Σχιζοφρένια: Τι είναι και πως βιώνει κάποιος αυτή την διαταραχή;

Τι είναι η σχιζοφρένια;

Η σχιζοφρένεια είναι μια χρόνια εγκεφαλική διαταραχή που επηρεάζει λιγότερο από το 1% του πληθυσμού. Όταν η σχιζοφρένεια είναι ενεργή, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ψευδαισθήσεις, αποδιοργανωμένη ομιλία, προβλήματα με τη σκέψη και έλλειψη κινήτρων. Ωστόσο, με τη θεραπεία, τα περισσότερα συμπτώματα της σχιζοφρένειας θα βελτιωθούν σημαντικά και η πιθανότητα επανεμφάνισης μπορεί να μειωθεί, σύμφωνα με το άρθρο της ιστοσελίδας Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση (American Psychiatric Association).

Αν και δεν υπάρχει οριστική  θεραπεία για τη σχιζοφρένεια, η έρευνα οδηγεί σε καινοτόμες και ασφαλέστερες θεραπείες. Οι ειδικοί εξηγούν επίσης τις αιτίες της νόσου μελετώντας τη γενετική, διεξάγοντας έρευνα συμπεριφοράς και χρησιμοποιώντας προηγμένη απεικόνιση για να εξετάσουμε τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Αυτές οι προσεγγίσεις  υπόσχονται νέες και πιο αποτελεσματικές θεραπείες.

Η πολυπλοκότητα της σχιζοφρένειας μπορεί να σας βοηθήσει να εξηγήσετε γιατί υπάρχουν παρανοήσεις σχετικά με την ασθένεια. Η σχιζοφρένεια δεν σημαίνει διχασμένη προσωπικότητα ή πολλαπλή προσωπικότητα. Τα περισσότερα άτομα με σχιζοφρένεια δεν είναι πιο επικίνδυνα ή βίαια από τα άτομα του γενικού πληθυσμού. Ενώ οι περιορισμένοι πόροι ψυχικής υγείας στην κοινότητα μπορεί να οδηγήσουν σε έλλειψη στέγης και συχνές νοσηλείες, είναι μια λανθασμένη αντίληψη ότι τα άτομα με σχιζοφρένεια καταλήγουν άστεγα ή ζουν σε νοσοκομεία. Τα περισσότερα άτομα με σχιζοφρένεια ζουν με την οικογένειά τους, σε ομαδικά σπίτια ή μόνοι τους.

Η έρευνα έχει δείξει ότι η σχιζοφρένεια επηρεάζει τους άνδρες και τις γυναίκες αρκετά ισότιμα, αλλά μπορεί να έχει προγενέστερη έναρξη στους άνδρες. Οι τιμές είναι παρόμοιες σε όλο τον κόσμο. Τα άτομα με σχιζοφρένεια είναι πιο πιθανό να πεθάνουν νεότερα από τον γενικό πληθυσμό, κυρίως λόγω των υψηλών ποσοστών συνυπαρχόντων ιατρικών παθήσεων, όπως καρδιακών παθήσεων και διαβήτη.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Όταν η ασθένεια είναι ενεργή, μπορεί να χαρακτηριστεί από επεισόδια στα οποία το άτομο δεν μπορεί να έχει ξεκάθαρη διάκριση μεταξύ πραγματικών και μη πραγματικών εμπειριών. Όπως συμβαίνει με οποιαδήποτε ασθένεια, η σοβαρότητα, η διάρκεια και η συχνότητα των συμπτωμάτων μπορεί να ποικίλει. Ωστόσο, σε άτομα με σχιζοφρένεια, η συχνότητα εμφάνισης σοβαρών ψυχωτικών συμπτωμάτων μειώνεται συχνά καθώς το άτομο μεγαλώνει. Η μη λήψη φαρμάκων σύμφωνα με τις οδηγίες, η χρήση αλκοόλ ή παράνομων ναρκωτικών και οι αγχωτικές καταστάσεις τείνουν να αυξάνουν τα συμπτώματα. Τα συμπτώματα εμπίπτουν σε τρεις κύριες κατηγορίες:

• Ασυνήθιστα συμπτώματα: Ψευδαισθήσεις, όπως η ακρόαση φωνών ή η εμφάνιση πραγμάτων που δεν υπάρχουν, η παράνοια και οι υπερβολικές ή παραμορφωμένες αντιλήψεις, πεποιθήσεις και συμπεριφορές
• Συνήθη συμπτώματα: Απώλεια ή μείωση της ικανότητας έναρξης σχεδίων, ομιλίας, έκφρασης συναισθήματος ή ευχαρίστησης
• Αποδιοργανωμένα συμπτώματα: Σύγχυση και διαταραγμένη σκέψη και ομιλία, πρόβλημα με τη λογική σκέψη και μερικές φορές περίεργη συμπεριφορά ή μη φυσιολογικές κινήσεις

Η γνώση είναι ένας άλλος τομέας λειτουργίας που επηρεάζεται από τη σχιζοφρένεια που οδηγεί σε προβλήματα με την προσοχή, τη συγκέντρωση και τη μνήμη και σε μειωμένη εκπαιδευτική απόδοση.

Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας συνήθως εμφανίζονται πρώτα στην αρχή της ενηλικίωσης και παραμένουν για τουλάχιστον έξι μήνες για να γίνει διάγνωση. Οι άνδρες συχνά εμφανίζουν αρχικά συμπτώματα στα τέλη της εφηβείας τους ή στην ηλικία των 20 χρονών, ενώ οι γυναίκες τείνουν να εμφανίζουν τα πρώτα σημάδια της νόσου στην ηλικία των 20 και των 30 χρονών. Ενδέχεται να υπάρχουν νωρίτερα πιο λεπτά σημάδια, όπως προβληματικές σχέσεις, κακές σχολικές επιδόσεις και μειωμένα κίνητρα.

Πριν από τη διάγνωση, ωστόσο, ένας ψυχίατρος θα πρέπει να διενεργήσει διεξοδική ιατρική εξέταση για να αποκλείσει την κατάχρηση ουσιών ή άλλες νευρολογικές ή ιατρικές ασθένειες των οποίων τα συμπτώματα μιμούνται τη σχιζοφρένεια.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ένας αριθμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων συμβάλλουν στην αιτιώδη συνάφεια και οι παράγοντες άγχους της ζωής μπορεί να διαδραματίσουν ρόλο στην αρχή των συμπτωμάτων και στην πορεία τους. Δεδομένου ότι πολλοί παράγοντες μπορούν να συμβάλουν, οι επιστήμονες δεν μπορούν ακόμη να είναι συγκεκριμένοι για την ακριβή αιτία σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση..

Αποκατάσταση και διαβίωση με σχιζοφρένεια

Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει πολλούς ανθρώπους με σχιζοφρένεια να ζήσουν πολύ παραγωγικές και ικανοποιητικές ζωές. Όπως και με άλλες χρόνιες ασθένειες, ορισμένοι ασθενείς βελτιώνονται ενώ άλλοι συνεχίζουν να είναι συμπτωματικοί και χρειάζονται υποστήριξη και βοήθεια.

Μετά τον έλεγχο των συμπτωμάτων της σχιζοφρένειας, διάφοροι τύποι θεραπείας μπορούν να συνεχίσουν να βοηθούν τους ανθρώπους να διαχειριστούν την ασθένεια και να βελτιώσουν τη ζωή τους. Η θεραπεία και οι ψυχοκοινωνικές υποστηρίξεις μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να μάθουν κοινωνικές δεξιότητες, να αντιμετωπίσουν το άγχος, να εντοπίσουν έγκαιρα προειδοποιητικά σημάδια υποτροπής και να παρατείνουν περιόδους ύφεσης. Επειδή η σχιζοφρένεια συνήθως εμφανίζεται στην αρχή της ενηλικίωσης, τα άτομα με τη διαταραχή επωφελούνται συχνά από την αποκατάσταση για να βοηθήσουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων διαχείρισης της ζωής, στην ολοκλήρωση της επαγγελματικής ή εκπαιδευτικής κατάρτισης και στην κατοχή εργασίας. Για παράδειγμα, έχουν βρεθεί προγράμματα υποστηριζόμενης απασχόλησης που βοηθούν τα άτομα με σχιζοφρένεια να αποκτήσουν αυτάρκεια. Αυτά τα προγράμματα παρέχουν στους ανθρώπους με σοβαρές ψυχικές ασθένειες ανταγωνιστικές θέσεις εργασίας στην κοινότητα.

Η αισιοδοξία είναι σημαντική και οι ασθενείς, τα μέλη της οικογένειας και οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας πρέπει να προσέχουν ότι πολλοί ασθενείς έχουν μια ευνοϊκή πορεία ασθένειας, ότι οι προκλήσεις μπορούν συχνά να αντιμετωπιστούν και ότι οι ασθενείς έχουν πολλές προσωπικές δυνάμεις που πρέπει να αναγνωριστούν και να υποστηριχθούν.

Photos by Pexels