Προβιοτικά: τα φιλικά βακτήρια

Είναι απαραίτητα στον οργανισμό, συμβιούν με αυτόν και συντελούν στην ισορροπία της εντερικής χλωρίδας. Το πλέον πλούσιο τρόφιμο – προβιοτικό είναι το κεφίρ.

Στο έντερο πραγματοποιείται η απορρόφηση όλων των χρήσιμων συστατικών και ιχνοστοιχείων που τρέφουν τον οργανισμό μας και του εξασφαλίζουν τη ζωή και την υγεία. Σύμφωνα με τον Ιπποκράτη όλες οι ασθένειες προέρχονται από το έντερο!

Στο γαστρεντερικό σωλήνα και ειδικά στο έντερο «φιλοξενούνται» τρισεκατομμύρια βακτήρια σε περίπου 400-1000 αποικίες που εγκαθίστανται εκεί αμέσως μετά τη γέννησή μας. Είναι φιλικά και απαραίτητα στον οργανισμό, συμβιούν με αυτόν και συντελούν στην ισορροπία της εντερικής χλωρίδας (αναλογία φιλικών προς παθογόνα βακτήρια: 85%-15%).

Τα φιλικά βακτήρια – προβιοτικά (σύνθετη λέξη: προ + βιοτικά, δηλ προ ζωής) …αποτρέπουν την αύξηση των παθογόνων βακτηρίων, συντελούν στη σύνθεση και απορρόφηση βιταμινών, την παραγωγή ενζύμων, την πέψη των ινών, την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος κλπ.

Η κακή διατροφή, τα συντηρητικά, οι χρωστικές, το στρες, η μόλυνση της ατμόσφαιρας, η καθιστική ζωή, τα αντιβιοτικά (είτε χορηγούνται ως θεραπεία, είτε «κρύβονται» στις τροφές π.χ. κρέας από ζώα που τους έχουν χορηγηθεί αντιβιοτικά) επηρεάζουν τη χλωρίδα του εντέρου (και άρα την καλή λειτουργία του) με αποτέλεσμα τη δυσκοιλιότητα, τη διάρροια, το φούσκωμα, τη δημιουργία ουρολοιμώξεων, μυκητιάσεων, στοματίτιδας κλπ.

Η συμβουλή του επιστήμονα υγείας, γιατρού ή φαρμακοποιού, ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού και η ενδεδειγμένη αγωγή θα θεραπεύσει το πρόβλημά μας.

Όμως οφείλουμε να είμαστε υποψιασμένοι και να φροντίζουμε προληπτικά την υγεία μας μέσα από τη διατροφή και τον τρόπο ζωής μας, ώστε να αποφύγουμε τα προβλήματα που προαναφέραμε.

Πιο συγκεκριμένα πρέπει να:

• περιλαμβάνει το καθημερινό μας φαγητό πολλές πράσινες, πολύχρωμες σαλάτες και φρούτα
• αποφεύγουμε τη ζάχαρη (τρέφει τα παθογόνα βακτήρια-μύκητες), τις τεχνητές χρωστικές, τα συντηρητικά κλπ.
• περιλαμβάνουμε στη διατροφή μας τρόφιμα στα οποία έχει συντελεστεί ζύμωση (γιαούρτι παραδοσιακό με πέτσα, κεφίρ, τουρσί) ή τρόφιμα με προσθήκη προβιοτικών
• υιοθετούμε τη λήψη συμπληρωματικών προβιοτικών τα οποία ανάλογα με το είδος τους, περιέχουν από 1 έως 5 δισεκατομμύρια φιλικά βακτήρια για προληπτική λήψη ή αντιμετώπιση ελαφρών προβλημάτων του γαστρεντερικού. Υπάρχουν επίσης σκευάσματα που περιέχουν από 1 έως 450 δισεκατομμύρια φιλικά βακτήρια για την αντιμετώπιση ειδικών προβλημάτων του γαστρεντερικού.  (διάρροια, διάρροια από χρήση αντιβιοτικών, ευερέθιστο έντερο (IBS), ελκώδης κολίτις (US), νόσος crohn, κόλπωμα ειλεού, ενεργοποίηση και διατήρηση του ανοσοποιητικού συστήματος). 

Το πλέον πλούσιο τρόφιμο-προβιοτικό, που είναι σχετικά εύκολο να φτιάξουμε στο σπίτι μας, είναι το κεφίρ. Η παραγωγή και χρήση του άρχισε στον Καύκασο πριν από 20 αιώνες, αλλά σήμερα είναι διαδεδομένο παντού. Αποτελεί έναν πολύ καλό σύμμαχο για την προστασία της εντερικής χλωρίδας και της υγείας μας. Δημιουργείται με τη ζύμωση του γάλακτος από μαγιά-αποικία βακτηρίων (κεφιρόσποροι) σε θερμοκρασία δωματίου, σε σκοτεινό μέρος. Έπειτα από την παραμονή της μαγιάς στο γάλα (κατά προτίμηση κατσικίσιο) 12-36 ώρες, σουρώνουμε και αποθηκεύουμε το υγρό στη συντήρηση του ψυγείου (πρέπει να καταναλωθεί σε 3-4 μέρες). Στη συνέχεια ξεπλένουμε τη μαγιά (έχει τη μορφή φούντας κουνουπιδιού) στο σουρωτήρι με νερό και την τοποθετούμε εκ νέου σε γάλα για νέα ζύμωση και δημιουργία φρέσκου κεφίρ. Η αναλογία είναι ½ κούπα κεφιρόσποροι σε 1 lt γάλα. Η δοσολογία είναι ½ – 1 ποτήρι του νερού την ημέρα.  Αν δεν θέλουμε να φτιάξουμε νέο υγρό, μπορούμε να το φυλάξουμε στο ψυγείο σε διάλυμα νερού-γάλακτος (αναλογία 2/3-1/3) για μία εβδομάδα. Στη συνέχεια σουρώνούμε το υγρό, ξεπλένουμε τη μαγιά και την τοποθετούμε εκ νέου σε γάλα για νέα ζύμωση. Επίσης, μπορούμε για μεγαλύτερο διάστημα (3-4 μήνες) να συντηρήσουμε τη μαγιά στην κατάψυξη. Για να την ενεργοποιήσουμε πάλι, την αποψύχουμε και την τοποθετούμε σε γάλα σε θερμοκρασία δωματίου. Μπορούμε να προμηθευτούμε μαγιά από φίλους που παρασκευάζουν κεφίρ, δεδομένου ότι οι κεφιρόσποροι σχεδόν διπλασιάζονται κάθε 15-20 ημέρες και πρέπει να χωρίζονται.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Τα σκεύη δεν πρέπει να είναι μεταλικά! Το σουρωτήρι και η κουτάλα πρέπει να είναι πλαστικά και τα δοχεία γυάλινα.

Επειδή αυτή η διαδικασία είναι ομολογουμένως αρκετά δύσκολη και θέλει καθημερινή ενασχόληση, μπορούμε να βρούμε αξιόπιστα προϊόντα κεφίρ στα σουπερμάρκετ, τα οποία εγγυώνται τα αποτελέσματα της χρήση του κεφίρ στο έντερο μας και άρα στην καλή υγεία μας.

Σοφία Παπαγιάννη, Φαρμακοποιός