Τα βακτήρια αγαπούν την επιδερμίδα μας

Γιατί μιλούν όλοι για το μικροβίωμα; Τι γυρεύουν τα προβιοτικά στα καλλυντικά μας; Και γιατί η βιολογική ζύμωση κάνει ένα δραστικό συστατικό ακόμα δραστικότερο;  Ελάτε σήμερα μαζί μας σε ένα ταξίδι γνωριμίας με τον αόρατο κόσμο των βακτηρίων που αλλάζουν το…πρόσωπο της περιποίησης.

Ένας θαυμαστός, αόρατος κόσμος. Το ανθρώπινο σώμα φιλοξενεί σε όλη τη ζωή του, πάνω από 100 τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, 10 φορές περισσότερους από ό,τι κύτταρα, που …ζυγίζουν συνολικά πάνω από 1,5 κιλό! Από αυτά τα αόρατα οικοσυστήματα βακτηρίων, μυκήτων και ιών, περίπου 1000 «κατοικούν» μέσα και πάνω στο δέρμα μας – υπολογίζεται ότι κάθε τετραγωνικό εκατοστό του αποικίζεται από 2 εκατομμύρια βακτήρια. Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, οι μικροοργανισμοί αυτοί αλληλεπιδρούν τόσο μεταξύ τους όσο και με το περιβάλλον, δημιουργώντας το μικροβίωμα του δέρματος. Μοναδικό για κάθε άτομο- όπως το δακτυλικό αποτύπωμα ή το DNA-, αρχίζει να αποικίζεται από τη στιγμή που γεννιόμαστε και διαφοροποιείται στη διάρκεια της ζωής μας, κυρίως λόγω ηλικίας και ορμονικών μεταβολών.

Η ποικιλομορφία του όμως επηρεάζεται σημαντικά κι από άλλους παράγοντες όπως είναι η διατροφή μας, το περιβάλλον που ζούμε, το lifestyle που υιοθετούμε, τα «σκληρά» καλλυντικά και βέβαια τα αντισηπτικά σαπούνια που χρησιμοποιούμε την τελευταία χρονιά, λόγω Covid. Οι παράγοντες αυτοί είναι μερικές φορές ικανοί να αλλάξουν την ποιότητα και την ποσότητα των μικροοργανισμών που συνθέτουν το μικροβίωμα και να προκαλέσουν «δυσβίωση», δηλαδή ανατροπή της ισορροπίας του οικοσυστήματος, με συνέπεια η επιδερμίδα να στρεσάρεται, να ευαισθητοποιείται, να εμφανίζει σημάδια ξηρότητας και να ταλαιπωρείται από εξάρσεις ακμής, αλλεργιών και ατοπίας.

Μολονότι μόλις τώρα αρχίζει να γίνεται κατανοητός ο ακριβής τρόπος λειτουργίας του μικροβιώματος, η έρευνα δείχνει πως έχει πρωταρχικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας του δέρματος, καθώς ενισχύει τον προστατευτικό φραγμό της επιδερμίδας απέναντι στα παθογόνα -τα «κακά»- βακτήρια, καταπολεμά τις φλεγμονές, εξισορροπεί τα επίπεδα pH και εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό σύστημα των κυττάρων ώστε να αντικρούουν την εισβολή επικίνδυνων μικροοργανισμών από το περιβάλλον.

Η κοσμητολογία αντιλήφθηκε από νωρίς ότι η προστασία του μικροβιώματος μέσα από την ανάπτυξη “microbiome-friendly” καλλυντικών, θα πρέπει να γίνει το σημείο εκκίνησης τόσο για την αντιμετώπιση των σοβαρών δερματικών προβλημάτων και τη διασφάλιση μιας υγιούς λειτουργίας της επιδερμίδας όσο και για την ανάδειξη της νεανικότητας και της φυσικής λάμψης της. Αναζήτησε λοιπόν τρόπους ενίσχυσης του μικροβιώματος και τους βρήκε…στα προβιοτικά*!

* Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί, οι οποίοι όταν χορηγούνται σε ικανοποιητικές ποσότητες επιφέρουν ένα υγιές αποτέλεσμα στον οργανισμό. Οι πιο γνωστοί από αυτούς είναι τα στελέχη γαλακτοβάκιλλων (Lactobacillus sp) και τα μπιφιδοβακτήρια (Bifidobacterium sp).

Από το πιάτο στο …νεσεσέρ. Κάπως έτσι, το μικροβίωμα και τα προβιοτικά έγιναν οι buzz words για τον κόσμο της ομορφιάς. Δεν θα πρέπει ωστόσο να ξεχνάμε ότι το trend γεννήθηκε πρώτα στο …στομάχι μας. Το «ταπεινό» γιαούρτι , το κεφίρ, το ψωμί, η μπίρα, ή οι πίκλες -τροφές δηλαδή που έχουν υποστεί ζύμωση- απέκτησαν…κύρος, όταν αποδείχθηκε ότι παρέχουν στον οργανισμό τα απαραίτητα προβιοτικά για να διατηρείται σε ισορροπία το πεπτικό σύστημα του οργανισμού και να ενισχύεται το μικροβίωμα, η μικροχλωρίδα του εντέρου. Ήταν επομένως θέμα χρόνου για την βιομηχανία καλλυντικών να αναρωτηθεί μήπως τα προβιοτικά κάνουν καλό όχι μόνο όταν τα τρώμε αλλά και όταν τα απλώνουμε στο δέρμα μας…

Τι γυρεύουν τα προβιοτικά στην κρέμα μας; Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχουν πλέον αδιαμφισβήτητα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τα προβιοτικά για το δέρμα λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο όπως και για το πεπτικό σύστημα. Οι καλλυντικές φόρμουλες επομένως που εμπλουτίζονται με προβιοτικά βελτιστοποιούν τη δράση των «καλών» βακτηρίων που βρίσκονται στην επιδερμίδα, λειτουργώντας σαν προστατευτική ασπίδα απέναντι στα παθογόνα μικρόβια. Για παράδειγμα, σε ένα δέρμα με τάση ακμής, δημιουργούν το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη ευεργετικών βακτηρίων στενεύοντας έτσι τα περιθώρια για την ανάπτυξη του «κακού» βακτηριδίου που ευθύνεται για την ακμή. Επιπλέον, συμβάλλουν στην προστασία των κυττάρων από τις περιβαλλοντικές επιθέσεις που ευθύνονται για την έντονη ξηρότητα, τις φλεγμονές και την πρόωρη γήρανση.

Τα προ-, τα πρε- & τα μετα-βιοτικά. Πώς όμως «μπαίνουν» στα καλλυντικά μας; Τα προβιοτικά κατά κανόνα ενσωματώνονται στη φόρμουλα της σύνθεσης σε ημι-ενεργή ή ανενεργή μορφή, σε μορφή κλασμάτων (fractions) ή λυμάτων (lysates) αφού μελέτες έχουν δείξει ότι ακόμα και όταν δεν είναι «ζωντανά», διατηρούν μεγάλο μέρος από τις ιδιότητες των ζωντανών βακτηρίων. Συχνά μάλιστα, φέρνουν μαζί τους και…το κολατσιό τους, που δεν είναι άλλο από τα πρεβιοτικά – θρεπτικά συστατικά που τρέφουν τα «καλά» μικρόβια και τα βοηθούν να αναπτυχθούν.

Τελευταία, στην…παρέα προστέθηκαν και τα μεταβιοτικά (postbiotics). Πρόκειται βασικά για τις χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από τους «αποίκους» του μικροβιώματος, όταν αυτοί πεθαίνουν και μετατρέπονται σε ωφέλιμες πρωτεΐνες και σάκχαρα, γίνονται δηλαδή τροφή για τα κύτταρα της επιδερμίδας. Τα μεταβιοτικά που χρησιμοποιούνται στις καλλυντικές φόρμουλες είναι βιοδραστικά συστατικά -ένζυμα, οξέα, πολυσακχαρίτες και πεπτίδια- που έχουν υποστεί ζύμωση και τα οποία μπορούν να μιμηθούν τις δράσεις των προβιοτικών, να ενεργοποιήσουν τη σύνθεση καλών βακτηρίων στην επιδερμίδα ή να εξισορροπήσουν το pH της. Κι εδώ ακριβώς ανοίγει ένα άλλο, άκρως ενδιαφέρον κεφάλαιο, που αναμένεται να ταράξει τα νερά της ομορφιάς…

