα κ.ά), χρόνια καρδιακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφροπάθεια, χρόνιες παθήσεις ήπατος, ανοσοκαταστολή, δρεπανοκυτταρική αναιμία και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες, μεταμόσχευση οργάνων και νευρολογικά νοσήματα. Επίσης άτομα με παχυσαρκία, έγκυες γυναίκες, λεχωίδες ή θηλάζουσες, άτομα σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή που φροντίζουν ή ζουν μαζί με άτομα με υποκείμενο νόσημα καθώς και κλειστοί πληθυσμοί (σχολές, ειδικά σχολεία, ιδρύματα χρονίως πασχόντων, μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων) και εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υγείας όπως ιατρονοσηλευτικό προσωπικό συστήνεται να εμβολιάζονται για τη γρίπη. Η εμφάνιση των ανεπιθύμητων ενεργειών από το εμβόλιο είναι συνήθως ήπια και παροδική.
Αντιπνευμονιοκοκικκός εμβολιασμός
Το 13δύναμο συζευγμένο και το 23δύναμο πολυσακχαριδικό αντιπνευμονιοκοκικκό εμβόλιο που υπήρχαν εδώ και πολλά χρόνια αντικαταστάθηκαν πολύ πρόσφατα από το 20δύναμο συζευγμένο εμβόλιο. Συστήνεται η διενέργεια μιας δόσης του νέου συζευγμένου 20δύναμου εμβολίου σε ενήλικες ≥65 ετών. Σε άτομα που έχουν λάβει μόνο μια δόση 13δύναμου συζευγμένου ή μόνο μια δόση 23δύναμου εμβολίου συνιστάται να λάβουν μια δόση από το 20δύναμο νεότερο εμβόλιο τουλάχιστον 1 χρόνο μετά και με αυτόν τον τρόπο θα έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους κατά του πνευμονιόκοκκου για όλη τους τη ζωή.
Ο αντιπνευμονιοκοκκικός εμβολιασμός συστήνεται και σε άτομα ηλικίας 18-64 ετών με υποκείμενα νοσήματα όπως χρόνια καρδιοπάθεια, χρόνια πνευμονοπάθεια, χρόνια ηπατική νόσο, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδη διαβήτη, αλκοολισμό, ανοσοκαταστολή ή που είναι καπνιστές.
Σε άτομα υψηλού κινδύνου που έχουν κάποιο από τα υποκείμενα νοσήματα που αναφέρθηκαν και που έχουν λάβει και τα 2 παλαιότερα εμβόλια μπορεί να ακολουθήσει η χορήγηση του 20δύναμου 5 έτη μετά την τελευταία δόση.
Η θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος έναντι των λοιμώξεων του αναπνευστικού περιλαμβάνει εκτός από τα δυο προαναφερθέντα εμβόλια και το εμβόλιο έναντι του SARS-CoV2, το εμβόλιο κατά του κοκκύτη ενώ είναι πιθανό να προστεθεί και το εμβόλιο έναντι ενός άλλου ιού του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV).
Όσο και αν φαίνεται να γίνεται περίπλοκο το εμβολιαστικό σχήμα με περισσότερα εμβόλια που απαιτούν προγραμματισμό για τη διενέργειά τους πρέπει να καταστεί κατανοητό και σαφές ότι οι εμβολιασμοί είναι απαραίτητοι για την άμυνα έναντι των αναπνευστικών λοιμώξεων όχι μόνο για εκείνον που εμβολιάζεται αλλά και για τους γύρω του.