Η συζήτηση με το φημισμένο πλαστικό χειρουργό, Ανδρέα Φουστάνο, ήταν γεμάτη ζωντάνια και πάνω απ’ όλα πολυεπίπεδη. Ο καταξιωμένος γιατρός μάς μίλησε για την πλαστική χειρουργική και τα προβλήματά της, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι αυτός/ή που καταφεύγει σε μια επανορθωτική επέμβαση πρέπει να ξέρει γιατί το κάνει και κυρίως ότι αυτό που κάνει, πρέπει να το κάνει για τον εαυτό του και όχι από μιμητισμό. Ο κ. Φουστάνος όμως δεν περιορίζεται εδώ και παρεμβαίνει στα τεκταινόμενα: Κατά την άποψή του η αποκαλούμενη «κρίση» δεν είναι παρά εξισορρόπηση και εξευρωπαϊσμός. Η μεγαλύτερη εμπειρία στην ιατρική είναι η καθημερινή επαφή με το ανθρώπινο σώμα, που δεν μπορεί να μεταμορφωθεί με την πάροδο του χρόνου σε νεανικό. Πρέπει να προσγειωθεί στην πραγματικότητα αυτός που επιθυμεί να πετύχει τα πάντα με την επανορθωτική πλαστική χειρουργική, καταλήγει ο κος Φουστάνος.
Ολοένα και περισσότερες γυναίκες – αλλά και άνδρες – καταφεύγουν τα τελευταία χρόνια σε αισθητικές επεμβάσεις προσώπου και όχι μόνο. Σε τι οφείλεται, πιστεύετε, αυτό το μεγάλο ενδιαφέρον στην εξωτερική εμφάνιση;
Πιστεύω ότι είναι μια φυσική εξέλιξη της κοινωνίας, η οποία από τη στιγμή που ξεπερνά τα θέματα επιβίωσης – που είναι και το πρωταρχικό – αρχίζει να ενδιαφέρεται και για κάτι παραπάνω. Αν πάμε λίγο παλαιότερα, οι άνθρωποι δυσκολεύονταν στην επιβίωση και δεν ασχολούνταν με την εμφάνισή τους. Από την άλλη, όπως περνά όλη η ιστορία από τα ΜΜΕ, έχει δώσει στον κόσμο την εντύπωση ότι μια καλή εμφάνιση θα μπορούσε να βοηθήσει π.χ στην επαγγελματική ανέλιξη ή σε οτιδήποτε άλλο. Βέβαια, εγώ δεν δέχομαι τον όρο «αισθητική». Είναι ένας λάθος όρος που καθιερώθηκε ίσως για εμπορικούς λόγους. Τι θα πει «αισθητική»; Ενανορθωτική χειρουργική κάνουμε. Ό,τι και να φτιάχνουμε, είναι επανόρθωση. Δηλαδή, για παράδειγμα, αυτός που έχει μεγάλη μύτη και θέλει να την φτιάξει, επανορθώνει μια δυσμορφία. Μια γυναίκα που έχει πολύ μεγάλο μαστό, είναι μια δυσμορφία, διότι διαχειρίζεται αυτό το μαστό με τρόπο που της κάνει τη ζωή δύσκολη. Άρα μια δυσμορφία διορθώνει. Δεν δέχομαι τον όρο «αισθητική». Είναι λάθος! Τα περισσότερα πράγματα που διορθώνουμε σε κάποιον, δεν τον αλλάζουν τόσο δραματικά που να πεις ότι, αν είναι άσχημος, θα γίνει κούκλος. Ακόμη και μια μύτη να διορθώσεις, το κάνεις σε ένα σημείο. Ο άνθρωπος παραμένει ίδιος.
Μιλήστε μας λίγο για το επάγγελμα του πλαστικού χειρουργού. Ποια τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα εν μέσω παρατεταμένης οικονομικής κρίσης;
Εγώ καταρχήν – αν θέλετε να το θέσουμε σωστά – δεν αποδέχομαι τον όρο κρίση. Δεν περνάμε κρίση, με την έννοια που εμείς θέλουμε να το περάσουμε στον κόσμο. Πιστεύω ότι περνάμε μία φάση ισορροπίας και εξευρωπαϊσμού. Την εικοσαετία 1990 – 2010 περάσαμε μία φάση ευημερίας, που όμως δεν ήταν παρά τεχνητή. Υπήρχε πολύ χρήμα στην αγορά, υπήρχε υπερκατανάλωση και ο κόσμος διέθετε τεράστια ποσά χωρίς πολλές φορές να τα έχει δουλέψει και ξόδευε για οτιδήποτε. Άρα, ακόμη και αν έκανε η πλαστική ένα άλμα τεράστιο την εικοσαετία αυτή, ήταν fake. Tώρα λοιπόν αρχίζουμε και μπαίνουμε σε τάξη. Πού είμαστε σήμερα; Αν πάρουμε τις δικές μας δουλειές, είμαστε στο ίδιο ακριβώς σημείο που είναι η Δυτική Ευρώπη και οι ΗΠΑ. Δεν είμαστε πιο κάτω. Άρα, γιατί εμείς έχουμε κρίση και αυτοί δεν έχουν; Το έχω πολλές φορές θέσει αυτό το θέμα – απάντηση όμως δεν παίρνω. Σίγουρα όταν ένα εισόδημα μειώνεται κατά 70%, υπάρχει πρόβλημα. Αυτό όμως το 70% παραπάνω που είχες, έπρεπε να το έχεις; Η δουλειά λοιπόν αυτή τη στιγμή έχει ισορροπήσει, οι άνθρωποι που θα πλησιάσουν να κάνουν μια παρέμβαση – επέμβαση τέτοιου τύπου θα το σκεφθούν δύο φορές, θα δουν αν πραγματικά έχουν το πρόβλημα και πρέπει να κάνουν πλαστική. Είναι με λίγα λόγια πιο κατασταλαγμένοι.
Μήπως η αποκλειστική ενασχόληση πολλών δερματολόγων με την πλαστική επανορθωτική χειρουργική…
Όχι, οι δερματολόγοι, διότι δεν είναι χειρουργοί. Δεν μπορούν να κάνουν χειρουργεία. Έχουν πιάσει το χώρο που αφορά τις μη χειρουργικές επεμβάσεις.
Αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στον κλάδο;
Δεν ξέρω και αν ανήκει στον κλάδο…Ο πλαστικός χειρουργός είναι χειρουργός. Τελειώνει χειρουργική ειδικότητα. Δεν είναι για να κάνει botox, δεν είναι για να κάνει ενέσιμα. Τα ενέσιμα είναι βοηθήματα που μπορεί να τα κάνει και ο πλαστικός χειρουργός, αλλά δεν απαγορεύεται να το κάνει και κάποιος που δεν είναι. Άρα οι δερματολόγοι έχουν επίσης αυτό το κομμάτι. Δεν έχουν μπει στο επεμβατικό, το χειρουργικό.
Είναι σημαντική η συνεισφορά της τεχνολογίας ειδικά στην πλαστική χειρουργική, αλλά και γενικότερα στην ιατρική επιστήμη;
Εννοείται. Όχι τόσο στο αποτέλεσμα – δεν το πιστεύω αυτό – όσο στο να βοηθηθεί ο χειρουργός να δουλέψει πιο άνετα. Δηλαδή η δουλειά μας είναι καθαρά χειρουργική. Τα εργαλεία μας είναι το νυστέρι, το ψαλίδι, η λαβίδα, αν θες το ενδοσκόπιο και το λέιζερ. Όλα αυτά είναι βοηθήματα για το χειρουργό, όχι για τον άρρωστο.
Μήπως τελικά η τεράστια σημασία που δίδεται στην τεχνητή νεανική εμφάνιση αλλοιώνει τη φυσιολογική εξέλιξη του σώματος;
Δεν μπορείς να πετύχεις νεανική εμφάνιση. Αυτό είναι μύθος! Προβάλλεται, αλλά δεν είναι πραγματικότητα. Γι’ αυτό μίλησα για επανόρθωση. Δηλαδή ένας άνθρωπος που κάνει ένα face lift δεν γίνεται 25 χρονών. Απλά μαζεύει αυτά που του κρέμονται και τον έκαναν δύσμορφο. Όταν μεγαλώνουμε, χαλαρώνουμε. Άρα δεν είναι ότι συμβαδίζεις με το υπόλοιπο, γίνεσαι απλά λιγότερο δύσμορφος.
Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, πιστεύετε, ο Έλληνας γιατρός που τον αναγκάζουν να μεταναστεύσει στο εξωτερικό; Δεν είναι πλέον τόσο κερδοφόρο – όσο πιστεύεται – το ιατρικό επάγγελμα; Υπάρχει πρόβλημα;
Υπάρχει πρόβλημα λόγω της πληθώρας των γιατρών που έχουμε. Αυτό είναι λογικό, γιατί ποτέ δεν υπήρχε ένα control αναφορικά με το πόσους επιστήμονες χρειάζεται η χώρα και πόσους πρέπει να βγάλει. Πρέπει να υπάρχει μια αναλογία αυτών που βγαίνουν από το Πανεπιστήμιο με την προσφορά εργασίας. Αυτή τη στιγμή έχουμε υπερδιπλάσιο αριθμό γιατρών απ’ ότι χρειαζόμαστε. Λογικό δεν είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι να ψάξουν να βρουν δουλειά αλλού; Δεν μπορούμε να κατασκευάσουμε ασθενείς. Άρα, εφόσον δεν έχουμε περισσότερη πίτα να μοιράσουμε, πρέπει να πάνε κάπου αλλού. Αυτό τώρα πάλι, είναι κάτι που το ακούω συχνά – λες και πρώτη φορά γίνεται. Πάντα έφευγαν οι επιστήμονες και πήγαιναν στο εξωτερικό. Για πείτε μου μια εποχή και μια περίοδο που δεν πήγαν… Και εγώ έφυγα στο εξωτερικό και οι συνάδελφοί μου την εποχή εκείνη. Πηγαίναμε να βρούμε το διαφορετικό, να ανοίξουμε τους ορίζοντές μας. Σήμερα έχει προστεθεί και το οικονομικό, διότι από το να είναι άνεργος ένας γιατρός στην Ελλάδα, είναι καλύτερα να αναζητήσει δουλειά στο εξωτερικό. Και γιατί βρίσκει εκεί δουλειά; Διότι υπάρχει control γιατρών. Η Γερμανία για να έχει άδειες θέσεις, σημαίνει ότι βγάζει λιγότερους γιατρούς από αυτούς που χρειάζεται.
Πως κρίνετε την επικρατούσα κατάσταση στα δημόσια νοσοκομεία; Πόσο δύσκολη είναι ακόμη η πρόσβαση για το μέσο πολίτη στα ιδιωτικά νοσοκομεία;
Κοιτάξτε: Επειδή πέρασα από τα δημόσια νοσοκομεία, δεν νομίζω ότι άλλαξε ποτέ και κάτι. Έχω άποψη από το 1970 μέχρι σήμερα. Δεν άλλαξε τίποτα, σε ό, τι αφορά την παροχή υπηρεσιών, την καθαριότητα, τον τρόπο λειτουργίας. Απολύτως τίποτα. Δεν μπορεί να αλλάξει, διότι ο τρόπος management των νοσοκομείων είναι τέτοιος που δεν μπορεί να αλλάξει. Σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στα ιδιωτικά νοσοκομεία, αυτή έχει γίνει πιο εύκολη, διότι τα ιδιωτικά έχουν κατέβει στα τιμολόγια, έχει μπει ο ΕΟΠΥΥ που αγοράζει υπηρεσίες από τα ιδιωτικά νοσοκομεία αλλά και οι ιδιωτικές ασφάλειες που καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος της δαπάνης νοσηλείας.
Σε τι δίνετε μεγαλύτερη σημασία όταν κάποιος/α σας ζητά να διορθώσετε τα υφιστάμενα σωματικά ελαττώματά του;
Πιστεύω ότι το βασικότερο είναι να έχει καταλάβει τι θέλει και τι ζητάει να πετύχει. Διότι εάν δεν καταλάβει αυτά τα πράγματα, δεν θα είναι ποτέ ικανοποιημένος. Αν έχει στο μυαλό του ότι θα πετύχει κάτι εξωπραγματικό, πρέπει να τον προσγειώσεις στην πραγματικότητα. Γιατί σήμερα του περνούν την εντύπωση μέσα από τα ΜΜΕ ότι γίνονται θαύματα. Και σε αυτό φταίνε πολλές φορές και οι γιατροί. Πρέπει να προσγειωθεί ο ασθενής για να καταλάβει τι θα πετύχει. Και βέβαια όλα πρέπει να γίνονται βάσει των κανόνων της ιατρικής. Γιατί και εκεί έχουμε ξεφύγει πολλές φορές. Η χειρουργική είναι χειρουργική. Παίρνεις έναν άνθρωπο, τον οδηγείς στο χειρουργείο και τον καθιστάς πολλές φορές άρρωστο (που δεν είναι) και πρέπει να τον επαναφέρεις – να είναι υγιής. Γιατί ειδικά σε επεμβάσεις αυτού του τύπου δεν είναι ασθενής, δεν νοσεί. Άρα εσύ πρέπει να τον επαναφέρεις υγιή. Πρέπει λοιπόν οι κανόνες που ακολουθείς να είναι με μεγάλη ασφάλεια.
