Προβιοτικά. O διατροφικός σύμμαχος για την υγεία του εντέρου

Δημήτρης Γρηγοράκης
Κλινικός Διατροφολόγος,
Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που έχουν οφέλη για την υγεία όταν καταναλώνονται. Βρίσκονται τόσο σε συμπληρώματα όσο και σε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα προβιοτικά μπορούν να βελτιώσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και την υγεία του πεπτικού και της καρδιάς, μεταξύ άλλων πλεονεκτημάτων. Μελέτες δείχνουν επίσης ότι τα προβιοτικά μπορούν να σας βοηθήσουν να χάσετε βάρος και λίπος στην κοιλιά.

Πώς τα προβιοτικά επηρεάζουν το σωματικό βάρος
Μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένα προβιοτικά μπορεί να αναστείλουν την απορρόφηση του διατροφικού λίπους, μειώνοντας τη φλεγμονή και αυξάνοντας την ποσότητα του λίπους που αποβάλλεται με τα κόπρανα. Με άλλα λόγια, κάνουν το σώμα σας να «συλλέγει» λιγότερες θερμίδες από τα τρόφιμα που τρώτε. Ορισμένα βακτήρια, όπως αυτά της οικογένειας Lactobacillus, έχουν βρεθεί ότι λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο.
Τα προβιοτικά μπορούν επίσης να καταπολεμήσουν την παχυσαρκία με άλλους τρόπους, όπως:
Απελευθέρωση ορμονών που ρυθμίζουν την όρεξη: Σύμφωνα με έρευνα, τα προβιοτικά μπορεί να βοηθήσουν στην απελευθέρωση των ορμονών που μειώνουν την όρεξη το πεπτίδιο-1 (GLP-1) και το πεπτίδιο YY (PYY). Τα αυξημένα επίπεδα αυτών των ορμονών μπορεί να σας βοηθήσουν να κάψετε θερμίδες και λίπος.
Αύξηση των επιπέδων πρωτεϊνών που ρυθμίζουν το λίπος: τα προβιοτικά μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα της πρωτεΐνης που μοιάζει με αγγειοποιητίνη 4 (ANGPTL4). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη αποθήκευση λίπους.

Το σώμα σας είναι γεμάτο βακτήρια, αλλά δεν είναι όλα κακά. Τα προβιοτικά είναι φιλικά βακτήρια που μπορούν να βρεθούν φυσικά σε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση όπως το γιαούρτι ή να λαμβάνονται σε μορφή συμπληρώματος. Πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν προβιοτικά για να βοηθήσουν στην αναπλήρωση του εντέρου τους με καλά βακτήρια, ειδικά μετά τη λήψη αντιβιοτικών.
Τα προβιοτικά είναι απαραίτητα για το σώμα σας για να διασπάσει τα τρόφιμα και να υποστηρίξει ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα. Μπορούν επίσης να προάγουν την απώλεια βάρους.

Πώς τα βακτήρια του εντέρου σας επηρεάζουν την απώλεια βάρους

Το έντερό σας περιέχει πολλά διαφορετικά βακτήρια, τα οποία αποτελούν μέρος του μικροβιώματος σας, μιας συλλογής άνω των 100 τρισεκατομμυρίων μικροβίων. Αυτά τα βακτήρια συνεργάζονται για να βοηθήσουν το σώμα σας να κάνει τα εξής:
✤ Διάσπαση τα θρεπτικών συστατικών
✤ Διάσπαση των φαρμάκων
✤ Προστασία από μικρόβια που προκαλούν ασθένειες
✤ Διατήρηση την επένδυση του εντέρου σας υγιή
✤ Ευεργετική λειτουργία στο ανοσοποιητικό σας σύστημα

Η δυσβίωση συμβαίνει όταν τα βακτήρια στο έντερό σας δεν ισορροπούν. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πεπτικά προβλήματα όπως σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, μαζί με αλλεργίες και ακόμη και εγκεφαλικές διαταραχές. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο τα βακτήρια επηρεάζουν το βάρος σας δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητός. Μια μελέτη που έγινε σε σύνολα διδύμων διαπίστωσε ότι εκείνοι που ήταν παχύσαρκοι είχαν λιγότερη ποικιλία βακτηρίων του εντέρου σε σύγκριση με εκείνους που ήταν αδύνατοι.
Άλλες μελέτες έχουν ανακαλύψει ότι ορισμένα στελέχη βακτηρίων μπορεί να επιβραδύνουν την αύξηση βάρους. Ορισμένα στελέχη μπορεί να μειώσουν το μέγεθος της μέσης, ενώ άλλα μπορεί να βοηθήσουν στην απώλεια βάρους. Ωστόσο, ορισμένοι ερευνητές δεν μπόρεσαν να βρουν καμία σχέση μεταξύ βακτηρίων και βάρους. Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι τα βακτήρια επηρεάζουν το μεταβολισμό σας. Το κάνουν βοηθώντας το σώμα σας να διασπάσει τους υδατάνθρακες και να φτιάξει:

✤ βιταμίνη Κ
✤ φυλλικό οξύ (βιταμίνη Β9)
✤ βιοτίνη (βιταμίνη Β7)
✤ βιταμίνη Β12
✤ λιπαρά οξέα μικρής αλυσίδας

Σύμφωνα με μελέτες που έγιναν σε ζώα, τα λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας μπορούν να βοηθήσουν το σώμα σας να ανεχθεί τη ζάχαρη και να χρησιμοποιεί την ενέργεια πιο αποτελεσματικά. Μπορεί επίσης να σας βοηθήσουν να αισθάνεστε χορτάτοι και να καταστέλλουν την όρεξή σας. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να δούμε αν αυτά τα αποτελέσματα μεταφράζονται και στους ανθρώπους.

Βοηθούν τα προβιοτικά στην απώλεια βάρους;

Ενώ τα καλά βακτήρια σας βοηθούν να διασπάσετε τα θρεπτικά συστατικά και να λαμβάνετε ενέργεια από την τροφή σας, δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η λήψη προβιοτικών συμπληρωμάτων ή τροφής που περιέχει προβιοτικά μπορεί να σας βοηθήσει να χάσετε βάρος.

Το σπλαχνικό λίπος μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο λειτουργίας των ορμονών, συνδέεται με την παχυσαρκία και οδηγεί σε αντίσταση στην ινσουλίνη και σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Μια κλινική δοκιμή έδειξε ότι οι άνθρωποι που έχουν μεγάλες ποσότητες σπλαχνικού λίπους μπόρεσαν να χάσουν μέρος αυτού του λίπους αφού έπιναν 200 γραμμάρια γάλακτος ζύμωσης (κεφίρ) που περιέχει προβιοτικά καθημερινά για 3 μήνες. ‌

Αλλά άλλες δοκιμές που χρησιμοποιούν συγκεκριμένα προβιοτικά συμπληρώματα δείχνουν αντικρουόμενα αποτελέσματα. Ορισμένα προβιοτικά στελέχη συνδέθηκαν με την απώλεια βάρους, ενώ άλλα όχι. Συνολικά, τα καλύτερα προβιοτικά για απώλεια βάρους μπορεί να εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες, όπως:‌

✤ Δοσολογία
✤ Χρονικό διάστημα κατανάλωσης
✤ Τύπο προβιοτικού
✤ Ηλικία
✤ Το αρχικό σας βάρος