Η παχυσαρκία είναι η αύξηση του σωματικού λίπους, η οποία οφείλεται σε δυσαναλογία της προσλαμβανόμενης ενέργειας, συγκριτικά με τις ενεργειακές ανάγκες του σώματος.
Σύμφωνα με πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα 2 στους 3 ενήλικες έχουν περισσότερο βάρος από το κανονικό και 1 στους 20 ενήλικες πάσχει από νοσογόνο παχυσαρκία. Μόνο στις ΗΠΑ 97 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν περισσότερο βάρος από το κανονικό, εκ των οποίων 11 εκατομμύρια πάσχουν από σοβαρή νοσογόνο παχυσαρκία.
Η επίπτωση είναι σχεδόν ίδια στους άνδρες και τις γυναίκες. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, 1 στους 3 ανήλικους ηλικίας 7 έως 18 ετών έχει περισσότερο βάρος από το κανονικό, ενώ 1 στους 6 ενήλικους είναι παχύσαρκος. Η Ελλάδα κατέχει τη 2η θέση μετά το Ηνωμένο Βασίλειο σε ποσοστό παχυσαρκίας στην Ευρώπη.
Η παχυσαρκία συνδέεται με μία σειρά από νοσήματα όπως υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, στεφανιαία νόσο, ηπατοπάθεια, οστεοαρθρίτιδα, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και κακοήθειες. Σε παγκόσμια κλίμακα, η παχυσαρκία θεωρείται η δεύτερη συχνότερη προλήψιμη παθογόνος αιτία θανάτου μετά το κάπνισμα. Μόνο στις ΗΠΑ ευθύνεται για περισσότερους από 597.000 θανάτους ετησίως. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι προκαλεί τρεις φορές περισσότερους θανάτους από ότι ο καρκίνος του πνεύμονα και του μαστού μαζί.
Τι είναι η βαριατρική χειρουργική;
Η μόνη θεραπεία της παχυσαρκίας είναι η απώλεια βάρους, η οποία είναι δύσκολη, ενώ ακόμα δυσκολότερη είναι η διατήρηση του βάρους που «χάθηκε».
Ο στόχος της βαριατρικής χειρουργικής είναι να βοηθήσει τον ασθενή, να χάσει το 50 – 75% από το επιπλέον σωματικό βάρος του μέσα στο 1ο χρόνο από την επέμβαση, και το υπόλοιπο στη συνέχεια ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση της υγείας του.
Πρέπει να τονισθεί ότι η χειρουργική παχυσαρκίας δε γίνεται μόνο για λόγους αισθητικούς, αλλά πρωτίστως για τη βελτίωση της υγείας και τη πρόληψη των επιπλοκών που απορρέουν από τη παχυσαρκία.
Η βαριατρική χειρουργική είναι για όλους;
Η απάντηση είναι όχι. Η ορθή θεραπεία της παχυσαρκίας εξατομικεύεται στη κάθε περίπτωση. Ο υποψήφιος ασθενής πρέπει να λάβει υπόψη του ότι η χειρουργική επέμβαση είναι κάτι μόνιμο. Στις προϋποθέσεις για τη διενέργεια μιας επέμβασης παχυσαρκίας περιλαμβάνονται οι ακόλουθες:
- Υψηλός Δείκτης Μάζας Σώματος Σε ασθενείς με ΔΣΒ πάνω από 40, ή σε ασθενείς με δείκτη πάνω από 30 όταν συνυπάρχει κάποια πάθηση, όπως διαβήτης τύπου2
- Να έχουν αποτύχει άλλες προσπάθειες για μόνιμη απώλεια βάρους.
- Να μην υπάρχουν άλλα νοσήματα του πεπτικού (κολίτιδα) ή του μεταβολισμού (θυρεοειδής).
- Να μη γίνεται κατάχρηση οινοπνεύματος ή ναρκωτικών ουσιών.
- Να είναι συνεργάσιμος ο ασθενής και έτοιμος για δραστικές αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής του.
- Ποιες επεμβάσεις παχυσαρκίας είναι σήμερα επιστημονικά τεκμηριωμένες;
Οι επεμβάσεις παχυσαρκίας χωρίζονται σε δύο ομάδες:
Α. Περιοριστικές επεμβάσεις με τις οποίες μειώνεται η ποσότητα του φαγητού η οποία απαιτείται για να αισθανθεί πληρότητα ο ασθενής. Σε αυτή τη κατηγορία περιλαμβάνονται επεμβάσεις όπως:
- Γαστρικός ρυθμιζόμενος δακτύλιος (lap band)
- Επιμήκης γαστρεκτομή η γαστρικό μανίκι (sleeve gastrectomy)
Β. Συνδυαστικές περιοριστικές και δυσαπορροφητικές τεχνικές οι οποίες περιορίζουν τη ποσότητα του φαγητού αλλά και των ουσιών που απορροφά το σώμα ώστε να οδηγηθεί ο οργανισμός να καταναλώσει το αποθηκευμένο λίπος. Οι επεμβάσεις αυτές έχουν ένδειξη σε ασθενείς με Δεικτη Μάζας Σώματος άνω του 50 και περιλαμβάνουν:
- Το γαστρικό by-pass με έλικα δυσαπορρόφησης
- Τη γαστρεκτομή με χολοπαγκρεατική εκτροπή
- Τη γαστρεκτομή με χολοπαγκρεατική παράκαμψη με δωδεκαδακτυλική εκτροπή
Ποια είναι η καλύτερη μέθοδος;
Γενικότερα οι επεμβάσεις δυσαπορρόφησης οδηγούν γρηγορότερα σε απώλεια βάρους, με πρώτη τη χολοπαγκρεατική εκτροπή, εντούτοις συνδέονται με υψηλότερα ποσοστά επιπλοκών από τις περιοριστικές μεθόδους. Το μεγαλύτερο ποσοστό απώλειας βάρους επιτυγχάνεται μέσα στους πρώτους 12 μήνες από την επέμβαση.
