Νικόλαος Τιβέριος Οικονόμου
Νευρολόγος, Κλινικός Νευροφυσιολόγος, Ειδικός Ιατρός του Ύπνου-Επιληψίας.
Διδάσκων Νευρολογίας (Μέλος ΣΕΠ) στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Κλινικός – Ερευνητικός Συνεργάτης Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η μεγάλη σημασία του ύπνου για τη λειτουργικότητα μας και το εν γένει ευ ζην αναδεικνύεται ολοένα και περισσότερο. Έτσι γίνεται πολύς λόγος για το πόσες ώρες θα πρέπει να κοιμόμαστε (συνεπώς για την ποσότητα του ύπνου) αλλά και για την ίδια την ποιότητα αυτού.
Το ερώτημα ποιο από τα δύο (ποσότητα και ποιότητα) είναι πιο σημαντικό για την ευζωία είναι ουτοπικό, καθώς και τα δύο είναι εξίσου σημαντικά.
Πολύς κόσμος ρωτάει πόσες ώρες πρέπει να είναι ο ιδανικός ύπνος. Φαίνεται ότι οι 7-9 ώρες ύπνου (και ο μέσος όρος 8 ώρες) συνδέονται με μικρότερα ποσοστά καρδιαγγειακών νοσημάτων, διαβήτη, καρκίνου, εμφάνισης άνοιας και εν τέλει με μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι σε ανθρώπους που η ανάγκη για ύπνο είναι <6 ωρών (short sleepers) ή >9 ωρών (long sleepers) θα συμβούν τα ανωτέρω! Οι πραγματικές ανάγκες για ύπνο και η αυθόρμητη αφύπνιση με αίσθημα ύπνου αναζωογονητικού είναι αυτό που σηματοδοτεί την ορθή ποσότητα του ύπνου.
Το σύνδρομο χρόνιας αποστέρησης ύπνου (μια πραγματική σύγχρονη επιδημία) συνδέεται με όλα τα ανωτέρω, όπως επίσης με αύξηση του ποσοστού τροχαίων και άλλων ατυχημάτων, μειωμένες επιδόσεις/δεξιότητες σε σχολικό/εργασιακό χώρο και με μεγάλη οικονομική επιβάρυνση για τα κράτη (χαρακτηριστικά η επιβάρυνση που προκαλεί η χρόνια στέρηση ύπνου ισούται με το 2% του ΑΕΠ των ΗΠΑ ή το 3% της Ιαπωνίας).
Από την άλλη, η κακή ποιότητα του ύπνου λόγω διαταραχών αυτού, οι οποίες και είναι πολύ πιο συχνές από ό,τι πιστεύουμε (χαρακτηριστικά το σύνδρομο άπνοιας ύπνου -ΣΑΥ- αφορά στο 20% περίπου του γενικού πληθυσμού και περίπου στο 50% στις ηλικίες άνω των 50 χρονών, το σύνδρομο ανήσυχων άκρων αφορά στο 6-9% του γενικού πληθυσμού, ενώ ή αϋπνία περίπου το 10-15%). Και οι υπνικές διαταραχές αυτές (οι περισσότερες μελέτες αφορούν στο ΣΑΥ και στην αϋπνία), όπως και με όσα ειπώθηκαν με το σύνδρομο χρόνιας αποστέρησης ύπνου, συνδέονται με την εμφάνιση ή κακή έκβαση σημαντικών νόσων. Έτσι, μη θεραπευμένα ΣΑΥ ή αϋπνία αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβάντων (εμφράγματα ή εγκεφαλικά) και διαβήτη κατά 2 φορές ή κατά 2.5 φορές την εμφάνιση άνοιας.
Αν από μόνες τους η στέρηση ύπνου και οι πρωτοπαθείς διαταραχές αυτού αποτελούν σημαντικούς και ανεξάρτητους παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση ή επιδείνωση σωρείας νόσων και για μείωση του προσδόκιμου ζωής, ας φανταστούμε τι μπορεί να προκαλέσει ο συνδυασμός αυτών…
Για τους λόγους αυτούς, τα τελευταία χρόνια έχει δομηθεί η ειδικότητα του ειδικού ιατρού του ύπνου, ο οποίος λειτουργεί (ανιχνεύει, διαγιγνώσκει και θεραπεύει) εντός του κέντρου διαταραχών ύπνου ή αλλιώς εργαστηρίου ύπνου.