Μπορούμε να προλάβουμε την παιδική παχυσαρκία;

Με δεδομένα τα απογοητευτικά ποσοστά της χώρας μας στην παιδική παχυσαρκία, η πρόληψη του φαινομένου, μέσα από τη θεμελίωση μιας σωστής και ισορροπημένης διατροφής, τη μείωση του χρόνου που τα παιδιά δαπανούν μπροστά στις οθόνες και την αύξηση της σωματικής τους δραστηριότητας, πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα.

Το αυξημένο σωματικό βάρος στην παιδική ηλικία αποτελεί ένα όλο και πιο διαδεδομένο φαινόμενο στις σύγχρονες κοινωνίες, ιδιαίτερα στη χώρα μας, που είναι πλέον ανησυχητικά συχνό.

Η παιδική παχυσαρκία έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση ποικίλων νοσημάτων ήδη από την παιδική ηλικία, όπως η αθηρωμάτωση και ο διαβήτης, ενώ επηρεάζει σημαντικά και την ποιότητα ζωής των παιδιών και τις κοινωνικές τους σχέσεις. Παράλληλα, ένα αυξημένο βάρος στην παιδική ηλικία αυξάνει τις πιθανότητες το παιδί να παραμείνει υπέρβαρο και στην ενήλικη ζωή του. Συνεπώς, η πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας είναι καθοριστικής σημασίας για το παρόν και για το μέλλον των παιδιών.

Η ρύθμιση του βάρους καθορίζεται από την ενέργεια που προσλαμβάνει το παιδί μέσω της διατροφής και την ενέργεια που δαπανά μέσα από τη φυσική δραστηριότητα. Η διατροφή των παιδιών πρέπει να χαρακτηρίζεται από ποικιλία, ποιότητα και επάρκεια. Με τον όρο ποικιλία εννοούμε την κατανάλωση τροφίμων από όλες τις ομάδες, όπως κρέας και κοτόπουλο, ψάρι, σιτηρά και πατάτα, γαλακτοκομικά και ασφαλώς φρούτα και λαχανικά με πολλά και διαφορετικά χρώματα.

Η ποιότητα αφορά τη σχεδόν αποκλειστική κατανάλωση τροφίμων από τις παραπάνω κύριες ομάδες και τη διαθεσιμότητα των αλμυρών και γλυκών τυποποιημένων σνακ (σοκολάτες, γλυκά, μπισκότα, κρουασάν, πίτες εμπορίου, πατατάκια/γαριδάκια, πίτσα, σουβλάκι κ.ά.) μόλις 1-2 φορές την εβδομάδα. Τέλος, η επαρκής διατροφή συνδέεται με την κατανάλωση ποικιλίας τροφίμων σε επαρκείς ποσότητες, οι οποίες καθορίζονται από το φύλο, την ηλικία και το ρυθμό ανάπτυξης του κάθε παιδιού, χωρίς υπερβολές που μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του βάρους.

Τα φρούτα και τα λαχανικά αποτελούν συχνότερα τις δύο ομάδες τροφίμων που δυσκολεύουν πολύ τα παιδιά, αν και έχουν εξαιρετικά ευεργετική δράση στη λειτουργία του πεπτικού τους συστήματος και στο αίσθημα του κορεσμού. Η ποικιλία χρωμάτων και υφών των φρούτων και των λαχανικών αντανακλά και την πληθώρα των θρεπτικών συστατικών που περιέχουν. Σημαντικό και μη εξαιρετέο χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης ομάδας τροφίμων είναι ότι μας δίνουν ελάχιστες θερμίδες. Έτσι, μπορούμε να τα καταναλώνουμε σε αφθονία, χωρίς περιορισμούς.

Αν και λόγω της ποικιλίας των χρωμάτων και των σχημάτων τους τα φρούτα και τα λαχανικά θα μπορούσαν να είναι οι καλύτεροι φίλοι των παιδιών, συνήθως λόγω της ιδιαίτερης γεύσης και υφής τους τα παιδιά τα αποφεύγουν, στερούμενα έτσι τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά τους. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να βοηθήσουν οι γονείς ώστε να γίνουν πιο εύκολα αποδεκτά αυτά τα τρόφιμα από τα παιδιά, απαιτούνται όμως υπομονή και επιμονή. Το πιο σημαντικό είναι να δίνουν οι γονείς το παράδειγμα: μόνο αν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς τους να καταναλώνουν συστηματικά φρούτα και λαχανικά και να το απολαμβάνουν, θα νιώσουν ασφάλεια και αυτοπεποίθηση να τα εντάξουν και τα ίδια στη διατροφή τους. Παράλληλα, τα παιδιά μπορούν να συμμετέχουν στη διαδικασία επιλογής των φρούτων και των λαχανικών στη λαϊκή αγορά ή στο supermarket, αλλά και στη διαδικασία του μαγειρέματος για να εξοικειωθούν με τα χρώματα και τις υφές τους.

Δεδομένου ότι το βάρος καθορίζεται τόσο από τις θερμίδες που προσλαμβάνουν τα παιδιά όσο και από τις θερμίδες που καταναλώνουν, εκτός από τη σωστή διατροφή σημαντική για την πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας είναι και η ενίσχυση της φυσικής τους δραστηριότητας των παιδιών. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας προτείνεται να περιορίζουν την έκθεση σε κάποια οθόνη (τηλεόραση, υπολογιστή, κινητό, tablet κ.λπ.) σε λιγότερο από μία-δύο ώρες την ημέρα, ενώ συστήνεται μέτριας έντασης άσκηση για τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα και υψηλής έντασης άσκηση τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα. Παράλληλα, η υποστήριξη και η συμμετοχή της οικογένειας στη φυσική δραστηριότητα των παιδιών είναι το κλειδί για την επιτυχή ρύθμιση του βάρους τους, ιδιαίτερα μέσα από δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν όλα τα μέλη.

Αν και τα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας ιδιαίτερα στη χώρα μας δείχνουν το αντίθετο, η επίτευξη και διατήρηση ενός υγιούς βάρους στην παιδική ηλικία είναι απλή, αρκεί να τηρηθούν οι βασικές αρχές ισορροπημένης διατροφής και να εξασφαλιστεί χρόνος για δραστηριότητα στην καθημερινότητα των παιδιών.

Είναι γεγονός ότι η καθημερινότητα των σύγχρονων οικογενειών δεν βοηθά ώστε να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι, αλλά θα πρέπει να γίνουν προτεραιότητα – ας μην ξεχνάμε ότι με τον τρόπο αυτό οι γονείς θα θέσουν τις βάσεις για τη μετέπειτα ζωή των παιδιών.

Αλεξάνδρα Γεωργίου, Κλινικλή Διαιτολόγος- Διατροφολόγος