Βάλια Μουσάτου
Δερματολόγος-Αφροδισιόλογος
Οι δερματικές εκδηλώσεις στα άτομα που πάσχουν από διαβήτη (είτε τύπου 1 είτε τύπου 2) είναι πολύ συχνές και μάλιστα το ½ των ασθενών με διαβήτη θα παρουσιάσει κάποια δερματική εκδήλωση στην πορεία της νόσου.
Γενικά κατατάσσονται σε:
- δερματικά νοσήματα που έχουν άμεση συσχέτιση με το διαβήτη (πχ λιποειδή νεκροβίωση, μελανίζουσα ακάνθωση, δακτυλιοειδές κοκκίωμα)
- εκδηλώσεις από το δέρμα που είναι συνέπεια των επιπλοκών του διαβήτη, κυρίως της αγγειοπάθεια (πάχυνση δέρματος ράχης χεριών, διαβητική δερματοπάθεια, διαβητικές πομφόλιγες, πάχυνση και κιτρίνισμα ονύχων, έλκη, διαβητικό πόδι, μειωμένη επούλωση πληγών, μειωμένη καμπτικότητα αρθρώσεων άκρων χειρών και ποδιών, διαβητικό εξανθηματικό ξάνθωμα)
- αυξημένες πιθανότητες μικροβιακών λοιμώξεων, όπως μυκητιάσεις λοιμώξεις (βαλανοποσθίτιδες που επιμένουν, κολπίτιδες, καντιντιάσεις στόματος) αλλά και αυξημένη ευπάθεια σε σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις.
- εξανθήματα που συσχετίζονται με την αντί διαβητική αγωγή.
Το συχνότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι διαβητικοί είναι το ξηρό δέρμα καθώς και ο κνησμός. Αυτό διότι τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, απορροφούν νερό από τα κύτταρα ώστε η περίσσεια γλυκόζης να αποβληθεί, προκαλώντας πολυουρία, από τα νεφρά. Η αυξημένη παρουσία γλυκόζης προκαλεί επίσης γλυκοζυλίωση και πρώιμη καταστροφή των ινών του κολλαγόνου στο δέρμα. Αυτό συνεπάγεται λεπτό, ξηρό, εύθραυστο δέρμα που φαίνεται πιο γηρασμένο και δεν ανταποκρίνεται στον προστατευτικό ρόλο του. Έτσι οι διαβητικοί είναι επιρρεπείς σε τραυματισμούς του δέρματος που δεν κλείνουν εύκολα και σε λοιμώξεις. Μεγάλη σημασία έχει η προστασία των κάτω άκρων των διαβητικών, που έχουν λόγω αγγειοπάθειας, μειωμένη κυκλοφορία αίματος. Έτσι μπορεί ακόμα και μια πληγή στα κάτω άκρα που δεν κλείνει και επιμολύνεται, να οδηγήσει σε γάγγραινα του μέλους.
Άλλο συχνό εύρημα κυρίως σε ηλικιωμένους ασθενείς με τύπου 2 διαβήτη, είναι το κιτρίνισμα του δέρματος παλαμών και πελμάτων όπως και των νυχιών.
Η σωστή ρύθμιση του σακχάρου βοηθά να αντιμετωπιστούν όλες οι δερματικές εκδηλώσεις αλλά προϋποθέτει μεγάλη επιμέλεια του ασθενούς και συμμόρφωση με αλλαγή του τρόπου ζωής του και συχνή παρακολούθηση.
Στις οδηγίες περιποίησης του δέρματος του διαβητικού, περιλαμβάνονται: η αντιμετώπιση της ξηρότητας με ειδικά ήπια καθαριστικά του δέρματος, σαν αυτά που χρησιμοποιούμε για το βρεφικό δέρμα η για την ατοπική δερματίτιδα. Μεγάλη σημασία έχει η ενυδάτωση σε καθημερινή βάση με προϊόντα με πλούσια ενυδατικά συστατικά (κεραμίδια/ ουρία/ πανθενόλη κλπ), ώστε να αποτρέπεται ο κνησμός. Παράλληλα να αποφεύγεται ο τραυματισμός του δέρματος, ειδικά των κάτω άκρων (μαλακά παπούτσια, όχι πολύ στενά εσώρουχα, όχι έντονη απολέπιση πχ με λούφες κλπ). Τα νύχια να κόβονται με προσοχή, ειδικά των ποδιών.
Για την αποτροπή των λοιμώξεων του δέρματος, η φροντίδα αποσκοπεί στην εξάλειψη της υγρασίας των πτυχών (μεσοδακτύλια, κάτω από το στήθος, μασχάλες) με καλό στέγνωμα πχ με πετσέτα η σεσουάρ και χρήση αντιμυκητιασικών προϊόντων εάν χρειάζεται.
Η αντιηλιακή προστασία και στους διαβητικούς είναι απαραίτητη, ενώ θα πρέπει να αναζητείται δερματολογική συμβουλή σε περίπτωση εμφάνισης κάποιου εξανθήματος για έγκαιρη αντιμετώπιση.