Αυτοί που διευθύνουν πραγματικά τους θεσμούς, με στόχο τον απόλυτο έλεγχο οικονομιών και πληθυσμών, εξετάζουν με το πείραμα της Ελλάδας τις αντοχές και της οικονομίας , αλλά και ενός ολόκληρου λαού. Η Ελλάδα, μετά βεβαιότητας τους έχει καταπλήξει. Πως είναι δυνατόν σαν λαός να στέκεται ακόμα όρθιος, με τόσες ποσότητες τοξικών στοιχείων που τις χορηγούνται καθημερινά, μέσα από τα περιβόητα reforms;
Πριν από λίγες ημέρες, είχα συνάντηση με έναν φίλο μου και συνεργάτη, καθηγητή της Ιατρικής και μεταξύ των άλλων αναπόφευκτα αναφερθήκαμε και στην παρούσα οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας μας.
Συμφωνήσαμε σε πολλά, αλλά εκείνο που έχει ενδιαφέρον ήταν η έντονη διαφωνία μας. Εκείνος υποστήριζε ότι οι Ευρωπαίοι, και γενικότερα οι ξένοι, μας αγαπούν και θέλουν να μας βοηθήσουν, αλλά εμείς είμαστε οι αποκλειστικά υπεύθυνοι για τη σημερινή μας κατάσταση, ενώ εγώ υποστήριζα ότι κανένας σχεδόν δεν μας αγαπάει, αλλά αντίθετα «δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται».
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλοι μας φέρουμε βαθιές ευθύνες γι’ αυτό που βιώνουμε στην Ελλάδα σαν λαός, αλλά από την άλλη πλευρά, παρακολουθώντας όσο μπορώ πιο στενά «το μπαλάκι» από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και αντίστροφα, δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι στην πραγματικότητα οι δανειστές μας -και όχι μόνο- για το μόνο που δεν κόπτονται είναι η ανάκαμψη και η ευημερία της χώρας. Πιο συγκεκριμένα και απλά και ο πλέον αδιάβαστος πρωτοετής φοιτητής Οικονομικών Σχολών σε όλο τον πλανήτη θα αντιλαμβανόταν ότι σε μια χώρα όπου το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν και κατά συνέπεια και η συνολική ζήτηση έχουν μειωθεί δραματικά για έξι ολόκληρα χρόνια, μέτρα όπως μείωση συντάξεων και μισθών, μείωση των δημόσιων δαπανών, επιτοκίων που αγγίζουν διψήφια νούμερα, μαζικών απολύσεων, είναι ακριβώς η συνταγή για να αποτελειώσεις ό,τι έχει απομείνει όρθιο στη συγκεκριμένη οικονομία. Όλα αυτά, λοιπόν, είναι απαιτήσεις των «φίλων» μας θεσμών και μάλιστα τα αποκαλούν reforms, δηλαδή μεταρρυθμίσεις, απαραίτητες κατά αυτούς για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Το εύλογο, λοιπόν, ερώτημα εδώ είναι αυτοί που κάνουν καθημερινά τέτοιες δηλώσεις, στα ευρωπαϊκά όργανα, είναι τόσο άσχετοι με τους οικονομικούς μηχανισμούς, δηλαδή πιο άσχετοι κι από έναν πρωτοετή φοιτητή; ή αντίθετα γνωρίζουν πολύ καλά ότι όλα αυτά οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή; Σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να πιστέψω ότι ο κ. Ντάισενμπλουμ και ο κ. Σόιμπλε, έστω κι αν δεν έχουν σπουδάσει σε οικονομικά πανεπιστήμια, δεν έχουν συμβούλους που γνωρίζουν πολύ καλά ότι η Αμερική, για παράδειγμα, που σχετικά πρόσφατα ανακοίνωσε και επίσημα την έξοδο της χώρας από την πρόσφατη οικονομική κρίση, ομολόγησε ότι το κατάφερε ακολουθώντας reforms εντελώς αντίθετες από αυτές που ζητούν να εφαρμόσει η Ελλάδα.
