Πόσο τοξικός είναι ο καπνός της φωτιάς;

Η παρούσα ανασκόπηση αποτελεί μια προσπάθεια παρουσίασης και περιγραφής των κυριότερων άμεσων τοξικών απειλών σε καταστάσεις πυρκαγιάς. Αυτές είναι το μονοξείδιο του άνθρακα, ένα πλήθος ερεθιστικών οργανικών χημικών ουσιών στον καπνό, η μείωση του οξυγόνου και η θερμότητα. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών, συνθετικά πολυμερή έχουν εισαχθεί στα κτίρια σε πολύ μεγάλες ποσότητες. Πολλά από αυτά περιέχουν άζωτο ή αλογόνα, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση κυανιούχου υδρογόνου και ανόργανων οξέων στον καπνό πυρκαγιάς ως πρόσθετες τοξικές απειλές. Η ανάλυση των τοξικολογικών ευρημάτων σε θανάτους από πυρκαγιά και μη και τα αποτελέσματα της έκθεσης ζώων σε καπνό από διάφορα υλικά που καίγονται δείχνουν ότι το μονοξείδιο του άνθρακα εξακολουθεί να είναι πιθανότατα το σημαντικότερο τοξικό παράγοντα στις σύγχρονες πυρκαγιές, σύμφωνα με το άρθρο της ιστοσελίδας Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιατρικής στην Αμερικής.

Ωστόσο, οι πρόσθετες τοξικές απειλές που αναφέρθηκαν παραπάνω μπορεί μερικές φορές να είναι η κύρια αιτία θανάτου ή η προσθήκη τους μπορεί να οδηγήσει σε πολύ χαμηλότερα από τα αναμενόμενα επίπεδα καρβοξυαιμοσφαιρίνης στα θύματα πυρκαγιάς. Η ανάλυση αυτή αποκάλυψε επίσης ότι το υδροκυάνιο είναι πιθανό να υπάρχει σε αξιοσημείωτες ποσότητες στο αίμα των θυμάτων πυρκαγιάς σε σύγχρονες πυρκαγιές. Οι μηχανισμοί δράσης των οξέων δηλητηριάσεων από μονοξείδιο του άνθρακα και υδροκυάνιο εξετάζονται, ενώ παρουσιάζονται περιπτώσεις που καταδεικνύουν πώς κάθε χημική ουσία μπορεί να συμβάλει σημαντικά ή πώς μπορεί να αλληλεπιδράσουν. Επίσης, προτείνονται τα θανατηφόρα επίπεδα καρβοξυαιμοσφαιρίνης και κυανίου στο αίμα από την ανάλυση των αποτελεσμάτων μεγάλου αριθμού θυμάτων πυρκαγιάς από διαφορετικά σενάρια πυρκαγιάς.

Η συμβολή της εξάντλησης οξυγόνου και της θερμικής καταπόνησης είναι πιο δύσκολο να προσδιοριστεί. Από την ανάλυση διαφόρων σεναρίων πυρκαγιάς, ενδέχεται να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο δωμάτιο προέλευσης στην αρχή της πυρκαγιάς. Τα αποτελέσματα των μελετών σε ζώα δείχνουν ότι όταν σε θανατηφόρα ή υποθανατηφόρα επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα ή κυανιούχου υδρογόνου προστίθεται σημαντική μείωση του οξυγόνου (<10%), ο κύριος ρόλος της είναι να μειώσει σημαντικά το χρόνο μέχρι το θάνατο. Σε αυτά τα πειράματα το επίπεδο καρβοξυαιμοσφαιρίνης κατά το θάνατο ήταν ελαφρώς μειωμένο από το αναμενόμενο επίπεδο με έκθεση μόνο σε μονοξείδιο του άνθρακα.

Ωστόσο, το κυάνιο στο αίμα μειώθηκε κατά δέκα φορές από το αναμενόμενο επίπεδο με την έκθεση μόνο σε υδροκυάνιο. Αυτός είναι άλλος ένας παράγοντας (μεταξύ πολλών άλλων που παρουσιάζονται) που περιπλέκει το έργο της διαπίστωσης της συμβολής του κυανίου στο θάνατο των θυμάτων της πυρκαγιάς, από την ανάλυσή του στο αίμα τους. Τέλος, εξετάζεται ο ρόλος της δηλητηρίασης από αιθανόλη, καθώς μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα καρβοξυαιμοσφαιρίνης κατά το θάνατο. Ο ρόλος της είναι μικρός, αν υπάρχει, αλλά τα διαθέσιμα στοιχεία για την αιθανόλη στον εγκεφαλικό ιστό και στο αίμα των θυμάτων της πυρκαγιάς επιβεβαίωσαν ότι το επίπεδο της αιθανόλης στον εγκέφαλο είναι ένας εξαιρετικός προγνωστικός δείκτης της αιθανόλης στο αίμα.