Μιλήστε μας λίγο για τις πιο σημαντικές εμπειρίες σας από την πολύχρονη δραστηριότητά σας ως πλαστικός χειρουργός; Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη στιγμή που ξεχωρίζετε;
Στην άσκηση της ιατρικής δεν μπορείς να ξεχωρίσεις εμπειρίες. Εμπειρία είναι για κάθε μέρα κάτι καινούργιο. Δεν μπορεί να πει κανένας γιατρός ότι «εγώ ολοκλήρωσα». Κάθε μέρα μαθαίνεις και κάτι καινούργιο, γιατί έχεις να κάνεις με το ανθρώπινο σώμα, το οποίο πολλές φορές είναι απρόβλεπτο. Θα ήταν λάθος να πιστεύει κανείς ότι «τέλειωσε», να πει ότι «η μεγαλύτερη εμπειρία μου ήταν αυτή η επέμβαση που έκανα τότε….». Χρειάζεται να ασκείς την ιατρική καθημερινά γιατί αποκτάς εμπειρίες που είναι η γνώση σου. Είναι η παρακαταθήκη σου για να πας παρακάτω.
Τι θα συμβουλεύατε μια γυναίκα, η οποία αποφασίζει να αλλάξει την εμφάνισή της; Ποια τα όρια μεταξύ του εφικτού και του αδύνατου στην επανορθωτική πλαστική χειρουργική;
Καταρχήν να πω κάτι: Έχει σημασία να καταλάβει κάποιος, πριν κάνει οτιδήποτε. Πολλές γυναίκες κάνουν επεμβάσεις από μόδα ή από μιμητισμό. Αυτό είναι μια λάθος προσέγγιση. Δηλαδή «το έκανε η φίλη μου, θα πάω να το κάνω και εγώ…»
Το ίδιο που συμβαίνει και με τα τατουάζ….
Απόλυτα. Ή ας πούμε «είναι της μόδας – ακούω στην τηλεόραση, θα πάω και εγώ…». Αυτό πρέπει να εκλείψει, διότι αλλιώς δεν μπορείς να διαχειριστείς το πρόβλημά σου. Δεν μπορεί μία γυναίκα – το λέω αυτό γιατί στους άνδρες ισχύει λιγότερο – να επενδύσει πάνω σε μια επέμβαση, παρέμβαση – όπως θέλετε πείτε το. Διότι δεν είναι εκεί το πρόβλημα. Κάποια μπορεί να έλθει να κάνει μια επέμβαση λέγοντας ότι «ο άνδρας μου με άφησε…». Πρέπει τότε να της πεις: «Την κάνεις, δεν την κάνεις, θα σε άφηνε ο άνδρας σου!» Αυτός που έφυγε, έφυγε για άλλους λόγους …Υπάρχει μία μερίδα ανθρώπων οι οποίοι δέχονται ένα ερέθισμα στον εργασιακό τους χώρο, ειδικά σε ό,τι έχει σχέση με καλλιτεχνικά θέματα, τηλεόραση ή οτιδήποτε έχει σχέση με έναν τομέα που εκτίθεται ή όταν λέγεται ενίοτε σε κάποιο casting κάτι σαν «δεν είσαι καλή. Να κάνεις μια πλαστική και μετά θα σε πάρουμε…». Αυτό δεν είναι παρά ένα excuse από το διευθυντή εκεί, γιατί δεν θέλει να την επιλέξει και της λέει «είσαι άσχημη….». Αυτό είναι ένα κομμάτι που πρέπει να το βγάλουν από το μυαλό τους. Δεν μπορούν με μια επέμβαση να κερδίσουν τον κόσμο. Υπάρχει μόνο ένα: Πρέπει να καταλάβουν ότι την επέμβαση την κάνουν για τον εαυτό τους.
Έχουμε δύο αντίθετους κόσμους: Τους αρχαίους Έλληνες που είχαν αναδείξει με θαυμαστό τρόπο «το καλόν» και «το κάλλος» και την Ελλάδα του σήμερα που αναζητά την ομορφιά κάτω από διαφορετικά στάνταρ…
Γιατί γενικεύουμε έτσι; Εγώ πιστεύω ότι τα ίδια πράγματα ισχύουν. Κάποιοι από τους αρχαίους Έλληνες ασχολούνταν με το ωραίο, κάποιοι … Η μάζα σύμφωνα με τον τρόπο που ζούσε, δεν νομίζω … Έφτιαξαν τον Παρθενώνα κάποιοι που είχαν οράματα. Αυτοί οι κάποιοι υπάρχουν ακόμη και θα υπάρχουν πάντα – είναι διαχρονικό αυτό.
Και κάτι τελευταίο, πιο προσωπικό: Με τι ασχολείστε ιδιαίτερα τον ελεύθερό σας χρόνο;
Το μεγαλύτερο μέρος το διαθέτω στην μελέτη της ιστορίας. Μου αρέσει πολύ να ανακαλύπτω από πού ήρθα, πού είμαι και πού θα πάω. Από την ιστορία έχω διδαχθεί πολλά που με βοήθησαν στη ζωή μου. Πολλοί άνθρωποι είναι εκτός πραγματικότητας, διότι δεν ξέρουν ιστορία.
