ΤΟ ΜΙΚΡΟΒΙΩΜΑ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΤΟΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ, ΠΟΥ Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΤΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ ΠΛΗΡΩΣ ΤΙΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ.
Η ανθρώπινη υγεία, όπως ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι μία κατάσταση φυσικής, πνευματικής και κοινωνικής ευεξίας. Αντιθέτως, η ασθένεια είναι οτιδήποτε βλάπτει τον οργανισμό που βρίσκεται σε μία φυσιολογική κατάσταση ή λειτουργία. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχει φανεί ότι μια ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί από γεγονότα που στη μοντέρνα ζωή ακούγονται φυσιολογικά, όπως η κακή διατροφή, το κάπνισμα, το στρες, η καθιστική ζωή, το σύγχρονο περιβάλλον που ζούμε.
ΜΙΚΡΟΒΙΩΜΑ
Το μικροβιακό περιβάλλον είναι ένα πολύπλοκο ζωντανό σύστημα το οποίο βρίσκεται καθημερινά σε επαφή με τον άνθρωπο. Το σύνολο των μικροβίων που είναι σε επαφή με τον ανθρώπινο οργανισμό ονομάζεται μικροβίωμα. Tα μικρόβια στη μεγάλη τους πλειοψηφία συμβιώνουν μαζί μας από την αρχή της ζωής και μας ακολουθούν έως το τέλος. Τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί ότι οι αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες έχουν επιφέρει και μεταβολές στο μι–
κροβίωμα, καθώς πολλές μελέτες το συσχετίζουν με την εμφάνιση σύγχρονων ασθενειών. Είναι, για παράδειγμα, γνωστό ότι ασθένειες, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αλλεργία, διαταραχές της χοληστερίνης αλλά και νευρολογικά νοσήματα, συνυπάρχουν με διαταραχές του μικροβιακού περιβάλλοντος. Μικρόβια, όπως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού που ζει στο στομάχι πολλών ανθρώπων, μπορεί να προκαλέσουν έλκος και κακοήθειες. Συνθήκες που ευνοούν την υπερανάπτυξη και μεταφορά μικροβίων από το έντερο στο
αίμα προκαλούν λοιμώξεις σε ασθενείς με ανοσοκαταστολή ή άλλα χρόνια νοσήματα, όπως η κίρρωση του ήπατος.
Τα μικρόβια αναπτύσσονται και αναπαράγονται σε επαφή με όργανα του ανθρώπου, κυρίως το δέρμα και το πεπτικό σύστημα (στόμα, στομάχι, έντερο). Αυτό
αναγκαστικά δημιουργεί μία σχέση συμβίωσης η οποία είναι απαραίτητη για τη ζωή και την καλή υγεία. Το μικροβίωμα έχει χαρακτηριστικά που μοιάζουν με όργανα του ανθρώπινου οργανισμού. Μπορούμε, για παράδειγμα, να το παρομοιάσουμε με το αμυντικό μας σύστημα (ανοσοποιητικό) γιατί έχει το δικό του γενετικό υλικό, είναι ειδικό και μοναδικό, έχει χαρακτηριστικά που μπορούν να μεταδοθούν γενετικά, δηλαδή με αναπαραγωγή, αλλάζει ανάλογα με το
περιβάλλον. Θεωρείται τόσο σημαντικό όργανο, που η έλλειψή του αλλάζει πλήρως τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού.
ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ
Ένα βασικό χαρακτηριστικό του μικροβιώματος είναι η ποικιλομορφία του, δηλαδή η παρουσία πολλών μικροβίων, διαφόρων ειδών, που ζουν σε αρμονία μεταξύ τους. Η ποικιλομορφία του μικροβιώματος διατηρείται σταθερή μεταξύ ανθρώπων που ζουν σε μία περιοχή και διαφέρει μεταξύ ανθρώπων που ζουν σε άλλες περιοχές, έχουν διαφορετική φυλετική καταγωγή και διαφορετικές συνήθειες. Η διατήρηση της ποικιλομορφίας βοηθάει στην καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των μικροβίων και του ανθρώπινου οργανισμού, στον έλεγχο της υπερανάπτυξης μικροβίων και στον περιορισμό των παθογόνων μικροβίων,
δηλαδή εκείνων που προκαλούν λοιμώξεις. Συνεπώς, ένα από τα βασικά στοιχεία που μετράμε σήμερα σε σχέση με το μικροβίωμα είναι εάν έχει διαταραχθεί και πόσο η ποικιλομορφία του.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι τα μικρόβια παράγουν ουσίες που τρέφουν τα κύτταρα, όπως διάφορα λιπαρά οξέα και βιταμίνες, ρυθμίζουν τις συνθήκες
του περιβάλλοντος των κυττάρων και τα προστατεύουν από την έκθεση σε τοξίνες. Επίσης, παράγουν ενέργεια που αποτελεί το 10-15% της καθημερινής ενέργειας του σώματός μας.
ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ
Τα τελευταία χρόνια έχουν αναγνωριστεί κάποια μικρόβια με ευεργετική δράση για τον οργανισμό μας, τα οποία ονομάζουμε προβιοτικά. Τα προβιοτικά είναι φιλικοί μικροοργανισμοί, κυρίως γαλακτοβάκιλλοι, δισχιδή βακτήρια, σακχαρομύκητες που υπάρχουν φυσιολογικά μέσα στο έντερο και έχουν ευεργετικές ιδιότητες. Αντίθετα, ο όρος πρεβιοτικά αφορά σε διατροφικά συμπληρώματα, κυρίως μη απορροφήσιμους υδατάνθρακες, όπως οι φρουκτολιγοσακχαρίτες και οι φυτικές ίνες που τρέφουν επιλεκτικά αυτούς τους φιλικούς μικροοργανισμούς και βοηθούν στην ανάπτυξή τους.
Τα προβιοτικά είτε μόνα τους είτε σε συνδυασμό με πρεβιοτικά έχει φανεί σε διάφορες επιστημονικές μελέτες ότι περιορίζουν τη διάρροια και το φούσκωμα
μετά από τη χρήση αντιβιοτικών αλλά και άλλων φαρμάκων, κυρίως ορμονικών. Συχνά προβλήματα, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, παρουσιάζουν βελτίωση σε ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών. Μπορούν, επίσης, να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση των συμπτωμάτων που προκαλούν τα χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα, όπως η ελκώδης κολίτιδα, αλλά και σε αλλεργικού τύπου αντιδράσεις, όπως η ατοπική δερματίτιδα.
Kατά συνέπεια, το μικροβίωμα και ο τρόπος που προκαλεί και επηρεάζει ασθένειες στον άνθρωπο είναι αντικείμενο πολλών μελετών και αποτελεί πρόκληση για το μέλλον. Με την απαραίτητη έρευνα πιθανότατα να βρεθούν παρεμβάσεις που να βελτιώσουν ή να προλάβουν και άλλες ασθένειες, κάτι που όλοι μας ευχόμαστε και αναμένουμε.
Η Health Editor Προτείνει:
