Το μέλασμα, είναι δερματικές δυσχρωμίες οι οποίες εμφανίζονται κυρίως στην περιοχή του δέρματος του προσώπου. Το μέλασμα εμφανίζεται αποκλειστικά στους ενήλικες και συνηθέστερα στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι περιοχές του προσώπου οι οποίες προσβάλλονται συχνότερα από το μέλασμα είναι το μέτωπο, τα μάγουλα, το άνω χείλος και οι παρειές της μύτης.
Το μέλασμα εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες με σκουρόχρωμο δέρμα. H ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη. Γνωρίζουμε πως οφείλονται σε κληρονομική προδιάθεση, στη -συνήθως χωρίς καθόλου προστασία- χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, αλλά και σε λήψη φαρμάκων (αντισυλληπτικά, ισοτρετινοϊνη, κορτιζόνη, αντιεπιληπτικά, αντιβιοτικά ή φωτοευαίσθητες ουσίες). Πιο χαρακτηριστικές οι πανάδες εγκυμοσύνης (μέλασμα) που οφείλονται στις γυναικείες ορμόνες που παράγονται κατά την κύηση ή δίνονται εξωγενώς. Η γενετική προδιάθεση επίσης είναι σημαντική. Άτομα των οποίων οι γονείς είχαν μέλασμα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν το ίδιο νόσημα. Με την πάροδο του χρόνου, οι βλάβες συνήθως αυξάνονται σε μέγεθος, αλλά και σε αριθμό και επιδεινώνονται από τον ήλιο. Η θερμότητα επηρεάζει την ανάπτυξη του μελάσματος κατά τρόπο παρόμοιο με του ερυθήματος εκ θερμικής ακτινοβολίας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την παθογένεση του μελάσματος φαίνεται ότι είναι το ιστορικό συχνής παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
Συνίσταται σε συμμετρικές υπερμελαχρώσεις με τυπικά ανοιχτόχρωμες καφέ ή γκρίζες-καφέ κηλίδες, κυρίως σε περιοχές δέρματος που εκτίθενται στον ήλιο. Εκδηλώνεται κυρίως σύμφωνα μ’ ένα από τα εξής 3 πρότυπα:
- κεντροπροσωπικό
- παρειακό και
- γναθιαίο
- Η πάθηση μπορεί να αφορά κυρίως την επιδερμίδα, το χόριο ή να είναι μικτού τύπου.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΛΑΣΜΑΤΟΣ
Το μέλασμα έχει περιγραφεί ως ανθεκτικό στη θεραπεία επειδή δεν υπάρχουν φάρμακα που το εξαλείφουν πλήρως και η πάθηση συνήθως επανεμφανίζεται στα επιρρεπή άτομα. Γι’ αυτό το λόγο, επιβάλλεται σε σταθερή βάση η χρήση ισχυρού αντηλιακού για θεραπευτικούς λόγους. Οι θεραπείες για την εξασθένιση του μελάσματος είναι δυνατό να είναι μακράς διαρκείας. Οι στόχοι της θεραπείας είναι η καταστολή και ο έλεγχος των βλαβών. Η θεραπεία του μελάσματος θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά και μόνο από δερματολόγους. Η αντιμετώπιση από μη ειδικούς επιτυγχάνει συχνά αντίθετα αποτελέσματα (γίνεται το μέλασμα βαθύτερο και ανθεκτικότερο). Θα πρέπει να υπάρχει αγαστή συνεργασία μεταξύ δερματολόγου και ασθενούς. Ο δερματολόγος εκτός από τις θεραπείες στο ιατρείο που θα επιλέξει, θα πρέπει να κατευθυνθεί και να επανεξετάζει συχνά τον ασθενή καθοδηγώντας τον τόσο στην τοπική αγωγή στο σπίτι, όσο και στους τρόπους προστασίας.
Η επιτυχημένη θεραπεία του μελάσματος περιλαμβάνει:
- Θεραπεία στο δερματολογικό ιατρείο
- Αποχρωματισμός με τοπική αγωγή με λευκαντικές ουσίες
- Αντηλιακή προστασία
- Χρόνος (time)
- Οι θεραπείες, σε επίπεδο δερματολόγου ιατρού είναι πολλές, μεταξύ άλλων η χημική απολέπιση με peelings με λευκαντικούς παράγοντες( όπως αζελαικό οξύ, κοζικό οξύ, βιταμίνη Α, αρμπουτίνη κ.α.) η μικροδερμοαπόξεση το Dermainfusion και το Fractional Laser (μόνο σε ειδικές μορφές μελάσματος).
ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Είναι απαραίτητη η χρήση αντηλιακού και η αποφυγή του ήλιου τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπισή της. Συνίσταται κάποιο προϊόν ευρέος φάσματος που περιέχει τόσο ψευδάργυρο, όσο και τιτάνιο (φυσικά φίλτρα) με τα οποία επιτυγχάνεται μέγιστη απορρόφηση της UVA & UVB ακτινοβολίας. Το αντηλιακό πρέπει επίσης να έχει δείκτη προστασίας SPF πάνω από 40.
Tips
Θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση κάποιων καλλυντικών που περιέχουν φωτοευαίσθητες ουσίες παράλληλα με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, φυσική (ήλιος) ή τεχνίτη (solarium, λάμπες φθορισμού – οικονομίας νέας τεχνολογίας). Επίσης οποιαδήποτε φλεγμονή, έγκαυμα, τραυματισμός του δέρματος ή ακμή που δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα και σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε δυσχρωμία. Γνωρίζοντας όμως, πως η σημαντικότερη αίτια του μελάσματος είναι ο ήλιος, μας οδηγεί στην ανάγκη για αδιάλειπτη χρήση αντηλιακών κρεμών όχι μόνο κατά την διάρκεια του καλοκαιριού αλλά και το χειμώνα.
Στέλιος Αγγελίδης
Δερματολόγος