Θυμίζω μερικές από αυτές, αλλά ίσως και τις πιο σημαντικές: Ποσοτική χαλάρωση, δηλαδή αύξηση της ποσότητας χρήματος, μηδενικά επιτόκια δανεισμού, δημοσιονομική χαλάρωση με αύξηση των δημόσιων δαπανών και φυσικά αύξηση της απασχόλησης και της συνολικής ζήτησης. Αυτό, λοιπόν, που επέμενα στη διαμάχη μου με τον φίλο καθηγητή της Ιατρικής είναι ότι ο Ντάισενμπλουμ, η Λαγκάρντ, ο Τόμσεν και άλλοι θεσμικοί, είτε γνωρίζουν καλά τα οικονομικά είτε όχι, ουσιαστικά εκτελούν εντολές αυτών που πραγματικά βρίσκονται πίσω απ’ τις βιτρίνες των θεσμών, ευρωπαϊκών και μη. Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι η Ελλάδα εδώ και τουλάχιστον 4-5 χρόνια είναι σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα, που πάνω της γίνονται πολύ σημαντικά πειράματα.
Αυτοί που διευθύνουν πραγματικά τους θεσμούς, με στόχο τον απόλυτο έλεγχο οικονομιών και πληθυσμών, εξετάζουν με το πείραμα της Ελλάδας τις αντοχές και της οικονομίας αλλά και ενός ολόκληρου λαού. Η Ελλάδα μετά βεβαιότητας τους έχει καταπλήξει. Πώς είναι δυνατόν σαν λαός να στέκεται ακόμα όρθιος με τόσες ποσότητες τοξικών στοιχείων που της χορηγούνται καθημερινά, μέσα από τα περιβόητα reforms. Αν αυτά συνέβαιναν στη Γερμανία, στην Αυστρία, στη Σουηδία, δηλαδή 30% σχεδόν ανεργία, πάνω από 25% μείωση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, επιχειρήσεις χωρίς καμία τραπεζική υποστήριξη, συνεχής μείωση μισθών και συντάξεων, κλειστές τράπεζες, τότε χωρίς την παραμικρή αμφιβολία η κοινωνική, η οικονομική και η πολιτική κατάσταση θα ήταν εκτός ελέγχου.
Το ελληνικό φαινόμενο που αντέχει ακόμα- όπως θέλουν να πιστεύουν- κι άλλα reforms, τους πήρε κάποια χρόνια να το αποκωδικοποιήσουν. Τελικά τα κατάφεραν. Βρήκαν το «αίτιο» της ανθεκτικότητας: Ο ελληνικός κοινωνικός ιστός. Με απλά λόγια, το δέσιμο της οικογένειας. Και με πιο απλά λόγια, η σύνταξη του παππού, που σήμερα συντηρεί το άνεργο παιδί του και το σπουδάζων εγγόνι. Κι έτσι, λοιπόν, βασικός στόχος στα reforms είναι η 13η και αποφασιστική, ίσως, μείωση στη σύνταξη του παππού, με άμεσο στόχο να μην μπορεί με τίποτα να συντηρήσει την οικογένεια του γιου ή της κόρης και τις ανάγκες των εγγονών, ακόμα και αν ο παππούς έκοβε και τον καθημερινό του καφέ στο καφενείο της γειτονιάς. Όσα ισοδύναμα και να προτείνει η ελληνική κυβέρνηση, ακόμα και αν 100 πατριώτες με μεγάλη οικονομική επιφάνεια στο εξωτερικό εγγυώνται την προσφορά 1 δισεκατομμυρίου ευρώ ετησίως για την κάλυψη των ελλειμμάτων στα ασφαλιστικά ταμεία, οι θεσμοί θα επιμείνουν σε δραστικές μειώσεις των συντάξεων, γιατί το πραγματικό πρόβλημά τους δεν είναι το δημοσιονομικό έλλειμμα. Είναι η διάλυση και του τελευταίου προπύργιου της ανθεκτικότητας του ελληνικού λαού στα τοξικά reforms. Θα μπορούσε να με ρωτήσει κανείς, γιατί τόση επιθετικότητα και από ποιους. Θα του απαντούσα, χωρίς δισταγμό, ας αναρωτηθεί γιατί διαλύθηκαν