Το δέρμα μας σχηματίζει ένα φραγμό ανάμεσα στον οργανισμό μας και το περιβάλλον. Αυτός είναι η πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια σε εξωτερικές επιδράσεις. Το πιο εξωτερικό τμήμα του δέρματος, η επιδερμίδα, αποτελείται κυρίως από κερατινοκύτταρα. Τα κερατινοκύτταρα διαιρούνται στη βάση της επιδερμίδας και ύστερα διαφοροποιούνται, αλλάζουν, σε μία πορεία προς τα πάνω, και συνδεόμενα πολύ στενά μεταξύ τους, φτάνουν στην κερατίνη στιβάδα (αυτήν που αγγίζουμε στο δέρμα μας). Από εκεί απομακρύνονται από το σώμα μας, πεθαίνουν.
Η κερατίνη στιβάδα είναι το κύριο κομμάτι του δερματικού φραγμού. Είναι σημαντικό, επίσης, ότι ανάμεσα στα κερατινοκκύταρα υπάρχουν λιπίδια (χοληστερόλη, λιπαρά οξέα καικεραμίδια), αμινοξέα, ουρία και άλλες ουσίες που έχουν ρόλο στις λειτουργίες της επιδερμίδας. Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες εστιάζουν στο μικροβίωμα – ένα ζωντανό οικοσύστημα δισεκατομμυρίων μικροοργανισμών και βακτηρίων που ζουν στην επιφάνεια του δέρματός μας – για να ανακαλύψουν ότι η ισορροπία του παίζει βασικό ρόλο στην ενδυνάμωση της λειτουργίας του προστατευτικού φραγμού της επιδερμίδας. Ο μικροβιακός πληθυσμός του δέρματος μας διαταράσσεται από τον τρόποζωή μας, από το στρες, την UV ακτινοβολία αλλά και την ρύπανση της ατμόσφαιρας. Για να δείχνει υγιές και όμορφο το δέρμα, χρειάζεται ένα ισορροπημένο και ποικίλο μικροβίωμα. Υπάρχει η τάση να δίνουμε βάση στην ενδυνάμωση του μικροβιώματος του δέρματος ενισχύοντας το με προβιοτικά και πρεβιοτικά τοπικής εφαρμογής.
Ποιος ο ρόλος του;
Παλαιότερα θεωρούσαμε τα κύτταρα της κερατίνης στιβάδας ως αδρανή, νεκρά κύτταρα που αποπίπτουν. Έρευνες όμως αποδεικνύουν ότι η κερατίνη στιβάδα αλληλοεπιδρά με το εξωτερικό περιβάλλον αλλά και με το εσωτερικότερο δέρμα/ οργανισμό. Ο δερματικός φραγμός ανιχνεύει, απαντά και προσαρμόζεται σε ερεθίσματα από το περιβάλλον.
Τι είναι το ξηρό δέρμα;
Κάποιες φορές ο φραγμός διαταράσσεται. Αυτό συμβαίνει με υπερβολική έκθεση σε ουσίες που απομακρύνουν τα λιπίδια του (για παράδειγμα πολύ συχνό πλύσιμο χεριών με σκληρά σαπούνια ή με υπερβολική χρήση αντισηπτικών), με την ηλικία (τότε παράγονται λιγότερα λιπίδια και ελαττώνεται ο ρυθμός ανανέωσης των κερατινοκυττάρων), σε έκθεση σε πολύ ζέστη ή πολύ κρύο, με κάποια φάρμακα και σε διάφορες νόσους του δέρματος, όπως η ατοπική δερματίτιδα ή η ψωρίαση. Το αποτέλεσμα είναι ότι υγρασία διαφεύγει από το δέρμα προς το περιβάλλον και τα κύτταρα της κερατίνης στιβάδας αποπίπτουν (φεύγουν από το δέρμα) με λάθος ρυθμό. Το δέρμα γίνεται τραχύ και ξηρό και ίσως φαίνεται ξεφλούδισμα (απολέπιση). Όταν ο διαταραγμένος φραγμός επιμένει, μπορεί να προκαλέσει μία φλεγμονώδη αντίδραση, δηλαδή το δέρμα να γίνει κόκκινο και θερμό και να συνυπάρχει κνησμός.
Ποιος ο ρόλος της ενυδάτωσης;
Ένα αδύναμος φραγμός αφήνει τις ερεθιστικές ουσίες και ότι άλλο προσβάλει το δέρμα από το περιβάλλον να εισέλθει και την υγρασία να εξέλθει. Το δέρμα είναι ευάλωτο σε αλλεργιογόνα, ερεθιστικές ουσίες και μικροοργανισμούς. Εφαρμόζοντας ενυδατικές ουσίες στην επιδερμίδα μας μπορούμε εύκολα να προλάβουμε προβλήματα του επιδερμιδικού φραγμού αλλά και να αποκαταστήσουμε την καλή του λειτουργεία όταν έχει επηρεαστεί. Τα σωστά ενυδατικά έχουν τα κατάλληλα συστατικά ώστε να συγκρατούν υγρασία στο δέρμα αλλά και ταυτόχρονα να λιπαίνουν την επιφάνειά του. Είναι σημαντικό ότι το ενυδατωμένο δέρμα, φαίνεται φωτεινό και λείο αλλά και το ότι είναι πιο προφυλαγμένο από εξωτερικά ερεθίσματα που ίσως είναι επιβλαβή.
