Η φωτοευαισθησία είναι η αντίδραση του δέρματος μόλις εκτεθεί στον ήλιο. Χαρακτηρίζεται από ασυνήθιστη φλεγμονή ή κοκκίνισμα του δέρματος, που συχνά μοιάζει με ηλιακό έγκαυμα. Πολλές φορές οφείλεται σε τοπικά προϊόντα που αλείφουμε στο δέρμα και αντιδρούν με τον ήλιο.
Η φωτοευαισθησία μπορεί να είναι τοξική ή αλλεργική, γεγονός που σημαίνει ότι μπορεί να εκδηλωθεί μέσα σε λίγες ώρες από την έκθεση στον ήλιο ή ακόμη και αρκετές ημέρες αργότερα.
Ο δρ Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος εξηγεί ποια συστατικά που υπάρχουν σε τοπικά καλλυντικά θα μπορούσαν να προκαλέσουν φωτοευαισθησία και γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί πριν από την έκθεση στον ήλιο.
- Ρετινόλη. Είναι γνωστή και ως βιταμίνη Α. Αποτελεί ένα από τα ευρύτερα χρησιμοποιούμενα ενεργά συστατικά των καλλυντικών. Είναι γνωστή για τις αντιγηραντικές ιδιότητές της και την συμβολή της στην ανανέωση της επιδερμίδας. Η ρετινόλη στοχεύει τις λεπτές και τις πιο βαθιές ρυτίδες, καθώς και τους διογκωμένους πόρους του δέρματος. Όταν χρησιμοποιείται με σωστό τρόπο, διεγείρει την ανανέωση της επιδερμίδας και την παραγωγή του κολλαγόνου, βελτιώνοντας την υφή και τον τόνο του δέρματος. «Το πρόβλημα, όσον αφορά τον ήλιο, είναι ότι η ρετινόλη ενθαρρύνει την παραγωγή νέων δερματικών κυττάρων. Η νέα στοιβάδα του δέρματος που δημιουργείται είναι πολύ ευαίσθητη στον ήλιο», εξηγεί ο κ. Μιχελάκης. «Γι’ αυτό τον λόγο είναι προτιμότερο να εφαρμόζονται τα προϊόντα με ρετινόλη το βράδυ, πριν από τη βραδινή κατάκλιση». Αν κάνετε παρατεταμένη χρήση ρετινόλης, είναι απαραίτητο να αλείφετε σχολαστικά το δέρμα σας με αντηλιακό, κάθε φορά που πρόκειται να βγείτε σε υπαίθριο χώρο. Να επαναλαμβάνετε οπωσδήποτε την επάλειψη με το αντηλιακό κάθε 2 ώρες.
- Έλαια εσπεριδοειδών. Τα αιθέρια έλαια του πορτοκαλιού, του λεμονιού, του κίτρου, του γκρέιπφρουτ κ.λπ. είναι αρωματικά δραστικά συστατικά, που μπορεί να ανανεώσουν και να βελτιώσουν την όψη του δέρματος. Περιέχουν όμως ορισμένες ουσίες που αλληλεπιδρούν με τον ήλιο και προκαλούν φωτοτοξική αντίδραση. Αυτή εκδηλώνεται με κοκκίνισμα, έγκαυμα και μελάγχρωση του δέρματος. Επομένως, να μην χρησιμοποιείτε όταν πρόκειται να βγείτε στον ήλιο, ενυδατικές κρέμες, serums και άλλα καλλυντικά που περιέχουν ως δραστικές ουσίες έλαια εσπεριδοειδών.
- Παράγοντες απολέπισης. Υπάρχουν πολλές ουσίες που χρησιμοποιούνται για απολέπιση του δέρματος. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται το γλυκολικό οξύ, το γαλακτικό οξύ, το μανδελικό οξύ, το σαλικυλικό οξύ και το αζελαϊκό οξύ. Όλ’ αυτά τα οξέα αφαιρούν τα νεκρά κύτταρα, ενυδατώνουν το δέρμα και το κάνουν να φαίνεται πιο καθαρό και νεανικό. Ορισμένα από αυτά μπορεί επίσης να αμβλύνουν τα σημάδια της ακμής. Επειδή, όμως, αφαιρούν τα επιφανειακά δερματικά κύτταρα, εκθέτουν στο περιβάλλον τα υποκείμενα, νέα κύτταρα. Αυτά, όμως, είναι, όπως προαναφέρθηκε, πολύ ευαίσθητα στις επιδράσεις της UV και έτσι μπορεί να εκδηλωθεί αντίδραση φωτοευαισθησίας. Φροντίστε, λοιπόν, να κάνετε απολέπιση με την ενδεδειγμένη συχνότητα (όχι πάνω από 1-2 φορές την εβδομάδα το καλοκαίρι), κατά προτίμηση το απόγευμα ώστε να περάσουν πολλές ώρες (πάνω από 12) έως ότου εκτεθείτε στον ήλιο. Να αλείφετε επίσης οπωσδήποτε το δέρμα σας με άφθονο αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας SPF.
- Υδροκινόνη. Η υδροκινόνη είναι μία ουσία που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των δερματικών δυσχρωμιών, γιατί «ανοίγει» το χρώμα του δέρματος. Τα προϊόντα περιποίησης που την περιέχουν, μειώνουν την παραγωγή της φυσικής χρωστικής ουσίας (μελανίνη) στα σημεία του δέρματος με πιο σκούρο τόνο (υπερμελάγχρωση). Η μείωση της μελανίνης αφήνει τοπικά το δέρμα πιο ευάλωτο στις επιδράσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας του ηλίου. Αν επομένως έχετε υπερμελάγχρωση και εφαρμόζετε προϊόντα με υδροκινόνη, καλό είναι να μην εκτίθεται στον ήλιο το σημείο του δέρματος στο οποίο κάνετε θεραπεία.
- Αντιβακτηριακοί παράγοντες. Οι τοπικές θεραπείες με προϊόντα που περιέχουν ως δραστικές ουσίες την κλινδαμυκίνη ή το υπεροξείδιο του βενζολίου δεν είναι καλλυντικά, αλλά φαρμακευτικές θεραπείες που συνήθως χορηγούνται για την καταπολέμηση της ακμής. Εντούτοις τα συστατικά τους μπορεί να προκαλέσουν ξηροδερμία, με αποτέλεσμα να γίνεται το δέρμα πιο ευάλωτο στις επιδράσεις της UV. Είναι προτιμότερο να αποφεύγετε αυτά τα προϊόντα λίγες ώρες πριν από την έκθεση στον ήλιο, για να προστατεύσετε το δέρμα σας από την φωτοευαισθησία που εκδηλώνεται με υπερμελάγχρωση.
«Τα παραπάνω συστατικά παρέχουν πολλά οφέλη στο δέρμα και δεν υπάρχει λόγος να τα αφαιρέσει κάποιος από την συνήθη περιποίησή του. Πρέπει όμως, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες, να προσέχει πότε τα χρησιμοποιεί και να λαμβάνει εντατικά μέτρα προστασίας από τον ήλιο, ώστε να αποφύγει τους δυνητικούς κινδύνους από την αλληλεπίδρασή τους με την UV», καταλήγει ο κ. Μιχελάκης.