νοικοκυρεμένα και αξιοπρεπή κράτη, όπως η Λιβύη, το Ιράκ, η Συρία… Θα του έλεγα ακόμα να αναρωτηθεί τι συμπέρασμα βγάζει από την πρόσφατη ανακοίνωση ότι 60 άνθρωποι στον κόσμο έχουν οικονομική δύναμη όσο ο μισός πληθυσμός του πλανήτη μας, δηλαδή πάνω από 3,5 δισεκατομμύρια. Θα τον διαβεβαίωνα, επίσης, ότι έπειτα από 10 χρόνια η ίδια οικονομική δύναμη θα βρίσκεται στα χέρια 30 ανθρώπων. Κάποιος άλλος, επίσης, θα μπορούσε να με ρωτήσει, όπως κάνει και η σύζυγός μου συχνά, πώς τόσο λίγοι άνθρωποι μπορούν να ελέγχουν αποφασιστικά τις οικονομίες και την τύχη τόσων ανθρώπων παγκοσμίως. Η απάντηση είναι απλή: Μέσα στα computers των θεσμών καταγράφονται με απόλυτη λεπτομέρεια όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν μια συγκεκριμένη οικονομία και έναν συγκεκριμένο λαό. Για την Ελλάδα είμαι σίγουρος ότι τα computers τους έχουν καταγράψει τα εξής:
Πρώτον, πολιτικοί ηγέτες, με ελαχιστότατες εξαιρέσεις, που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η πολιτική τους καριέρα και όταν την ξεκινάνε το τελευταίο πράγμα που σκέφτονται είναι να υπηρετήσουν τον λαό τους και το λαϊκό συμφέρον. Συμπέρασμα, αυτοί είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε οποιοδήποτε θεσμό τούς υποσχεθεί την εξουσία, με οποιοδήποτε, βέβαια, αντάλλαγμα από τη δική τους την πλευρά.
Δεύτερον, ο ίδιος ο λαός μεταφέρει στο DNA του πάρα πολλά θετικά στοιχεία, αλλά, δυστυχώς, και πάρα πολλά αρνητικά. Ας μιλήσουμε για τα αρνητικά.
Επιρρεπής στον εύκολο πλουτισμό, ατίθασος σε νόμους και κανόνες καθημερινής πρακτικής (αλλάζει, βέβαια, όταν βρεθεί στο εξωτερικό), ονειροπόλος, που σημαίνει ότι παρασύρεται εύκολα από μεγάλες και όμορφες υποσχέσεις, και βέβαια με αρκετούς «Εφιάλτες», που είναι διατεθειμένοι να παίξουν το παιχνίδι του κάθε είδους κατακτητή. Αυτά και σίγουρα και άλλα πολλά είναι καταγεγραμμένα και αναλύονται διαρκώς στους υπολογιστές αυτών που έχουν την πολλή μεγάλη -αν μη τι άλλο- οικονομική δύναμη και που φιλοδοξούν διαρκώς να την αυξάνουν, καταπατώντας την αξιοπρέπεια, ακόμα και τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως. Έχουν τη δύναμη, μέσα σε λίγα λεπτά, να ρίξουν το χρηματιστήριο και το εθνικό νόμισμα οποιασδήποτε αδύναμης χώρας στον κόσμο, να τα επαναφέρουν μέσα σε λίγες ήμερες, κερδοσκοπώντας δισεκατομμύρια δολάρια και ευρώ, να ρίξουν κυβερνήσεις, να ξεκινήσουν εμφύλιους και περιφερειακούς πολέμους.
Και αν σ’ όλα αυτά εσείς συμφωνείτε με τα γραφόμενά μου, έχετε κάθε δικαίωμα να υποβάλετε μία ακόμα ερώτηση: Μπορούμε να αντιδράσουμε αποτελεσματικά ή δεν έχουμε καμία ευκαιρία; Και, αν ναι, τι θα μπορούσαμε να κάνουμε, τουλάχιστον κατά την άποψή σας; Δύσκολο πραγματικά το ερώτημά σας. Ωστόσο, επειδή είμαι προετοιμασμένος γι’ αυτό θα σας απαντήσω. Ναι, μπορούμε, αρκεί:
1Να αλλάξουν νοοτροπία οι πολιτικοί μας, έστω και αυτή την ύστατη στιγμή, ή να αλλάξουμε εμείς τους πολιτικούς.
