Τους τελευταίους μήνες, με αφορμή την επικρατούσα συνθήκη της εξάπλωσης του Covid-19, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις υιοθετούν την επιλογή της τηλεργασίας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι τεχνολογίες. Άτομα κάθε ηλικιακής κατηγορίας, εφόσον το αντικείμενο της εργασίας τους το επιτρέπει, εξακολουθούν να ασκούν τα εργασιακά τους καθήκοντα εξ αποστάσεως, είτε αποκλειστικά είτε εκ περιτροπής.
Όπως οι περισσότερες καταστάσεις, έτσι και η παρούσα έχει δύο τουλάχιστον όψεις.
Θετικές προεκτάσεις:
- Όφελος χρόνου μετακίνησης.
- Μειωμένα ή μηδενικά έξοδα μετακίνησης.
- Μειωμένα ή μηδενικά έξοδα εμφάνισης (ένδυσης, υπόδησης κ.λπ.) και προϊόντων περιποίησης.
- Μείωση συναισθηματικής επιβάρυνσης από τη συναναστροφή με συναδέλφους ή προϊσταμένους με τους οποίους υπάρχει μικρότερη συμβατότητα.
- Αύξηση παραγωγικότητας, καθώς συχνά τα άτομα αναφέρουν μεγαλύτερη κινητοποίηση από την ενασχόληση αποκλειστικά με το αντικείμενο της εργασίας τους.
- Επιλογή νέου πλαισίου εργασίας ή και διαμονής και άρα καλύτερη συναισθηματική κατάσταση και μεγαλύτερη αίσθηση ελέγχου.
- Κίνητρο για περαιτέρω εκμάθηση ηλεκτρονικών προγραμμάτων και τεχνολογικών μέσων.
- Από την κλινική πρακτική παρατηρούμε να εκφράζεται μία αυξημένη τάση για εξ αποστάσεως εκπαίδευση και άρα αυξημένες δεξιότητες, γνωστικά και επαγγελματικά εφόδια.
Αρνητικές προεκτάσεις της Τηλεργασίας
- Απομόνωση. Το τελευταίο διάστημα περιγράφεται αυξημένο αίσθημα εσωστρέφειας, απομόνωσης και αίσθημα ματαίωσης από τις διανθρώπινες σχέσεις και την καθημερινότητα, γεγονός που ενισχύεται από την κατ’ οίκον εργασία.
- Επιβάρυνση σωματικής υγείας και αύξηση συναισθηματικής πείνας.
- Στα ζευγάρια και τις οικογένειες, όταν εργάζονται όλοι από το σπίτι, καλλιεργείται η συνθήκη για επιπλέον τριβή και εντάσεις.
- Για κάποια άτομα, η εργασία εκτός σπιτιού είναι μία διαφυγή από ένα πλαίσιο που με οποιονδήποτε τρόπο επιβαρύνει το άτομο (κακοποιητικό περιβάλλον, φροντίδα ασθενών κ.ά.), η οποία εκ των πραγμάτων εκλείπει με αυτόν τον τρόπο.
- Έλλειψη ορίων. Η τηλεργασία έχει συχνά ως αποτέλεσμα την επιμήκυνση του ωραρίου ή την αιφνίδια διακοπή άλλων δραστηριοτήτων με σκοπό την ανταπόκριση σε κάποιο άμεσο εργασιακό αίτημα εκτός του ωραρίου της δουλειάς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του στρες και της συναισθηματικής δυσφορίας, πίεσης ή εξάντλησης.
- Για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας η τηλεργασία είναι συχνά πρόκληση, καθώς συχνά απουσιάζει η εξοικείωση με τα σύγχρονα υλικοτεχνικά μέσα που επιτρέπουν την διεκπεραίωσή της.
- Πρακτικά εμπόδια στην ολοκλήρωση της εργασίας, όπως η κακή συνδεσιμότητα ή η παρουσία ατόμων που εξαρτώνται από τη φροντίδα του εργαζόμενου (όπως παιδιά ή ασθενείς), επιφορτίζουν το άτομο με άγχος για τη διεκπεραίωση της εργασίας του.
Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε πως για να αξιολογήσουμε συνολικά αν η αναφερόμενη συνθήκη λειτουργεί ωφέλιμα ή επιβαρυντικά χρειάζεται να τη δούμε εξατομικευμένα σε συνάρτηση με την προσωπικότητα, τη φάση ζωής, τις ανάγκες του κάθε ατόμου, αλλά και το πλαίσιο στο οποίο κινείται και τους ρόλους τους οποίους έχει.
Σε κάθε περίπτωση, είναι σκόπιμο το άτομο να εστιάσει στα πεδία εκείνα που αισθάνεται να ωφελείται από την εξ αποστάσεως εργασία. Όσον αφορά εκείνα που το επιβαρύνουν, πρέπει να προβεί στις αλλαγές που θα τον οδηγήσουν σε μία ισορροπημένη καθημερινότητα.
Σημεία που χρήζουν της φροντίδας μας
Σημαντικά σημεία που χρήζουν της προσοχής και της φροντίδας μας είναι ο ορισμός ενός συγκεκριμένου χώρου άσκησης των εργασιακών καθηκόντων, η συνεπής τήρηση των ορίων και των ωραρίων, η αξιοποίηση του χρόνου που θα αφιερωνόταν στη μετακίνηση, ώστε να γίνει μία ομαλή μετάβαση πριν την εκκίνηση, καθώς και με το πέρας της εργασίας.
Επιπλέον, ιδιαίτερη βαρύτητα χρειάζεται να δοθεί στους βασικούς άξονες της ζωής μας που αφορούν στην αίσθηση επιλογών και ελέγχου του εαυτού και της ζωής μας, στην άντληση ικανοποίησης και ευχαρίστησης από τη ζωή μας καθημερινά, στην κοινωνική μας ζωή, στη φροντίδα του σώματος, του πνεύματος και της ψυχής.
