Σοφία Ανδρεοπούλου, MSc
Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος
Ακούω πολλούς να γκρινιάζουν ότι δεν αντέχουν πια κλεισμένοι στο σπίτι με την οικογένειά τους και σκέφτομαι πως τα προηγούμενα χρόνια πολλοί άνθρωποι παραπονούνταν ότι δεν είχαν αρκετό χρόνο για τον εαυτό τους, ή για τους αγαπημένους τους. Τώρα που οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν όσο χρόνο θέλουν για να είναι μαζί με τους συντρόφους, τα παιδιά, τους γονείς τους -τουλάχιστον όσοι ζουν μαζί-, αντί να απολαύσουν και να αξιοποιήσουν αυτό τον χρόνο, τον αφήνουν να πάει χαμένος. Σε πολλά σπίτια, μάλιστα, ο χρόνος που περνάνε μαζί είναι κυριολεκτικά καταστροφικός. Γκρίνιες, παρατηρήσεις, καυγάδες είναι στην ημερήσια διάταξη σε πολλές οικογένειες.
Είναι βέβαια φυσικό να υπάρχουν φωνές και καυγάδες στα σπίτια. Οι συνθήκες που ζούμε είναι πολύ δύσκολες και είναι λογικό να μας θυμώνουν. Ωστόσο, ενώ οι βαθύτερες αιτίες του θυμού μας είναι σοβαρές, οι αφορμές για να ξεσπάσει ο θυμός αυτός είναι πραγματικά ασήμαντες. Μητέρες ουρλιάζουν καθημερινά στα παιδιά τους γιατί δεν προσέχουν στα μαθήματα, γιατί δεν τρώνε το φρούτο τους, γιατί δεν τακτοποιούν τα παιχνίδια τους. Άντρες φωνάζουν στις γυναίκες τους γιατί δεν μαγείρεψαν το φαγητό όπως ήθελαν, γυναίκες γκρινιάζουν στους άντρες τους γιατί δεν μάζεψαν τις κάλτσες τους ή δεν έβαλαν τα πιάτα στο πλυντήριο μετά το φαγητό.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι σε όλα αυτά τα σπίτια που υπάρχει λεκτική, συναισθηματική ή και σωματική βία, αν ρωτήσεις τους ανθρώπους θα σου πουν ότι αγαπούν ο ένας τον άλλο!
Ακούγοντας όμως αυτές τις ιστορίες, δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ: πού είναι η αγάπη;
Πού είναι αλήθεια αυτή η αγάπη που λέμε ότι νιώθουμε για τους δικούς μας όταν τόσο εύκολα την ξεχνάμε, την παραμελούμε, την ποδοπατάμε; Πού είναι η αγάπη όταν ξεσπάμε στο παιδί μας, στον άντρα μας, στη γυναίκα μας ακριβώς τώρα που ξέρουμε ότι μας χρειάζονται περισσότερο; Πού είναι η αγάπη όταν βάζουμε το σωστό πρόγραμμα, τη λυμένη άσκηση, τα τακτοποιημένα παιχνίδια πάνω από τα συναισθήματα του άλλου; Πού είναι η αγάπη όταν βρίζουμε, φωνάζουμε, χτυπάμε;
Η αγάπη δεν είναι μια θεωρητική έννοια, η αγάπη συνδέεται πολύ με την πράξη, με τον τρόπο που φερόμαστε και λειτουργούμε. Ο Άγιος Αυγουστίνος έλεγε: «Αγάπα και κάνε ό,τι θέλεις». Το έλεγε αυτό επειδή θεωρούσε ότι από την αγάπη μπορεί να βλαστήσει μόνο κάτι καλό. Ωστόσο, η καθημερινή πραγματικότητα αποδεικνύει δυστυχώς πως αυτό δεν ισχύει. Καθημερινά άνθρωποι που πιστεύουν ότι αγαπούν άλλους ανθρώπους τους φέρονται σκληρά, άδικα, ακόμα και βίαια – συχνά θεωρώντας πως το κάνουν «για το καλό τους».
Γι’ αυτό διαφωνώ με την προτροπή του Άγιου Αυγουστίνου. Η αγάπη δεν μας δίνει το δικαίωμα να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Δεν αρκεί να λέω «αγαπάω το παιδί μου» και μετά μπορώ να το επικρίνω, να του φωνάζω, να το χτυπάω και «δεν πειράζει επειδή το αγαπάω» ή «δεν πειράζει γιατί το κάνω για το καλό του». Η αγάπη δεν είναι κάποιου είδους πάσο που μας επιτρέπει να κάνουμε ό,τι μας έρθει στο κεφάλι κάθε στιγμή.
