Mε αυτονόητο το μεγάλο και αμείωτο ενδιαφέρον για την άποψη των ειδικών και δη της κορυφής τους, θα ήθελα καταρχάς να σας ρωτήσω πως θα εξελισσόταν ορθά κατ’ εσάς η αποκλιμάκωση των μέτρων; Σε τι επιμένετε μιλώντας με τον Κυριάκο Μητσοτάκη;
Η πανδημία COVID-19 είναι ένα φαινόμενο χωρίς προηγούμενο για όλους μας. Για αυτό το λόγο υπήρξε και διαφοροποίηση στην αντιμετώπιση και υστέρηση στις αντιδράσεις μεταξύ διαφορετικών χωρών. Έχω τοποθετηθεί από πολύ νωρίς, δημόσια, για την αποκλιμάκωση και η θέση μου, όπως πάντα βασίζεται σε μελέτες και έχει γνώμονα την ποσοτικοποίηση του ρίσκου. Η σταδιακή αποκλιμάκωση στοχεύει εκεί, να μετράμε δηλαδή στο τέλος κάθε σταδίου τις επιπτώσεις της άρσης των μέτρων και να υπολογίζουμε το ρίσκο της τακτικής που ακολουθήθηκε.
Μια αξιόπιστη σταθερά αξιολόγησης είναι η αύξηση των εισαγωγών στα νοσοκομεία και στις ΜΕΘ. Μικρή αύξηση σημαίνει προχωράμε με εμπιστοσύνη στο μέτρο που αποσύρθηκε. Εάν είναι μεγάλη και δημιουργεί πίεση στο σύστημα υγείας, τότε το μέτρο που αποκλιμακώθηκε μπορεί να επανέλθει και έναντι αυτού να δοκιμαστεί κάποιο άλλο.
Από την πλευρά της δημόσιας υγείας, για να να μειώσουμε το ρίσκο πρέπει να εντοπίσουμε σε ποιες πληθυσμιακές ομάδες η θνητότητα είναι πολύ υψηλή. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όσοι ανήκουν ταυτόχρονα στο ενεργό εργατικό δυναμικό και στις ευπαθείς ομάδες, ιδανικά πρέπει να συνεχίζουν να εργάζονται από το σπίτι και να προσέχουν πολύ περισσότερο. Αυτό δεν σημαίνει πως θα είναι εγκλωβισμένοι στο σπίτι καθώς κανένας δεν θα τους απαγορεύσει να κυκλοφορούν.
Επιμένω επίσης στο να εξασφαλίσουμε για τις ευπαθείς ομάδες και τους ηλικιωμένους βοήθεια στο σπίτι, φαρμακευτική αγωγή και πρόσβαση σε ασφαλές περιβάλλον μέσα στο σύστημα υγείας. Με τη σταδιακή διάνοιξη του κοινωνικού ιστού, είναι επίσης αναγκαίο να έχουμε συγκεκριμένες οδηγίες συγκατοίκησης όταν υπάρχει άτομο που ανήκει στις ευπαθείς ομάδες μέσα στις οικογένειες.
Κάποιοι λένε, χωρίς να επικαλούνται επιστημονικά δεδομένα, ότι η χώρα μας είχε μικρό αριθμών θυμάτων του κορονοϊού λόγω της δομής της ελληνικής οικογένειας η οποία φροντίζει παππούδες και γιαγιάδες στα σπίτια τους αντί στα γηροκομεία. Έπαιξε ρόλο;
Η χώρα μας αναχαίτισε δραστικά τη μετάδοση του ιού, με το να πάρει μέτρα περιορισμού κατ’ οίκον άμεσα, με το να κλείσει τα σχολεία και να απαγορεύσει τις συγκεντρώσεις. Οι δομές που συγχρωτίζονται ηλικιωμένοι αποδείχθηκαν επιδημιολογικές βόμβες σε πολλές χώρες, και η δομή της ελληνικής οικογένειας όπου συχνά τα ηλικιωμένα μέλη συγκατοικούν με τα νεότερα, σαφώς και δρα υποστηρικτικά από πλευράς ψυχολογίας. Ελλείψει επαρκών χώρων όμως, δυσκολεύει την απομόνωση των ηλικιωμένων από τα νεότερα μέλη που θα αρχίσουν πάλι να συναναστρέφονται μεγαλύτερο αριθμό ατόμων και δυνητικά αυξάνει την πιθανότητα της μετάδοσης.
