Γνωρίζετε τα άτομα που παραπονιούνται για αργό μεταβολισμό και που λένε πώς δεν τρώνε πολύ αλλά εξακολουθούν να παίρνουν βάρος; Ή έχετε συναντήσει άτομα που αναφέρονται σε κάποιον που ξέρουν που μπορεί να φάει ό, τι θέλει – συμπεριλαμβανομένων μεγάλων μερίδων πρόχειρου φαγητού, λόγω ενός γρήγορου μεταβολισμού και προφανώς δεν κερδίζουν ποτέ βάρος. Και στις δύο περιπτώσεις το άτομο συνήθως τελειώνει λέγοντας, “Δεν είναι δίκαιο!” Αυτά τα σενάρια δημιουργούν κάποιες πολύ καλές ερωτήσεις:
- Τι ρόλο παίζει ακριβώς ο μεταβολισμός στην αύξηση βάρους ή στην απώλεια βάρους;
- Ο μεταβολικός σας ρυθμός καθορίζεται από τα γονίδια σας; Εάν ναι, μπορείτε να επιταχύνετε έναν αργό μεταβολισμό μέσω της άσκησης, των φαρμάκων ή ορισμένων τροφίμων;
- Είναι η σημασία του μεταβολισμού ένας μύθος; Η αύξηση ή η απώλεια βάρους οφείλεται αποκλειστικά σε θερμίδες;
Τι είναι ο μεταβολισμός;
Ο μεταβολισμός ή ο μεταβολικός ρυθμός ορίζεται ως η σειρά χημικών αντιδράσεων σε έναν ζωντανό οργανισμό που δημιουργεί και διασπά την ενέργεια που είναι απαραίτητη για τη ζωή. Πιο απλά, είναι ο ρυθμός με τον οποίο το σώμα σας καταναλώνει ενέργεια ή καίει θερμίδες, σύμφωνα με το άρθρο της ιστοσελίδας Harvard Health Publishing.
Το σώμα μας καίει θερμίδες με διάφορους τρόπους:
- Μέσα από την ενέργεια που απαιτείται για να διατηρηθεί το σώμα σε κατάσταση ηρεμίας. Αυτό είναι γνωστό ως βασικός μεταβολικός ρυθμός (BMR). Το BMR σας καθορίζεται εν μέρει από τα γονίδια που κληρονομείτε.
- Μέσα από καθημερινές δραστηριότητες
- Μέσω της άσκησης
- Ο μεταβολισμός είναι εν μέρει γενετικός και σε μεγάλο βαθμό εκτός του ελέγχου του ατόμου. Η αλλαγή είναι θέμα συζήτησης. Μερικοί άνθρωποι είναι απλά τυχεροί. Κληρονόμησαν γονίδια που προάγουν έναν ταχύτερο μεταβολισμό και μπορούν να φάνε περισσότερα από άλλα χωρίς να πάρουν βάρος. Άλλοι δεν είναι τόσο τυχεροί και καταλήγουν σε αργό μεταβολισμό.
Ένας τρόπος να σκεφτείτε το μεταβολισμό είναι να δείτε το σώμα σας ως κινητήρα αυτοκινήτου που λειτουργεί πάντα. Όταν κάθεσαι ή κοιμάσαι, ο κινητήρας σε ρελαντί μοιάζει με αυτοκίνητο σε στάση. Κάποια ποσότητα ενέργειας καίγεται μόνο για να διατηρηθεί ο κινητήρας σε λειτουργία. Φυσικά, για τους ανθρώπους, η πηγή καυσίμου δεν είναι βενζίνη. Είναι οι θερμίδες που βρίσκονται στα τρόφιμα που τρώμε και τα ποτά που πίνουμε – ενέργεια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμέσως ή να αποθηκευτεί (ειδικά με τη μορφή λίπους) για χρήση αργότερα.
Πόσο γρήγορα λειτουργεί ο “κινητήρας” του σώματός σας κατά μέσο όρο, με την πάροδο του χρόνου, καθορίζει πόσες θερμίδες καίτε. Εάν ο μεταβολισμός σας είναι “υψηλός” (ή γρήγορος), θα κάψετε περισσότερες θερμίδες σε ηρεμία και κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας. Ένας υψηλός μεταβολισμός σημαίνει ότι θα πρέπει να πάρετε περισσότερες θερμίδες για να διατηρήσετε το βάρος σας. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο μερικοί άνθρωποι μπορούν να τρώνε περισσότερο από άλλους χωρίς να πάρουν βάρος. Ένα άτομο με «χαμηλό» (ή αργό) μεταβολισμό θα κάψει λιγότερες θερμίδες σε κατάσταση ηρεμίας και κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας και ως εκ τούτου πρέπει να τρώει λιγότερο για να αποφύγει το υπερβολικό βάρος.