2Εμείς, οι απλοί πολίτες, κρατώντας τα τόσα θετικά μας, με κάθε θυσία, να βελτιώσουμε τα ελαττώματά μας, να πιστέψουμε περισσότερο στον εαυτό μας και στις δυνατότητές μας, να μην υποστηρίζουμε πολιτικούς που μας υπόσχονται την εύκολη και μεγάλη ζωή, να διαγράψουμε από το DNA μας το σύνδρομο «της κατσίκας του γείτονα», να σταματήσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι να είναι εχθρικοί προς τον ιδιωτικό τομέα, όχι μόνο εξαιτίας της γραφειοκρατίας και των πολλαπλών νόμων, αλλά και λόγω νοοτροπίας. Οι αγρότες, μια και είναι επίκαιρο το θέμα, θα πρέπει να αντιληφθούν ότι η «βαριά» βιομηχανία της χώρας δεν είναι όπως πιστεύεται o τουρισμός, και αυτό το υποστηρίζω εγώ, που τον έχω υπηρετήσει 35 χρόνια, αλλά ο πρωτογενής τομέας. Καθετί που παράγει αυτή η χώρα στον αγροτικό, κτηνοτροφικό και ιχθυοκαλλιεργητικό τομέα είναι από μόνο του brand name με τεράστιες δυνατότητες εξαγωγής. Ας αναλογιστούν απλά οι συμπαθέστατοι αγρότες μας ότι πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι μέσα στα επόμενα 20-25 χρόνια ο πληθυσμός της γης θα αγγίζει τα 10 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να καλύψουν- από την πρώτη στιγμή που θα γεννηθούν έως τη στιγμή που θα πεθάνουν- είναι η ανάγκη τους για διατροφή. Αντί λοιπόν, και το λέω με κάθε συμπάθεια σε αυτή την οικονομική και κοινωνική τάξη, να κυνηγούν και σχεδόν να ικετεύουν για κοινοτικές και εθνικές επιδοτήσεις, φορολογικές απαλλαγές κ.λπ., ας αναπτύξουν όλες τις δυνατότητες που τους προσφέρει σήμερα αφενός η ίδια η ευλογημένη γη και αφετέρου η σύγχρονη τεχνολογία. Με δύο λόγια, χρειαζόμαστε γεωργούς, κτηνοτρόφους και ιχθυοκαλλιεργητές με καινούργια νοοτροπία και γνώση σύγχρονων παραγωγικών μοντέλων.
3Τέλος, η δικαστική εξουσία θα πρέπει να σεβαστεί τον όρκο που έχει δώσει για ανεξαρτησία και ισονομία, χωρίς διακρίσεις. Το ξέρει πολύ καλά ότι απέχει παρασάγγας από αυτές τις υποχρεώσεις της.
Εάν, λοιπόν, αυτοί οι παραπάνω όροι βελτιωθούν σημαντικά, τότε, ναι, υπάρχουν ακόμα ελπίδες για συνολική ανατροπή.
Τα data στα computers των θεσμών θα μπλοκαριστούν και δύσκολα οι «βιτρίνες» τους θα μπορέσουν να προσαρμοστούν στα καινούργια μας δεδομένα. Ξέρετε, πιστεύω ότι τίποτα δεν είναι τελικά ανίκητο και οι μεγάλες ανατροπές έχουν συμβεί όταν όλα φαίνονταν λογικά χαμένα. Η ελληνική ιστορία είναι η ίδια από μόνη της γεμάτη από τέτοια παραδείγματα. Βέβαια, θα μπορούσε να παρατηρήσει κάποιος ότι αυτές οι αλλαγές που καταγράφω παραπάνω συνθέτουν μια πάρα πολύ δύσκολη εξίσωση.
Η απάντηση είναι απλή: Βρισκόμαστε σε μία πάρα πολύ δύσκολη κατάσταση και δεν υπάρχουν εύλογες λύσεις. Έχουμε μια Ελλάδα, του χθες ακόμα και του σήμερα, σε ελεύθερη πτώση, ενάντια σε μια Ελλάδα που μπορεί, έστω και δύσκολα, να αλλάξει την τροχιά της. Όπως λένε και οι «φίλοι» μας οι Ευρωπαίοι, δεν υπάρχουν σήμερα «δωρεάν γεύματα». Και σε ελεύθερη μετάφραση, καλέ μου φίλε καθηγητή, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει αγάπη από το εξωτερικό, όπως εσύ αισιόδοξα θέλεις να πιστεύεις. Στο μόνο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι η αγάπη και κυρίως η δύναμη της θέλησης για επιβίωση από τον ίδιο τον ελληνικό λαό.
Γράφει ο
Ζαχαρίας Καπλανίδης
Οικονομολόγος, Πρόεδρος ομίλου ZITA
e-mail: z.ka@zita-congress.gr