Στα επόμενα χρόνια, δεν έχουν όλες οι επεμβάσεις την ίδια αποτελεσματικότητα. Από τις περιοριστικές επεμβάσεις το γαστρικό μανίκι (sleeve), φαίνεται ότι στη 10ετία έχει την ίδια αποτελεσματικότητα με τις μεθόδους δυσαπορρόφησης. Οι μακροχρόνιες επιδράσεις των επεμβάσεων καθώς και η αποτελεσματικότητα τους στις επιπλοκές της παχυσαρκίας όπως την υπέρταση και το διαβήτη αποτελεί αντικείμενο έντονης έρευνας.
Συνοπτικά για την επιλογή της μεθόδου πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα εξής:
- Κάποιες μέθοδοι είναι αναστρέψιμες ενώ άλλες όχι.
- Η εμπειρία του χειρουργού, από την οποία καθορίζεται ο βαθμός ασφάλειας της επέμβασης.
- Όλες οι επεμβάσεις γίνονται λαπαροσκοπικά αλλά τα τελευταία χρόνια η ρομποτική χειρουργική έχει αλλάξει τα δεδομένα και η δική μας εμπειρία έχει δείξει ότι οι επιπλοκές του ρομποτικού χειρουργείου ελαχιστοποιούνται και τα αποτελέσματα είναι καλύτερα
Τι είναι η μεταβολική χειρουργική και πως συνδέεται με τη βαριατρική;
Η συντριπτική πλειοψηφία ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ πάσχει από παχυσαρκία, σύμφωνα με στοιχεία της Αμερικανικής Ένωσης για το Σακχαρώδη Διαβήτη.
Είναι γνωστό εδώ και χρόνια, ότι η απώλεια βάρους, βελτιώνει το διαβήτη τύπου ΙΙ. Το καινούριο είναι, ότι σε πρόσφατες μελέτες, η βαριατρική χειρουργική οδηγεί σε ραγδαία βελτίωση του διαβήτη, και ποσοστό 80% έως και 97% μπορεί να απαλλαγεί τελείως από τη λήψη ινσουλίνης ή άλλων αντί-διαβητικών φαρμάκων. Παρόλο που ο ακριβής μηχανισμός δεν έχει αποσαφηνιστεί, υπάρχουν αποδείξεις ότι οι επεμβάσεις παχυσαρκίας αλλάζουν το μεταβολισμό και μειώνουν την ινσουλινοανθεκτικότητα. Ολόκληρη η διεθνείς επιστημονική κοινότητα έχει κινητοποιηθεί, διότι βρισκόμαστε κοντά στην αντιμετώπιση ενός τεράστιου προβλήματος υγείας, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και οι επιπλοκές του.
Η επέμβαση αρκεί για να λύσει το πρόβλημα της παχυσαρκίας;
Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί μια εξαιρετική λύση για την απώλεια βάρους σε ασθενείς με χρόνια παχυσαρκία. Εντούτοις, η θεραπεία της παχυσαρκίας είναι σύνθετο πρόβλημα και χρειάζεται τη συνεισφορά διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων, όπως χειρουργού, διατροφολόγου, ψυχολόγου. Για το λόγο αυτό, οι παραπάνω επεμβάσεις πρέπει να πραγματοποιούνται μόνο σε ειδικά κέντρα, πιστοποιημένα για βαριατρική θεραπεία, όπου γίνεται ασφαλής η επέμβαση και ακολουθεί καλή μετεγχειρητική παρακολούθηση και στήριξη για τη προσαρμογή του ασθενούς σε μία νέα στάση ζωής.
Το κέντρο σας είναι πιστοποιημένο για τη διενέργεια βαριατρικών επεμβάσεων;
Ακριβώς. Τόσο εγώ ο ίδιος, όσο και η ομάδα μου έχουμε λάβει το επίσημο Πιστοποιητικό της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Χειρουργικής της Νοσογόνου Παχυσαρκίας (IFSO Accreditation) που μας κατατάσσει μεταξύ των καλύτερων κέντρων του κόσμου. Έχουμε πολύ μεγάλη εμπειρία στο χώρο της βαριατρικής χειρουργικής και πραγματοποιούμε τις επεμβάσεις με τη χρήση του ρομποτικού συστήματος da Vinci SI HD με το οποίο διαθέτουμε μεγαλύτερη ασφάλεια και ελαχιστοποιούμε τις επιπλοκές. Τα αποτελέσματα μας είναι θεαματικά.
Κ.Μ.Κωνσταντινίδης, MD,phD,FACS