Βιολογική ζύμωση: η νέα καλλυντική…επανάσταση. Δύσκολα θα μπορούσε κανείς να περιγράψει τη ζύμωση σαν μια hi-tech τεχνολογία αφού χρονολογείται από τη νεολιθική εποχή! Πρόκειται για την προσθήκη μικροοργανισμών σε ένα συστατικό, η οποία αλλάζει τη χημεία του, εμπλουτίζει τη σύστασή του και το μεταμορφώνει σε ένα νέο υπερενισχυμένο προϊόν. Είναι η ίδια διαδικασία που κάνει τον χυμό του σταφυλιού, κρασί και το προζύμι, ψωμί… Οι επιστήμονες λοιπόν με πηγή έμπνευσης αυτήν την πανάρχαια διαδικασία, ανέπτυξαν την τεχνολογία βιολογικής ζύμωσης (bio-fermenting technology), όχι μόνο για να δημιουργήσουν προβιοτικά αλλά και για να μας προσφέρουν νέα, δραστικότερα προϊόντα περιποίησης.

Η βιολογική ζύμωση στην πράξη: Το λεγόμενο bio-fermentation είναι το αποτέλεσμα μιας χημικής αντίδρασης κατά την οποία, συγκεκριμένα βακτήρια, ζυμομύκητες κλπ., διασπούν σύνθετες φυσικές ουσίες -εκχυλίσματα φυτικής και θαλάσσιας προέλευσης, φρούτα, γαλακτοκομικά και ρύζι είναι τα πιο συνηθισμένα- σε μικρότερα κομμάτια, αλλάζοντας τη μοριακή δομή τους. Με την τεχνολογία βιολογικής ζύμωσης αυξάνεται η βιοδιαθεσιμότητα των ενεργών συστατικών που περιέχει ένα προϊόν περιποίησης -διεισδύουν δηλαδή ταχύτερα και σε βάθος- αλλά και η αποτελεσματικότητά του. Αυτό συμβαίνει γιατί τα συστατικά που υφίστανται ζύμωση παραμένουν σε περιβάλλον χωρίς οξυγόνο για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και τα «καλά» βακτήρια που αναπτύσσονται, παράγουν εκτός από προβιοτικά, αμινοξέα, βιταμίνες, λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά.

Τα οφέλη της όμως δεν σταματούν εδώ αφού …

• Τα καλλυντικά που περιέχουν συστατικά ζύμωσης, είναι ιδιαίτερα «φιλικά» προς την ξηρή και ευαίσθητη επιδερμίδα. Καθώς μιμούνται τις κυτταρικές λειτουργίες της χωρίς να τις διαταράσσουν, ο κίνδυνος πρόκλησης ευαισθησίας μειώνεται σημαντικά.
• Τα σάκχαρα και τα οξέα που αφθονούν στα συστατικά που έχουν υποστεί ζύμωση, τους προσδίδουν μια φυσική οξύτητα η οποία ενισχύει τον όξινο μανδύα της επιδερμίδας και εμποδίζει τη διαδερμική απώλεια νερού, κάνοντας τον προστατευτικό φραγμό της πιο ανθεκτικό.
• H τεχνολογία βιολογικής ζύμωσης είναι eco-friendly αφού, αντί για τα εκατομμύρια φυτά που θα ήταν απαραίτητα για την ανάπτυξη ενός εκχυλίσματος, επιτρέπει να παράγονται από ένα μικρό μέρος του φυτού, καθαρά ενεργά συστατικά, χωρίς τοξικά υποπροϊόντα.
• Τέλος με την παρουσία συστατικών που προέρχονται από ζύμωση, απομακρύνονται επικίνδυνα βακτήρια περιορίζοντας έτσι την ανάγκη χρήσης συντηρητικών μέσα στη φόρμουλα.

Πηγή: www.skingurus.gr