Τα τελευταία χρόνια έχω αρχίσει να νιώθω πως στον κόσμο αυτό υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων: εκείνοι που αυξάνουν το σκοτάδι, και εκείνοι που αυξάνουν το φως. Εντάξει, ξέρω – πρώτα απ’ όλα, δεν είναι σωστό να κάνουμε τέτοιους διαχωρισμούς ανάμεσα στους ανθρώπους και ύστερα αυτό είναι μια υπεραπλουστευμένη γενίκευση. Να παραδεχτώ λοιπόν ευθύς εξαρχής πως η κατηγοριοποίηση αυτή δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη και σίγουρα είναι αυθαίρετη και υπεραπλουστευμένη. Ωστόσο, ίσως κρύβει μέσα της κάποια αλήθεια.
Σκεφθείτε το λίγο: από τη μια πλευρά, έχουμε όλους εκείνους τους ανθρώπους που αυξάνουν το σκοτάδι, άλλοι σε μικρότερη και άλλοι σε μεγαλύτερη κλίμακα, αρχίζοντας από τα αρνητικά σχόλια και τις κατάρες που καθημερινά διαβάζουμε στο διαδίκτυο, και φτάνοντας μέχρι τον εκφοβισμό, τη βία, την εγκληματικότητα, ακόμα και τον πόλεμο. Θεωρίες συνωμοσίας, καχυποψία, αρνητισμός, αδιαφορία για τον διπλανό, σκληρότητα, κακία, ανηθικότητα, μίσος, φανατισμός. Όλα αυτά που μοιάζουν να ξεφυτρώνουν παντού γύρω μας και να πνίγουν σαν αγριόχορτα την κοινωνία μας.
Από την άλλη, έχουμε όλους εκείνους που αυξάνουν το φως. Όλους εκείνους που είναι καλοί άνθρωποι, έντιμοι, ανιδιοτελείς, ιδεολόγοι, που παράγουν, που δημιουργούν, που βοηθούν, που βάζουν το λιθαράκι τους για να γίνει ο κόσμος μας λίγο καλύτερος, η ζωή μας λίγο πιο όμορφη κάθε μέρα. Όλους εκείνους που αγαπούν, που φροντίζουν, που προσφέρουν, που πιστεύουν χωρίς φανατισμό, που αποδέχονται, που αγωνίζονται για να κάνουν καλύτερη τη ζωή τους και τη ζωή των ανθρώπων γύρω τους.
Και έχει ενδιαφέρον ότι η διαφορά ανάμεσα στις δύο αυτές κατηγορίες, ανάμεσα στους ανθρώπους του σκοταδιού και στους ανθρώπους του φωτός δεν φαίνεται να συνδέεται με καμία άλλη παράμετρο – ούτε με κοινωνική τάξη, ούτε με χρήματα, ούτε με μόρφωση, ούτε με εθνική ή φυλετική καταγωγή, ούτε με σεξουαλικό προσανατολισμό, ούτε με πολιτική ιδεολογία ή θρησκευτική πίστη. Σε όλες τις κοινωνικές, εθνικές, θρησκευτικές κατηγορίες, σε όλα τα φύλα, τις φυλές και της ηλικίες υπάρχουν άνθρωποι του σκοταδιού και άνθρωποι του φωτός.
Βλέπουμε ανθρώπους ευνοημένους από τη ζωή, νέους, ωραίους, πλούσιους, που θα έπρεπε να νιώθουν ευγνωμοσύνη για όσα έχουν και να εκπέμπουν κάτι θετικό στον κόσμο, οι οποίοι βουλιάζουν στο σκοτάδι, στο μίσος, στο φανατισμό, στην ανηθικότητα. Και από την άλλη, υπάρχουν άνθρωποι αδικημένοι, βασανισμένοι, άρρωστοι, φτωχοί, οι οποίοι ζουν με εντιμότητα, με καλοσύνη, με φως.
Τι είναι λοιπόν αυτό που διαφοροποιεί τους μεν από τους δε; Τι ξεχωρίζει το σκοτάδι από το φως;
Μια απόφαση, νομίζω. Η απόφαση που παίρνουν κάποιοι να λειτουργήσουν αρνητικά, η απόφαση που παίρνουν άλλοι να λειτουργήσουν θετικά. Φυσικά υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση αυτή, παράγοντες
όπως η κληρονομικότητα, τα παιδικά χρόνια, οι συνθήκες ζωής, τα βιώματα, και χίλιοι άλλοι. Αλλά τελικά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως δεν είναι παρά μια απόφαση. Μια επιλογή που πρέπει να κάνουμε συνειδητά.
