ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ
Χειρουργός ΩΡΛ – Ωτορινολαρυγγολόγος
Η ωτίτιδα, γνωστή και ως οξεία μέση ωτίτιδα, είναι η λοίμωξη του μέσου τμήματος του αυτιού. Συνήθως προκαλείται από μικρόβια τα οποία βρίσκονται στη μύτη και στο λαιμό.
Η ωτίτιδα εκδηλώνεται μετά από μία ιογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, όπως το κοινό κρυολόγημα (ρινοιός, αδενοιός, κ.α.) και η γρίπη (ιός της γρίπης). Αυτές οι λοιμώξεις προκαλούν οίδημα (πρήξιμο) του εσωτερικού της μύτης και του λαιμού και “ρίχνουν” την άμυνα του οργανισμού με αποτέλεσμα να υπεραναπτύσσονται τα μικρόβια που φυσιολογικά αποικίζουν το βλεννογόνο της μύτης και του λαιμού. Τα μικρόβια αυτά τότε συμπεριφέρονται ως παθογόνα.
Επιπλέον, μία ιογενής λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού μπορεί να διαταράξει τη λειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας που είναι απαραίτητη για την εξίσωση των πιέσεων στο αυτί. Συνέπεια όλων αυτών είναι να γεμίσει το εσωτερικό του μέσου τμήματος του αυτιού με υγρό, το οποίο επιμολύνεται με ιούς και βακτήρια. Στο μέσο αυτί τότε αυξάνει η πίεση λόγω του υγρού, διατείνεται η τυμπανική μεμβράνη και προκαλεί το γνωστό πόνο του αυτιού, αίσθημα πληρότητας στο αυτί και πυρετό.
Στους ενήλικες και στα μεγαλύτερα παιδιά στα συμπτώματα περιλαμβάνονται πόνος στο αυτί, και προσωρινή βαρηκοΐα.
Στα βρέφη και στα μικρά παιδιά (έως 4 ετών) μπορεί να εμφανιστούν:
✤ Πυρετός
✤ Το παιδί τραβάει το αυτί του από το λοβίο
✤ Ανησυχία ή ευερεθιστότητα
✤ Άρνηση λήψης τροφής
✤ Το παιδί αρνείται να παίξει
✤ Εμετός ή διάρροια
✤ “Τρέχει” υγρό από το αυτί
Για τη διάγνωση θα χρειαστεί ο Ωτορινολαρυγγολόγος να εξετάσει το αυτί του ενήλικα ή του παιδιού με το ωτοσκόπιο ή και το οπτικό μικροσκόπιο αφού πρώτα πιθανόν να αφαιρέσει κερί από τον έξω ακουστικό πόρο. Στον ενήλικα αρκεί η συνεργασία του ασθενούς με τον γιατρό, ενώ στα παιδιά χρειάζεται καλή συνεργασία των γονιών με τον ιατρό.
Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει μεταξύ των άλλων:
✤ Αντιβιοτικά
Αντιβιοτικά χορηγούμε οπωσδήποτε σε παιδιά μικρότερα των 2 ετών αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά που παρουσιάζουν υψηλό πυρετό ή φλεγμαίνουν και τα δύο αυτιά. Σε παιδιά που έχουν πιο ήπια συμπτώματα μπορούμε να περιμένουμε για να δούμε αν βελτιώνονται χωρίς αντιβιοτικό. Αν δεν βελτιωθούν τότε θα τους χορηγήσουμε το κατάλληλο φάρμακο.
Τα αντιβιοτικά συχνά έχουν παρενέργειες όπως διάρροια ή εξάνθημα. Επιπλέον, με την αλόγιστη χρήση τους τα μικρόβια γίνονται πιο ανθεκτικά απέναντι στα αντιβιοτικά. Για τους λόγους αυτούς η χορήγηση τους πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά και κατόπιν σαφών ενδείξεων.
✤ Παυσίπονα
Συνήθως συστήνεται παρακεταμόλη ή ιβουπροφένη
Παρατήρηση – Αναμονή
Σε κάποιες περιπτώσεις ο ιατρός συστήνει την αναμονή για 24-48 ώρες προτού χορηγήσει το αντιβιοτικό. Αυτό συμβαίνει στις εξής καταστάσεις:
✤ Αν το παιδί είναι μεγαλύτερο από 24 μηνών
✤ Αν ο πόνος στο αυτί και ο πυρετός δεν είναι σοβαρού βαθμού
✤ Αν το παιδί κατά τα άλλα είναι υγιές
Σε αυτές τις περιπτώσεις θα χορηγηθούν παυσίπονα και αντιπυρετικά και ο ιατρός θα ζητήσει να επανεξετάσει το παιδί μετά από 24 ώρες.
Επιπλοκές
✤ Ρήξη της τυμπανικής μεμβράνης
Είναι από τις πιο συχνές επιπλοκές. Συνήθως σε αυτή την περίπτωση υπάρχει η αίσθηση του «μπουκωμένου» ή «βουλωμένου» αυτιού, λίγο πριν τη ρήξη και όταν το τύμπανο “σπάσει” τότε τρέχει ελάχιστο αίμα από το αυτί και ο ασθενής ανακουφίζεται. Η τυμπανική μεμβράνη αποκαθίσταται πολύ γρήγορα, μέσα σε ώρες ή μέρες. Η ρήξη της τυμπανικής μεμβράνης είναι σαφής ένδειξη για τη χορήγηση αντιβιοτικού.
✤ Βαρηκοΐα
Το υγρό που συλλέγεται πίσω από την τυμπανική μεμβράνη σε μία ωτίτιδα μπορεί να παραμείνει για εβδομάδες έως και μήνες μετά την οξεία φάση της λοίμωξης με τον έντονο πόνο και τον πυρετό. Συνήθως το υγρό θα υποχωρήσει από μόνο του. Αν δεν υποχωρήσει σε πάνω από 3 μήνες τότε ίσως ο ασθενής χρειαστεί να υποβληθεί σε μία χειρουργική επέμβαση. Για την επίλυση του προβλήματος της ωτίτιδάς, ειδικά όταν αυτή είναι αρχόμενη και εξωτερική, οι αντιμικροβιακές ωτικές σταγόνες, πολλές φορές σε συνδυασμό με κορτικοειδή, επαρκούν. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις μπορεί να κριθεί αναγκαία ή αντιβιοτική αγωγή όπως επίσης παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη για την ανακούφιση του ασθενή.
Ιδιαίτερα το καλοκαίρι στη θάλασσα ή την πισίνα θα πρέπει να είμαστε περισσότερο προσεκτικοί προφυλάσσοντας τα αυτιά από το νερό (πχ χρήση ωτοασπίδων) καθώς επίσης και αποφυγή αυξομείωσης των πιέσεων με βουτιές και συμμόρφωση στις οδηγίες του ΩΡΛ.
Σε γενικές γραμμές αποφεύγουμε τις «οδηγίες της γιαγιάς ή της γειτόνισσας» με λάδι κλπ στο αυτί και συμβουλευόμαστε οπωσδήποτε επιστήμονα υγείας.
Ο ΩΡΛ θα συστήσει ανάλογα με την διάγνωση την κατάλληλη θεραπεία η οποία όπως αναφέραμε θα περιλαμβάνει παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη, αντιβιοτικά κλπ κυρίως στη μέση ή έσω ωτίτιδα.
Καλό καλοκαίρι και απόλαυση του νερού χωρίς προβλήματα!!!
