Πολλοί άνθρωποι ταλαιπωρούνται από συμπτώματα που οφείλονται σε δυσλειτουργία του ανώτερου πεπτικού συστήματος. Αυτό το άρθρο αναφέρεται σε δύο πολύ συχνές παθήσεις που παρουσιάζουν τέτοια ενοχλητικά συμπτώματα, καθώς και στα σημάδια εκείνα που πρέπει να μας κινητοποιήσουν ώστε να επισκεφτούμε το γιατρό μας. Πρόκειται για τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και τη δυσπεψία.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Κάψιμο πίσω από το στήθος (η γνωστή καούρα) που κάποιες φορές ανεβαίνει ψηλά μέχρι το λαιμό, ρεψίματα και αναγωγές όξινου περιεχόμενου από το στομάχι στον οισοφάγο είναι οι πιο συνηθισμένες εκδηλώσεις μιας παθολογικής κατάστασης που ονομάζεται γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος. Είναι μια ενοχλητική, χρόνια και συχνά επαναλαμβανόμενη πάθηση που αφορά σε πολλούς ανθρώπους. Υπολογίζεται ότι σε καθημερινή βάση περίπου το 4-7% του πληθυσμού παρουσιάζει συμπτώματα της νόσου. Μελέτες από τις Ηνωμένες Πολιτείες αναφέρουν ότι το 20% των ενήλικων Αμερικανών εμφανίζει τη χαρακτηριστική «καούρα» πίσω από το στήθος τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα. Η συχνότητά της νόσου έχει αυξηθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια και αυτό οφείλεται εν πολλοίς στον καθημερινό τρόπο ζωής και στις διατροφικές συνήθειες που προάγουν την παλινδρόμηση, όπως η κατάκλιση αμέσως μετά το γεύμα, η κατανάλωση λιπαρών εδεσμάτων, αεριούχων ποτών κ.λπ. Αν και μια μικρή σε διάρκεια παλινδρόμηση τροφής ή υγρών μετά από ένα βαρύ γεύμα ή σημαντική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να θεωρηθεί «φυσιολογική», η συχνή παρουσία συμπτωμάτων έχει παθολογική σημασία και απαιτεί ιατρική βοήθεια. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η εμφάνιση συμπτωμάτων κυρίως σε ηλικίες άνω των 40-45 ετών και χρήζει άμεσης επίσκεψης στον γαστρεντερολόγο μας. Το πιθανότερο είναι να μας ζητηθεί να υποβληθούμε σε οισοφαγογαστροσκόπηση. Ευτυχώς σήμερα υπάρχουν πολύ αποτελεσματικά φάρμακα που, σε συνδυασμό με κατάλληλες αλλαγές στον τρόπο ζωής αλλά και αποφυγή επιβαρυντικών τροφών, βοηθούν στο να αντιμετωπίζεται επιτυχώς η παλινδρόμηση.
Δυσπεψία
Με τον όρο δυσπεψία εννοούμε την παρουσία μιας σειράς συμπτωμάτων όπως ο πόνος, το αίσθημα πληρότητας, πρώιμου κορεσμού ή δυσφορίας στο πάνω μέρος της κοιλιάς κατά τη διάρκεια ή μετά από λήψη τροφής ή υγρών. Συχνά αποτελεί σημάδι ενός υποκείμενου προβλήματος π.χ. γαστρίτιδας, ελκοπάθειας, γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, παθήσεων της χοληδόχου κύστης κ.ά. και όχι μια πρωτοπαθή κατάσταση. Στην περίπτωση αυτή η θεραπεία στοχεύει στην αντιμετώπιση του αντίστοιχου αίτιου της δυσπεψίας (αιτιολογική).
Ωστόσο, παρά τις σχετικές εξετάσεις, συνηθέστατα δεν τεκμηριώνεται η αιτιολογία των συμπτωμάτων. Σε αυτές τις περιπτώσεις προτιμάται ο όρος λειτουργική δυσπεψία. Αυτή θεωρείται και ένας από τους πιο συχνούς λόγους επίσκεψης στον γαστρεντερολόγο. Επειδή πολλοί άνθρωποι δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια για τα συμπτώματά τους, ο πραγματικός αριθμός των ασθενών με λειτουργική δυσπεψία είναι μάλλον μεγαλύτερος από αυτόν που εκτιμάται στις ιατρικές μελέτες. Η θεραπεία σε αυτές τις περιπτώσεις προσβλέπει κυρίως στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων (συμπτωματική), εφόσον δεν έχει βρεθεί η αιτία που τα προκαλεί.Η παρουσία δυσπεπτικών ενοχλημάτων είναι φρόνιμο να μας οδηγεί στο γιατρό, κυρίως όταν αυτά επιμένουν ή όταν εμφανίζουν κάποια αλλαγή στα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά.
Ο ρόλος των συμπληρωμάτων
Εκτός από τα φάρμακα για την αντιμετώπιση στομαχικών προβλημάτων που είναι σήμερα πολύ αποτελεσματικά, υπάρχουν ως εναλλακτική λύση και ορισμένα, φυτικά κυρίως, συμπληρώματα που μπορούν να βοηθήσουν. Η μαστίχα (Pistacia lentiscus) π.χ., μια ξεχωριστή ρητίνη η οποία προέρχεται από δέντρο που καλλιεργείται στη νότια Χίο, χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της πέψης, της στοματικής υγείας και της λειτουργίας του ήπατος. Περιέχει αντιοξειδωτικά που φαίνεται ότι της προσδίνουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Έχει αντιμικροβιακή δράση με ιδιαίτερο ρόλο στην καταπολέμηση ή και εξάλειψη της λοίμωξης από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Σημαντικές επιστημονικές μελέτες και διεθνείς φαρμακευτικοί οργανισμοί υποστηρίζουν τις θεραπευτικές της ιδιότητες, Το τζίντζερ χρησιμοποιείται για την ανακούφιση από τη ναυτία και τον έμετο. Εκχυλίσματα φύλλων αγκινάρας μπορεί να ανακουφίσουν συμπτώματα της δυσπεψίας, ενώ φαίνεται να βελτιώνουν τη ναυτία, τον έμετο, τον μετεωρισμό και τον κοιλιακό πόνο. Το χαμομήλι επίσης έχει χρησιμοποιηθεί σε στομαχικές διαταραχές, κολικούς και ναυτία.
Βέβαια, πάντα πριν τη χρήση οποιουδήποτε συμπληρώματος για θεραπευτικούς σκοπούς πρέπει να συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΕΛΗΣ – Επεμβατικός Γαστρεντερολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Διευθυντής Γαστρεντερολόγος METROPOLITAN HOSPITAL