Το πραγματικό σημαντικό ερώτημα είναι αν θα επιλέξουμε να αυξήσουμε το σκοτάδι στον κόσμο ή το φως;
Η έρευνα που γίνεται εδώ και χρόνια στην θετική ψυχολογία τεκμηριώνει την ιδέα ότι μας συμφέρει πολύ περισσότερο το φως παρά το σκοτάδι. Όλα εκείνα τα αρνητικά συναισθήματα που συνδέονται με τις συνωμοσίες, την παρανομία, τον φανατισμό, το μίσος – όλα αυτά βλάπτουν σοβαρά την υγεία μας. Όταν εστιάζουμε στο αρνητικό, όταν εκδικούμαστε, όταν κλέβουμε, όταν δέρνουμε, όταν πληγώνουμε – δεν κάνουμε μόνο κακό στον άνθρωπο που είναι απέναντι μας αλλά και σε εμάς τους ίδιους. Εγκλωβιζόμαστε μέσα σε δυσάρεστα συναισθήματα όπως το μίσος, η ζήλια, ο φόβος, βάζουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο, ενίοτε μάλιστα πληρώνουμε και δυσάρεστες συνέπειες. Η καχυποψία γεννά φόβο, η ανηθικότητα άγχος, η βια γεννά βια. Πολύ συχνά, ο θύτης μετατρέπεται σε θύμα.
Αντίθετα, όταν επιλέγουμε το φως, το θετικό, την εντιμότητα, τη δημιουργικότητα, την καλοσύνη, κάνουμε μεγάλο καλό τόσο στην ψυχική όσο και στη σωματική μας υγεία. Όταν πάρουμε την απόφαση να εστιάσουμε περισσότερο στο θετικό που υπάρχει γύρω μας, να καλλιεργήσουμε περισσότερο το θετικό που υπάρχει μέσα μας, να εκφράσουμε περισσότερο την καλή μας πλευρά και να ενθαρρύνουμε τους άλλους να εκφράσουν τη δική τους καλή πλευρά – τότε νιώθουμε πιο όμορφα, η υγεία μας είναι καλύτερη, οι σχέσεις μας είναι πιο ουσιαστικές.
Όσο λειτουργούμε πιο θετικά και έχουμε σχέσεις με ανθρώπους που είναι επίσης θετικοί, τόσο λιγότερο άγχος έχουμε, οπότε τόσο ισχυρότερο είναι το ανοσοποιητικό μας σύστημα, και τόσο λιγότερο αρρωσταίνουμε. Και όσο βλέπουμε πιο θετικά τα πράγματα τόσο πιο καλά αισθανόμαστε και τόσο περισσότερο κουράγιο έχουμε για να βελτιώσουμε ό,τι χρειάζεται να βελτιωθεί.
Αν το καλοσκεφθούμε, όλα τα πράγματα που έχουν ουσιαστικά βελτιώσει τη ζωή του ανθρώπου στο πλανήτη δεν προήλθαν από επαναστάσεις και βια. Δεν έγιναν από ανθρώπους φανατικούς, βίαιους, ανήθικους. Έγιναν ειρηνικά, από ανθρώπους που δούλεψαν με αποφασιστικότητα και αυτοθυσία για να εξερευνήσουν, να ανακαλύψουν, να εφεύρουν, να καλλιεργήσουν, να δημιουργήσουν.
Και παρότι οι τόσες αρνητικές ειδήσεις στο διαδίκτυο δημιουργούν την εντύπωση ότι ο κόσμος είναι γεμάτος με ανθρώπους του σκοταδιού, νομίζω πως χωρίς αμφιβολία οι άνθρωποι του φωτός είναι πολλοί περισσότεροι. Για κάθε έναν κλέφτη, ψεύτη, απατεώνα, υπάρχουν χιλιάδες άλλοι άνθρωποι που δεν είναι κλέφτες, ψεύτες και απατεώνες. Για κάθε έναν που δέρνει, βιάζει, σκοτώνει, υπάρχουν χιλιάδες άλλοι άνθρωποι που δεν δέρνουν, δεν βιάζουν, δεν σκοτώνουν. Για κάθε έναν φανατικό, υπάρχουν χιλιάδες άλλοι που δεν είναι φανατικοί. Για κάθε έναν «ηγέτη» που κάνει μια δικτατορία ή έναν πόλεμο, υπάρχουν χιλιάδες άλλοι ηγέτες που λειτυουργούν ειρηνικά και δημοκρατικά.
Ναι, το φως είναι πολύ μεγαλύτερο από το σκοτάδι. Και καθώς βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο στον ευρωπαϊκό και ελληνικό πολιτισμό μας, καθώς διάφορα πολύπλοκα, ανησυχητικά, δυσάρεστα συμβαίνουν γύρω μας, τώρα είναι πιο σημαντικό από ποτέ να επιλέξουμε συνειδητά να γίνουμε άνθρωποι του φωτός.
Άνθρωποι με ανεκτικότητα, με καλοσύνη, με εντιμότητα, άνθρωποι που θα καλλιεργούμε το θετικό και θα δουλεύουμε ενεργητικά για να βελτιώσουμε τη ζωή τη δική μας και των άλλων. Σήμερα πιο πολύ από ποτέ χρειαζόμαστε φως, περισσότερο φως. Φέτος, ας προσφέρουμε λοιπόν περισσότερο φως στον εαυτό μας και στους ανθρώπους γύρω μας!