Vegan διατροφή για άτομα με ΣΔ1; Τα υπέρ και τα κατά

Θεμελιώδης είναι ο ρόλος της υγιεινής διατροφής στη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη. Πολλοί όμως αναρωτιούνται αν η vegan διατροφή μπορεί να έχει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα στις τιμές του σακχάρου στο αίμα, στο σωματικό βάρος και στη διατήρηση της καλής σωματικής υγείας.

Αν και πλήθος μελετών έχουν αποδείξει την αξία της μεσογειακής διατροφής, είναι δυνατή η διαχείριση και η ρύθμιση του διαβήτη αν ένα άτομο με διαβήτη είναι vegan.

Η vegan διατροφή είναι εντελώς απαλλαγμένη από κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα και προϊόντα ζωικής προέλευσης. Αν και μπορεί να είναι ένας θρεπτικός τρόπος διατροφής, απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό προκειμένου να ικανοποιούνται όλες οι διατροφικές ανάγκες, επισημαίνουν οι εξειδικευμένοι διατροφολόγοι συνεργάτες της Πανελλήνιας Ένωσης Αγώνα κατά του Νεανικού Διαβήτη –  Π.Ε.Α.Ν.Δ.

Τα άτομα με διαβήτη, σε περίπτωση που επιλέξουν να ακολουθήσουν τη vegan διατροφή, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι απαιτείται ένα επιπλέον επίπεδο προγραμματισμού.

Γενικά, τα άτομα με διαβήτη πρέπει να προσέχουν να διατηρούν την πρόσληψη υδατανθράκων σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, καθώς οι υδατάνθρακες επηρεάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε μεγαλύτερο βαθμό από την πρωτεΐνη και το λίπος, ενώ στα γεύματα και στα σνακ πρέπει επίσης να υπάρχει ισορροπία υδατανθράκων, πρωτεϊνών και υγιεινών λιπαρών.

Όλα αυτά μπορούν να εξασφαλιστούν αποκλειστικά με φυτικά τρόφιμα, αν και μπορεί να είναι λίγο δύσκολο ειδικά στην αρχή:

Υδατάνθρακες: Αλεύρι ολικής αλέσεως (ψωμί, ζυμαρικά), ρύζι, πατάτες, βρώμη, κινόα, φρούτα (φρέσκα, κατεψυγμένα ή χωρίς ζάχαρη σε κονσέρβα), καλαμπόκι.

Πρωτεΐνες: Σόγια και προϊόντα σόγιας, φασόλια, φακές, μπιζέλια, φιστίκια, ξηροί καρποί, καρύδια, φυτικά εναλλακτικά κρέατα.

Λίπη: Ελαιόλαδο, λάδι αβοκάντο, αβοκάντο, ξηροί καρποί, καρύδα, φυτικά προϊόντα.

Πιθανά οφέλη από τη vegan διατροφή 

Μερικά από τα πιθανά οφέλη από μια vegan διατροφή που μπορεί να έχουν τα άτομα με διαβήτη είναι, βελτιωμένες τιμές σακχάρου στο αίμα και καλύτερη διαχείριση του σωματικού βάρους.

Μία μελέτη 12 εβδομάδων σε 93 άτομα με διαβήτη συνέκρινε τα αποτελέσματα μιας vegan δίαιτας και μιας συμβατικής δίαιτας για τον διαβήτη. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι ακολούθησαν τη vegan δίαιτα είχαν ως αποτέλεσμα ελαφρώς βελτιωμένη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα σε σύγκριση με όσους είχαν ακολουθήσει μία συμβατική δίαιτα.

Μια άλλη επισκόπηση έδειξε ότι οι δίαιτες στις οποίες κυριαρχούν οι φυτικές τροφές, συμπεριλαμβανομένης της vegan, της χορτοφαγικής, της μεσογειακής διατροφής και της δίαιτας DASH (διατροφική προσέγγιση για την πρόληψη και τον έλεγχο της υπέρτασης), φαίνεται ότι μειώνουν την Γλυκοζυλιωμένη Αιμοσφαιρίνη  HbA1c κατά 0,8%.

Ωστόσο, αυτά τα ευρήματα δεν είναι μοναδικά για τη vegan διατροφή καθώς οι δίαιτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες ή η μεσογειακή διατροφή, εμφανίζουν καλύτερα αποτελέσματα στη διαχείριση του διαβήτη.

Διαχείριση σωματικού βάρους 

Μια χορτοφαγική δίαιτα μπορεί να είναι ευεργετική για άτομα με διαβήτη, στη διαχείριση του σωματικού βάρους, γιατί οι συγκεκριμένες δίαιτες είναι χαμηλότερες σε λιπαρά και θερμίδες, γεγονός που μπορεί να διευκολύνει την απώλεια κιλών.

