Δέσποινα Μορτάκη, Ιατρός, || Αλέξανδρος Στρατηγός, Καθηγητής Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας
Φυσιολογικά, στο τριχωτό μας έχουμε περίπου 100.000 τρίχες. Κάθε μέρα χάνουμε από 50 έως 100 τρίχες και σε ορισμένες περιόδους του χρόνου, όπως το φθινόπωρο, μπορεί να χάνουμε και περισσότερες (εποχιακή τριχόπτωση).
Οι τρίχες μας αναπτύσσονται περίπου 1 εκατοστό τον μήνα. Ο κύκλος της κάθε τρίχας, η αύξηση, η εξέλιξη και η πτώση της πραγματοποιούνται από ένα καθορισμένο κύκλο, που αποτελείται από 3 στάδια:
1) Αναγενές στάδιο: είναι η φάση ανάπτυξης της τρίχας που κρατάει από 3 έως 6 χρόνια.
2) Καταγενές στάδιο: είναι η φάση που η τρίχα προετοιμάζεται να αποπέσει και να αντικατασταθεί από κάποια νέα. Συνήθως διαρκεί 2 με 3 εβδομάδες.
3) Τελογενές στάδιο: είναι η φάση που η τρίχα ανέρχεται στον τριχικό θύλακα μέχρι να αποπέσει είτε αυτόματα απωθούμενη από την καινούργια είτε μηχανικά με το χτένισμα, το λούσιμο κ.λπ. Διαρκεί περίπου 3 μήνες.
Το πιο σημαντικό σε κάθε περίπτωση τριχόπτωσης είναι να βρεθεί η αιτία του προβλήματος στον καθένα ξεχωριστά. Για τον λόγο αυτό συνιστάται η επίσκεψη στον δερματολόγο.
Αιτιολογικοί παράγοντες:
1. Γενετικοί και ορμονικοί
Στους άνδρες, η διυδροτεστοστερόνη συμβάλλει στην ατροφία του τριχικού θύλακα. Στις γυναίκες πρέπει να εξετάσουμε αν υπάρχει πρόβλημα με τον θυρεοειδή αδένα, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη ρύθμιση πολλών φυσιολογικών διεργασιών στο σώμα μας. Αν υπάρχει πρόβλημα με τον θυρεοειδή συνήθως συνοδεύεται και με άλλα συμπτώματα, όπως αλλαγές στο βάρος, αλλαγές στον καρδιακό ρυθμό κ.ά. Η αναιμία επίσης (συνηθέστερα η σιδηροπενική) μπορεί να ευθύνεται για την απώλεια τριχών.
Σοβαρά νοσήματα (αιματολογικά νοσήματα, κακοήθειες κ.ά.), χειρουργικές επεμβάσεις και λοιμώδη νοσήματα με υψηλό πυρετό μπορεί να έχουν σαν αποτέλεσμα τριχόπτωση. Επίσης, οι γυναίκες μπορεί να πάσχουν από σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), που είναι η συχνότερη ενδοκρινοπάθεια των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Πρόκειται για μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από δυσλειτουργία στην ωορρηξία και υπερανδρογοναιμία. Οι ωοθήκες έχουν πολυκυστική μορφολογία στο υπερηχογράφημα. Τριχόπτωση μπορεί να παρατηρηθεί, επίσης, κατά τις φυσιολογικές ορμονικές μεταβολές της γυναίκας, όπως μετά τον τοκετό, αλλά και κατά την εμμηνόπαυση.
2. Άγχος
Η έντονη ψυχική και συναισθηματική καταπόνηση μπορεί να προκαλέσει ξαφνική τριχόπτωση.
3. Κακή διατροφή
Η προσεγμένη διατροφή συνεισφέρει θετικά στην προσπάθεια διατήρησης της καλής υγείας των μαλλιών και σε κάποιες περιπτώσεις η διατροφή κακής ποιότητας σχετίζεται με την εμφάνιση τριχόπτωσης ή την επιβάρυνση αυτής. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις όπου έχουμε μεγάλη απώλεια βάρους, με δίαιτες πτωχές σε πρωτεΐνες, σίδηρο, ψευδάργυρο και βιταμίνες κυρίως του συμπλέγματος Β.
4. Φάρμακα
Μία από τις ανεπιθύμητες ενέργειες ορισμένων φαρμάκων είναι και η τριχόπτωση. Η χημειοθεραπεία και η θεραπεία με ακτινοβολία σε ασθενείς με καρκίνο ευθύνονται πολλές φορές για τριχόπτωση. Επιβαρυντικοί επίσης παράγοντες για την καταπόνηση της τρίχας είναι ο ήλιος, η θάλασσα, το χλώριο της πισίνας, καθώς και το καθημερινό στέγνωμα με πιστολάκι ή χρησιμοποίηση του σίδερου ισιώματος ή το έντονο βούρτσισμα. Για τους λόγους αυτού είναι σύνηθες να παρατηρούμε τα μαλλιά μας πιο ξηρά, εύθραυστα ή πιο λεπτά μετά το τέλος του καλοκαιριού.
Συμπτώματα
Οι τρίχες μπορεί να αποπίπτουν από το κεφάλι είτε διάχυτα από όλο το κεφάλι (διάχυτη αλωπεκία) είτε σε συγκεκριμένα μέρη του (γυροειδης αλωπεκία) ή με την υποχώρηση της πρόσθιας γραμμής τριχοφυΐας (ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία).
Αντιμετώπιση της τριχόπτωσης:
Διάγνωση. Με την επίσκεψή σας στον δερματολόγο θα ληφθει ένα πλήρες ατομικό και οικογενειακό ιστορικό και θα αναζητηθούν και τυχόν άλλα συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν την τριχόπτωση.
Θεραπεία. Αναλόγως με το μέγεθος του προβλήματος και την αιτία του έχουμε διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Στην περίπτωση που η αιτία είναι η κακή διατροφή και αφυδάτωση, μπορούμε να συστήσουμε τροφές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά (γεύματα πλούσια σε πρωτεΐνες, ω3 λιπαρά οξέα, πράσινα λαχανικά και φρούτα), καθώς και αύξηση της πρόσληψης υγρών. Υπάρχουν, επίσης, φάρμακα τα οποία επιβραδύνουν τον ρυθμό της απώλειας των τριχών και βοηθούν και στην ανάπτυξη νέων σε σημαντικό βαθμό. Σε περιπτώσεις που η φαρμακευτική αγωγή δεν μπορεί να βοηθήσει, η χειρουργική προσέγγιση με μεταμόσχευση μαλλιών από άλλα σημεία του τριχωτού της κεφαλής αποτελεί μία επιπρόσθετη λύση.