Όταν αγαπάω κάποιον, ενδιαφέρομαι για εκείνον, θέλω να είναι καλά, θέλω το καλό του. Πώς θέλω το καλό κάποιου που του φέρομαι άσχημα; Πώς είναι δυνατόν να μιλάμε για αγάπη όταν φερόμαστε τόσο άσχημα στους «ανθρώπους που αγαπάμε» – και μάλιστα συνήθως χωρίς να φταίνε για τα πραγματικά αίτια του θυμού μας;
Ας μην κοροϊδευόμαστε – δεν φωνάζουμε στο παιδί μας «για το καλό του». Δεν πρόκειται ποτέ να διδαχτεί κάτι καλό ένα παιδί μέσα από τις φωνές και τις βρισιές, ούτε πρόκειται να φερθεί ποτέ καλύτερα ένας σύζυγος επειδή του γκρινιάζουν. Τίποτα καλό δεν πετυχαίνουμε ποτέ με την γκρίνια και τις φωνές. Αυτό αποδεικνύεται απλώς από το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι φωνάζουν συνέχεια για τα ίδια πράγματα – άρα οι φωνές τους δεν έχουν ποτέ βελτιώσει την κατάσταση.
Ο θυμός που τόσο συχνά πια εκδηλώνουμε μέσα στο σπίτι μας στα «αγαπημένα μας» πρόσωπα, δεν δείχνει καμία απολύτως αγάπη. Ο λόγος που φωνάζουμε δεν είναι γιατί αυτό θα τους κάνει καλό. Είναι γιατί δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις αντιδράσεις μας. Και αφηνόμαστε ελεύθεροι να ξεσπάμε εκεί που –νομίζουμε- πως έχει το μικρότερο κόστος: στους δικούς μας ανθρώπους που θεωρούμε ότι θα μας συγχωρέσουν και θα το ξεχάσουν.
Αυτό ωστόσο είναι ένα μεγάλο, ένα τεράστιο λάθος. Ο δικός μας θυμός προκαλεί θυμό και στους άλλους μέχρι που τελικά δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που ανακυκλώνει διαρκώς τον θυμό. Ειδικά μάλιστα στις σημερινές συνθήκες, που δεν υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι εκτόνωσης, ο θυμός μέσα στα σπίτια και στις οικογένειές μας παίρνει εξαιρετικά επικίνδυνες διαστάσεις. Αν συνεχίσουμε έτσι όλο τον χειμώνα, την άνοιξη θα έχουν διαλυθεί πολλές σχέσεις, θα έχουν πάθει κατάθλιψη πολλά άτομα, θα έχουν αποκτήσει τεράστια ψυχοσωματικά προβλήματα πολλά παιδιά.
Ήρθε η ώρα η αγάπη που λέμε ότι τρέφουμε για τους δικούς μας ανθρώπους να αποδειχθεί έμπρακτα. Τώρα είναι η στιγμή που ο άντρας μας, η γυναίκα μας, το παιδί μας χρειάζονται την αγάπη μας. Τώρα είναι η στιγμή που πρέπει να τους φερθούμε με καλοσύνη, να τους μιλήσουμε με τρυφερότητα, να σταθούμε δίπλα τους και να τους στηρίξουμε. Όπως άλλωστε το ίδιο πρέπει να κάνουν και εκείνοι σε εμάς. Όλοι σήμερα πρέπει να δώσουμε και να πάρουμε την αγάπη που χρειαζόμαστε.
Ας δώσουμε στον εαυτό μας την υπόσχεση πως από δω και πέρα θα φερόμαστε με αγάπη στους ανθρώπους που αγαπάμε. Και πως θα διαχειριζόμαστε καλύτερα τα αρνητικά μας συναισθήματα ώστε να μην καταστρέφουν τις σχέσεις μας με τους αγαπημένους μας.
Σε μια τέτοια πορεία, βοηθούν πολύ τα 4 Α: Aποδοχή, Aυτοέλεγχος, Aξιολόγηση, Aναπλαισίωση
- Αποδοχήσημαίνει ότι το έχουμε πια πάρει απόφαση πως έτσι έχει η κατάσταση και δεν γκρινιάζουμε άλλο γι’ αυτό.
- Αυτοέλεγχος σημαίνει πως ελέγχουμε τις αντιδράσεις μας και εκδηλώνουμε με μέτρο τα αρνητικά μας συναισθήματα.
- Αξιολόγησησημαίνει ότι αξιολογούμε πόσο σοβαρό είναι αυτό που μας ενοχλεί στον άλλο και αντιδρούμε ανάλογα. (Δεν αντιδρούμε πολύ άσχημα για μικρά πράγματα).
- Αναπλαισίωσηπρος το θετικό σημαίνει ότι φροντίζουμε να βλέπουμε σε ένα καινούριο, πιο θετικό πλαίσιο τα πράγματα που συμβαίνουν. Προσπαθούμε να τα δούμε θετικά και να αντλήσουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε από την κατάσταση.
Έτσι, αντί φέτος να περάσουμε αυτή την περίοδο γκρινιάζοντας γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε τα πράγματα που κάναμε άλλοτε, μπορούμε να προσπαθήσουμε να χαρούμε ό,τι καλό μας προσφέρει η κατάσταση. Μπορούμε να αρπάξουμε την ευκαιρία για να έρθουμε πιο κοντά στους δικούς μας. Να τους γνωρίσουμε καλύτερα, να μιλήσουμε μαζί τους, να παίξουμε μαζί τους, να γελάσουμε μαζί τους. Να μοιραστούμε μαζί τους την αγάπη που τόσο καιρό κρύβουμε βαθιά μέσα μας.
Photos by pexels