Πιθανά μειονεκτήματα της vegan διατροφής 

Υπάρχουν μερικά πιθανά μειονεκτήματα στη διατροφή για χορτοφάγους γενικά – και ιδιαίτερα για άτομα με διαβήτη, αν και μπορούν να αποφευχθούν με προσεκτικό σχεδιασμό.

Ανεπάρκειες σε θρεπτικά συστατικά 

Τα άτομα που ακολουθούν vegan διατροφή διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο έλλειψης θρεπτικών συστατικών, όπως έλλειψη σε βιταμίνη Β12, βιταμίνη Β6, νιασίνη, σίδηρο, ασβέστιο, ωμέγα-3 λιπαρά, ιώδιο και ψευδάργυρο.

Ωστόσο, οι ελλείψεις αυτές μπορούν να περιοριστούν με την ένταξη στη διατροφή φυτικών τροφίμων πλούσιων στα συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά, όπως:

Βιταμίνη Β12: Εμπλουτισμένη θρεπτική μαγιά, εμπλουτισμένα δημητριακά.

Βιταμίνη Β6: Ρεβίθια, πατάτες, μπανάνες, εμπλουτισμένα δημητριακά.

Σίδηρος: Εμπλουτισμένα δημητριακά, λευκά φασόλια, μαύρη σοκολάτα, φακές, σπανάκι, tofu.

Ασβέστιο: Ενισχυμένος χυμός πορτοκαλιού, tofu, εμπλουτισμένα δημητριακά, γογγύλια, λάχανο.

Λίπη ωμέγα-3: Σπόροι chia, λιναρόσποροι, έλαιο canola, σογιέλαιο.

Ιώδιο: Φύκια, ιωδιούχο αλάτι, γάλα σόγιας, γάλα αμυγδάλου.

Ψευδάργυρος: Εμπλουτισμένα δημητριακά, σπόροι κολοκύθας, κάσιους, ρεβίθια, αμύγδαλα, φασόλια.

Ανεπαρκής λήψη πρωτεΐνης 

Μπορεί επίσης να είναι δύσκολο για τους vegans να λαμβάνουν αρκετή πρωτεΐνη και τη σωστή ποικιλία αμινοξέων. Η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη για τη δημιουργία νέων ιστών και τα αμινοξέα είναι δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών.

Αν και αυτό το πρόβλημα μπορεί να λυθεί με λίγο προγραμματισμό. Οι πηγές πρωτεΐνης στη vegan διατροφή είναι:

Σόγια: Tofu, καρύδια σόγιας, μαύρη σόγια, γάλα σόγιας.

Όσπρια: Ρεβίθια, μαύρα φασόλια, φασόλια, φυστίκια, φυστικοβούτυρο, φακές, μπιζέλια.

Ξηροί καρποί: Αμύγδαλα, φουντούκια και γενικώς ξηροί καρποί.

Σπόροι: Σπόροι chia, λιναρόσποροι, ηλιόσποροι, σπόροι κολοκύθας, κινόα, βρώμη.

Ωστόσο, οι περισσότερες πηγές vegan πρωτεΐνης θεωρούνται ελλιπείς, γεγονός που σημαίνει ότι, σε αντίθεση με τις πηγές ζωικών πρωτεϊνών, δεν περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα στις σωστές ποσότητες.

Αύξηση της λήψης υδατανθράκων 

Ένα ακόμα βασικό μειονέκτημα της χορτοφαγικής διατροφής που μπορεί να επηρεάσει τα άτομα με διαβήτη, είναι μία πιθανή αύξηση της καθημερινής ποσότητας υδατανθράκων, με αρνητική επίδραση στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Οι φυτικές τροφές συνήθως είναι υψηλότερες σε υδατάνθρακες από τις ζωικές τροφές και αν κάποιος καταναλώνει αρκετά επεξεργασμένα vegan τρόφιμα, μπορεί να προσλαμβάνει περισσότερους υδατάνθρακες.

Υπερβολική πρόσληψη επεξεργασμένων τροφών 

Πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα που συστήνονται στη vegan διατροφή είναι φορτωμένα με ζάχαρη και φτωχά σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνες.

Η πρόεδρος της Πανελλήνια Ένωσης Αγώνα κατά του Νεανικού Διαβήτη κυρία Σοφία Μανέα τονίζει ότι «σε κάθε περίπτωση άτομα με διαβήτη που θέλουν να αλλάξουν τις διατροφικές τους συνήθειες ή ακόμα και να λάβουν τη σοβαρή απόφαση να ακολουθήσουν τη vegan διατροφή θα πρέπει να απευθυνθούν στον θεράποντα ιατρό τους ή τον διαιτολόγο τους, προκειμένου να ενημερωθούν για τα υπέρ και τα κατά της επιλογής τους και να καθορίσουν από κοινού ένα διατροφικό πλάνο που δεν θα αποδιοργανώσει τον διαβήτη και δεν θα επηρεάσει αρνητικά τις τιμές σακχάρου στο αίμα».