Τώρα που μπαίνει η άνοιξη… δεν μας φέρνει μόνο ευεξία, αλλά δυστυχώς σε μερικούς ανθρώπους κατά την περίοδο αυτή του χρόνου η γύρη των λουλουδιών, το πράσινο γρασίδι, τα αγριόχορτα, η σκόνη, τα ακάρεα μπορούν να προκαλέσουν κόκκινα μάτια με φαγούρα, αίσθημα καύσου, δακρύρροια, δηλαδή τη γνωστή σε όλους οξεία αλλεργική επιπεφυκίτιδα.
✤ Εποχιακή ή πυρετός εκ χόρτου
✤ Αλλεργική επιπεφυκίτιδα καθ’ όλο τον χρόνο
✤ Εαρινή επιπεφυκίτιδα
✤ Ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα
✤ Επιπεφυκίτιδα με γιγαντιαίες θηλές
Οι δύο πρώτες αναφέρονται συχνά ως ενιαία οντότητα και πράγματι η διάκριση τους γίνεται -όπως αναφέρεται και στην ονομασία τους- από τη χρονική περίοδο των συμπτωμάτων.
1. Η εποχιακή αλλεργική επιπεφυκίτιδα εμφανίζεται την άνοιξη και προκαλείται από μεταφερόμενα με τον αέρα αντιγόνα, όπως γύρη φυτών. Χαρακτηριστικά, οι ασθενείς με αυτή την αλλεργία είναι ελεύθεροι συμπτωμάτων τον χειμώνα λόγω της μειωμένης μεταφοράς με τον αέρα αυτών των αλλεργιογόνων στο κρύο. Ο κνησμός, τα κόκκινα μάτια, τα πολλά δάκρυα, το αίσθημα ξένου σώματος είναι χαρακτηριστικά και σε πιο βαριές περιπτώσεις -τα βλέφαρα μπορεί να είναι πρησμένα με εκκρίσεις, αλλά ουδέποτε προσβάλλεται ο κερατοειδής του ματιού. Επειδή ο επιπεφυκότας είναι ιστολογικά παρόμοιος με τον ρινικό βλεννογόνο, τα ίδια αντιγόνα που προκαλούν αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εμπλέκονται και στην εμφάνιση της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας.
2. Αυτοί που πάσχουν από αλλεργική επιπεφυκίτιδα καθ΄ όλο τον χρόνο παρουσιάζουν τα ίδια συμπτώματα, αλλά μπορεί να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου. Άρα δεν προκαλείται αποκλειστικά από εποχικά αλλεργιογόνα αλλά και από κοινά αλλεργιογόνα του σπιτιού, όπως καπνό τσιγάρου, τρίχωμα ζώων, ακάρεα, μούχλα, σκόνη κατσαρίδας. Πρόκειται για αντίδραση υπερευαισθησίας τύπου Ι που προκαλείται από την προσκόλληση των αντιγόνων με τα IgE αντισώματα και την απελευθέρωση παραγόντων που μεσολαβούν στη φλεγμονή η οποία είναι και η υπεύθυνη για τα κλινικά χαρακτηριστικά.
Κατά συνέπεια, η θεραπεία γίνεται με κολλύρια που σταθεροποιούν τους παράγοντες της φλεγμονής (λοδοξαμίδη ή χρωμογλυκικό νάτριο).
3. Η εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα προσβάλλει παιδιά και νέους ενήλικους και υποτροπιάζει προσβάλλοντας και τα δύο μάτια. Συνήθως περισσότεροι από το 90% των ασθενών αυτών πάσχουν από συνοδό ατοπία, δηλαδή έκζεμα, άσθμα ή εποχική αλλεργική ρινίτιδα. Δυστυχώς επιπλοκές στον κερατοειδή και ουλοποίηση του επιπεφυκότα συμβαίνουν συχνά και ιδιαίτερα σε ασθενείς που προσβάλλονται σε πολύ νεαρή ηλικία. Ο έντονος κνησμός σε ασθενείς με εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα ενοχοποιείται για την αυξημένη συχνότητα κερατόκωνου, μιας πολύ σοβαρής πάθησης του κερατοειδούς που δυνητικά μπορεί να προκαλέσει μεγάλη απώλεια όρασης.
4. Η ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα προσβάλλει επίσης και τους δύο οφθαλμούς και είναι δυνητικά σοβαρή πάθηση αλλά ευτυχώς σπάνια. Προσβάλλει συνήθως άνδρες με ατοπική δερματίτιδα και κυρίως εμφανίζεται κατά τους χειμερινούς μήνες. Οι ασθενείς επίσης μπορεί να εμφανίσουν άσθμα, κνίδωση, ημικρανία και ρινίτιδα. Παρουσιάζονται όμοια συμπτώματα με αυτά της εαρινής κερατοεπιπεφυκίτιδας. Ο κερατόκωνος, ο καταρράκτης και η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς μπορεί να συνυπάρχουν.
5. Η επιπεφυκίτιδα με γιγαντιαίες θηλές έχει πάντα σχέση με ξένο σώμα, κυρίως με φακό επαφής, ράμμα κ.λπ.
Σχετικά με τους δύο πρώτους τύπους επιπεφυκίτιδας, αν και προκαλούν σημαντική ενόχληση στην καθημερινότητα και ανεπιθύμητες αισθητικές συνέπειες, ωστόσο η πρόγνωσή τους είναι συνήθως άριστη. Στους υπόλοιπους τύπους δυστυχώς οι επιπλοκές τους μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, δυνητικά ολέθριες για την όραση.
Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην αλόγιστη χρήση των αντιαλλεργικών κολλυρίων: τοξικότητα από τα συντηρητικά των κολλυρίων, γλαύκωμα από τα κορτιζονούχα σκευάσματα και καταρράκτης! Το τρίψιμο των ματιών που προκαλεί η φαγούρα της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας -όσο δύσκολο και να είναι- θα πρέπει να ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΑΙ!
Άννα Περράκη – Χειρουργός – Οφθαλμίατρος, Διευθύντρια Οφθαλμολογικής Κλινικής Ιατρικού Αθηνών