Η επιστροφή στην θεία κοινωνία θα πρέπει να αργήσει;
Η γνώμη μου είναι πως θα πρέπει να αποφευχθεί με τη σημερινή της μορφή μέχρι να έχουμε ασφαλές εμβόλιο. Θα πρέπει να εξεταστεί εάν μπορεί να γίνει με διαφορετικό και ασφαλή τρόπο. Να τονίσω εδώ πως ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος έχει καλέσει τους πιστούς να γίνουν οι ίδιοι Κοινωνία, και να γίνουν δωρητές αίματος και πλάσματος. Αυτή είναι μια έμπρακτη απόδειξη αγάπης για το συνάνθρωπό μας.
Υπάρχει ενδεχόμενο μετάλλαξης του ιού και ενός δεύτερου κύματος από φθινόπωρο στην Ελλάδα;
Οι ιοί μπορεί να μεταλλάσσονται συνεχώς, αλλά οι περισσότερες τροποποιήσεις στον γενετικό τους κώδικα δεν επιφέρουν σημαντική διαφορά στη δομή τους. Η πραγματική ανησυχία μας έγκειται στο εάν ο ιός μεταλλαχθεί τόσο, ώστε το εμβόλιο να μην λειτουργεί. Όσο για το δεύτερο κύμα, μπορούμε να κάνουμε μόνο υποθέσεις για το εάν θα επανέλθει το φθινόπωρο εφόσον η νόσος γίνει εποχική τις επόμενες εβδομάδες. Αν συμβεί όμως θα είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για την επόμενη φάση.
Μπορεί η χώρα να αποκτήσει αυτάρκεια σε μάσκες, αναπνευστήρες, γάντια παράγοντας η ίδια ταχύτατα όλα τα αναγκαία υλικά;
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η χώρα να διευρύνει και τον εγχώριο αναπτυξιακό χάρτη και τον παραγωγικό ορίζοντα και όχι μόνο για να αποκτήσει αυτάρκεια σε προστατευτικό υλικό. Είδαμε την πρωτοβουλία των δύο βιομηχανιών που με ελληνικές πρώτες ύλες, θα κατασκευάσουν μάσκες. Επίσης, είδαμε τη συνεργασία πανεπιστημιακών ομάδων και εταιρειών για ανάπτυξη βαλβίδων αναπνευστήρων για ασθενείς και μασκών υψηλής προστασίας για το ιατρικό προσωπικό. Η πανδημία αναδεικνύει τα αντανακλαστικά πολλών Ελλήνων επιστημόνων και επιχειρηματιών και είμαι αισιόδοξος πως θα δούμε αντίστοιχα φαινόμενα και σε άλλους τομείς.
Τι άλλο πρέπει να προσέχουμε και τι πρέπει να γίνει;
Η επιτυχία της αποκλιμάκωσης βασίζεται στην εφαρμογή της καλύτερης δυνατής πολιτικής, και εξαρτόμαστε από την έγκυρη και συνεχή ροή δεδομένων. Περιμένουμε από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα περισσότερα δεδομένα για την μεταδοτικότητα, τη θνητότητα και την ανοσία. Σε εγχώριο επίπεδο χρειαζόμαστε μεγάλη διαθεσιμότητα και διεξαγωγή τεστ, και ενίσχυση των πόρων για μεγαλύτερη δυνατότητα ιχνηλάτησης επαφών. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις στην επιστήμη. Για αυτό το λόγο οι αποφάσεις πρέπει να βασίζονται σε όσο το δυνατόν περισσότερα και επικαιροποιημένα δεδομένα.