Δήμητρα Βουδούρη, Ειδικευόμενη Παθολογίας στο Γ.Ο.Ν.Κ. «Οι Άγιοι Ανάργυροι»/ Χριστίνα Τεσσερομμάτη, Καθηγήτρια Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Ε.Κ.Π.Α.
Ήδη από τις απαρχές του πολισμού οι αρχαίοι λαοί χρησιμοποιούσαν στα πλαίσια λατρευτικών πρακτικών διάφορες κρέμες και χρωστικές για τα πρόσωπα των αγαλμάτων των θεών τους. Με την πάροδο του χρόνου το έθιμο βρήκε έκφραση στη καθημερινή ζωή των ατόμων, γυναικών και ανδρών, για αισθητικούς και θεραπευτικούς σκοπούς. Με βάση τα αντικείμενα που έχουν αποκαλυφθεί από αρχαιολογικές ανασκαφές, συμπεραίνεται ότι οι χρώσεις του προσώπου (μακιγιάζ) είχαν ευρεία εφαρμογή.
Γραπτές περιγραφές από την Αίγυπτο μαρτυρούν τη χρήση επικαλυπτικών χρώσεων (make up) στο πρόσωπό τους ενώ έχουν διασωθεί ράβδοι Kohl που χρησιμοποιούνταν για το χρωματισμό του περιγράμματος των οφθαλμών. Οι ράβδοι Kohl ήταν λεπτές στο ένα άκρο για την επίστρωση του υλικού γύρω από τα μάτια, ενώ είχαν σχήμα κουταλιού-σπάτουλας στο άλλο άκρο για την ανάμιξη του μακιγιάζ και την αφαίρεση του από το φιαλίδιο. Η ράβδος Kohl εβυθίζετο σε νερό ή αρωματικό λάδι και, στη συνέχεια, σε σκόνη και το μίγμα εφαρμοζόταν στα βλέφαρα όπως οι σημερινές σκιές των ματιών. Οι χρώσεις των βλεφάρων προστάτευαν τους οφθαλμούς από την ξηροφθαλμία που προκαλείτο λόγω του έντονου ήλιου της ερήμου. Η σκιά των βλεφάρων παραγόταν από σύνθλιψη ορυκτών, ανάμιξη με νερό ή ρητίνη και αποθηκευόταν σε κελύφη οστράκων. Μαζί με το δοχείο του Kohl υπήρχε μικρός σπόγγος επάλειψης και Kohl stick από ελεφαντόδοντο, κόκαλο, χαλκό ή γυαλί. Επίσης, έχουν ανευρεθεί παλέτες από πέτρα με ποικιλία γεωμετρικών μορφών, διακοσμήσεις με άνθη (floral) ή ζωικά μοτίβα για την άλεση και τη σύνθλιψη των συστατικών των καλλυντικών σε σκόνη. Πολλές παλέτες είχαν κυπελλοειδή μορφή στο κέντρο τους, ήταν στιλβωμένες και διακοσμημένες με εγχάρακτα γεωμετρικά σχέδια.
Στην Αίγυπτο και την Βαβυλωνία συνήθιζαν να επικαλύπτουν με σκούρο κόκκινο χρώμα το πρόσωπο, με κόκκινη ώχρα την οποία αναμείγνυαν με φυτικά έλαια ή ζωικά λίπη,σε αντίθεση με τους Σουμέριους που χρησιμοποιούσαν κίτρινη ώχρα.
Στα καλλυντικά παρασκευάσματα περιλαμβάνονται σκόνες, κρέμες, αρώματα και αρωματικά έλαια. Λόγω της υψηλής τιμής τους, διατίθεντο σε μικρές ποσότητες σε μικρά αγγεία διαφόρου σχήματος. Τα αγγεία ήταν κεραμικά, από αλάβα στρο, πέτρα, γυαλί και οστά ενώ υπάρχουν δοχεία από την Αίγυπτο κατασκευασμένα από φαγεντιανή. Οι κρέμες είχαν σκοπό να μαλακώνουν και να προστατεύουν το πρόσωπο για να διατηρείται το δέρμα νεανικό. Παρασκευάζονταν από φυτικά έλαια και κερί μέλισσας ή αρωματική ρητίνη.
Η περιποίηση του προσώπου ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένη στην Ελλάδα και τη Ρώμη. Οι γυναίκες χρησιμοποιούσαν κρέμες και φωτεινά χρώματα για το πρόσωπό τους. Εφάρμοζαν κόκκινο (floral / φύκια ουσία) στα χείλη και τις παρειές και μαύρο (από αντιμόνιο ή αιθάλη) για τα μάτια και τα φρύδια τους. Η παλαιά συνήθεια βαφής των χειλέων φαίνεται να στηρίζεται στη παρατήρηση ότι κατά την σεξουαλική διέγερση αυξάνεται ο όγκος τους ενώ ταυτόχρονα αποκτούν πιο βαθύ χρώμα.
Εκτός από απεικονίσεις σε ρωμαϊκές νωπογραφίες η αποκάλυψη ζωγραφισμένων αγαλμάτων στην αρχαία Αθήνα δίδει μια εικόνα της χρήσης των καλλυντικών/βελτιωτικών μεθόδων της εμφάνισης από τους αρχαίους λαούς στον Μεσογειακό χώρο.