Έλεγχος βάρους, μέρος φύσης, μέρος φροντίδας
Είναι μέρος της αλήθειας και μερικώς μύθος ότι ο μεταβολισμός είναι το κλειδί για το βάρος. Η αυξανόμενη παχυσαρκία σε αυτήν τη χώρα δεν μπορεί να κατηγορηθεί εξ ολοκλήρου για μια κληρονομική τάση για αργό μεταβολισμό. Τα γονίδια δεν αλλάζουν τόσο γρήγορα. Κάτι περιβαλλοντικό – ιδιαίτερα, οι αλλαγές στη διατροφή και η πολύ λίγη άσκηση είναι πολύ πιο πιθανό ένοχοι.
Η πραγματικότητα είναι, ότι για τους περισσότερους ανθρώπους, το υπερβολικό βάρος δεν οφείλεται αποκλειστικά στην κακή τύχη, στον θυρεοειδή ή σε κάποιο άλλο ανεξήγητο, ανεξέλεγκτο εξωτερικό παράγοντα. Είναι απλή λογιστική που περιλαμβάνει θερμίδες και θερμίδες που καθορίζει τις αλλαγές στο βάρος κατά τη διάρκεια μιας ζωής.
Ανεξάρτητα από το αν ο μεταβολισμός σας είναι γρήγορος ή αργός, το σώμα μας έχει σχεδιαστεί για να αποθηκεύει υπερβολική ενέργεια στα λιπώδη κύτταρα. Έτσι, εάν τρώτε και πίνετε περισσότερες θερμίδες (ενέργεια “πρόσληψη”) από ό, τι ξοδεύει το σώμα σας (ενέργεια “παραγωγή”) θα κερδίσετε βάρος. Από την άλλη πλευρά, εάν τρώτε και πίνετε λιγότερες θερμίδες από αυτές που καίγονται μέσω καθημερινών δραστηριοτήτων (συμπεριλαμβανομένης της άσκησης, της ανάπαυσης και του ύπνου), θα χάσετε βάρος. Τα σώματά μας είναι επίσης προγραμματισμένα να αισθάνονται την έλλειψη τροφής ως λιμοκτονία. Σε απάντηση, το BMR μας επιβραδύνεται, πράγμα που σημαίνει λιγότερες θερμίδες που καίγονται με την πάροδο του χρόνου. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο η απώλεια βάρους είναι συχνά δύσκολη.
Ίσως το πιο αξιοσημείωτο πράγμα για όλα αυτά είναι πόσο λίγο το βάρος μας τείνει να αλλάζει από μέρα σε μέρα. Στην πραγματικότητα, μόνο μερικές υπερβολικές θερμίδες κάθε μέρα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντική αύξηση βάρους στο τέλος ενός έτους. Για παράδειγμα, η κατανάλωση ενός επιπλέον μήλου κάθε μέρα θα οδηγούσε σε αύξηση βάρους περίπου 9 κιλών μέχρι το τέλος ενός έτους! Ομοίως, ακόμη και μια μικρή μείωση των θερμίδων κάθε μέρα θα μπορούσε να οδηγήσει σε αξιοσημείωτη απώλεια βάρους. Η εξάλειψη του επιδορπίου μία ημέρα την εβδομάδα θα οδηγούσε σε απώλεια βάρους περίπου 6 κιλών σε ένα χρόνο!
Υπάρχουν πολλές θεωρίες για να εξηγήσουν τι ελέγχει την ποσότητα τροφής που τρώει ένα άτομο και γιατί τρώει πέρα από το σημείο που αισθάνεται χορτάτο. Αυτοί οι παράγοντες παίζουν επίσης ρόλο στον καθορισμό του τελικού βάρους κάποιου. Μια θεωρία είναι ότι ο καθένας μας έχει ένα καθορισμένο σημείο – ένα βάρος στο οποίο είναι “χαρούμενος” με το σώμα του. Εάν χάσετε βάρος, θα αισθανθείτε πεινασμένοι μέχρι να επιστρέψετε στο καθορισμένο βάρος. Αυτός μπορεί να είναι ένας άλλος λόγος που είναι τόσο δύσκολο να χάσετε υπερβολικό βάρος. Αλλά πώς καθορίζεται αυτό το καθορισμένο σημείο και αν υπάρχει τέτοιος μηχανισμός παραμένει αβέβαιος.
Όσον αφορά το βάρος, ο μεταβολισμός είναι σημαντικός και έχει γενετικό υπόβαθρο. Το αν μπορείτε να αλλάξετε το μεταβολικό σας ρυθμό, ωστόσο, είναι ένα ζήτημα σημαντικής συζήτησης. Σαφώς, μπορείτε να αλλάξετε τον τρόπο εξισορρόπησης των θερμίδων που παίρνετε έναντι των θερμίδων που καίτε μέσω της δραστηριότητας, η οποία μπορεί να αλλάξει το βάρος σας.
