Δρ. Κωνσταντίνος Καλοκασίδης, Δερματολόγος Αφροδισιολόγος
Η λεύκη θεωρείται αυτοάνοσο νόσημα που σημαίνει πως για άγνωστο λόγο ο οργανισμός (το ανοσοποιητικό σύστημα) καταστρέφει ορισμένα μελανοκύτταρά του, με αποτέλεσμα να μην παράγεται μελανίνη στα σημεία εκείνα του δέρματος, οπότε και το δέρμα χάνει τελείως το χρώμα του και αποχρωματίζεται (ασπρίζει). Υπολογίζεται ότι η λεύκη εμφανίζεται στο 1 % – 4% του γενικού πληθυσμού παγκοσμίως. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό κυμαίνεται στο 2,5%-3%. Μπορεί να είναι συγγενής, δηλαδή να εμφανιστεί από την γέννηση (περίπου στο 1 /3 των περιπτώσεων) ή αργότερα οπότε λέγεται επίκτητη (περίπου στα 2/3 των περιπτώσεων).
Είναι συχνότερη στις ηλιόλουστες χώρες ιδίως στη βόρεια Αφρική, και έχει χαρακτηριστεί «νόσος του φωτός», καθώς ο ήλιος, ενισχύει την αντίθεση ανάμεσα στο «μαυρισμένο» υγιές δέρμα και στο αποχρωματισμένο πάσχων δέρμα.
Παρουσιάζεται συχνότερα πριν από την ηλικία των είκοσι ετών . Κάνει την εμφάνισή της με μία ή περισσότερες κηλίδες χωρίς καθόλου χρωστική (χρώμα), οι οποίες συνήθως πρωτοεμφανίζονται γύρω από φυσιολογικές οπές (γύρω από μάτια, γεννητικά όργανα) ή σε περιοχές τριβής του δέρματος όπως σε αγκώνες και γόνατα.
Η εξέλιξή της είναι απρόβλεπτη. Ορισμένες κηλίδες σταθεροποιούνται, ενώ άλλες επεκτείνονται και συνενώνονται με γειτονικές σχηματίζονται μεγαλύτερες πλάκες. Σε κάποιες περιπτώσεις παρουσιάζεται και αυτόματη υποχώρηση της νόσου. Με άλλα λόγια, τρόπος πρόβλεψης για την εξέλιξη της λεύκης δεν υπάρχει. Μπορεί να παραμείνει ως έχει, να επεκταθεί ή να αυτοϊαθεί.
Μερικές φορές οι αχρωματικές κηλίδες καταλαμβάνουν ολόκληρο το σώμα και μπορεί να προσβάλουν ακόμα και τις τρίχες και τα μαλλιά (λευκές τούφες). Προσοχή! Το σίγουρο είναι ότι η λεύκη δεν μεταδίδεται, δεν είναι μεταδοτικό νόσημα και δεν δημιουργεί πρόβλημα υγείας. Πρόκειται για ένα καθαρά αισθητικό πρόβλημα. Η εκτεταμένη όμως λεύκη δημιουργεί σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα στους ασθενείς τα οποία με τη σειρά τους επιδεινώνουν τη νόσο, δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο χωρίς τελειωμό.
Πού εμφανίζεται
Η λεύκη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος και του προσώπου. Όμως συχνότερα εντοπίζεται:
- Στα άνω βλέφαρα.
- Στον λαιμό.
- Στα άκρα χέρια.
- Στα γεννητικά όργανα.
- Στις θηλές των μαστών.
Τι μπορεί να μου προκάλεσε τη λεύκη;
Πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα, πράγμα που σημαίνει ότι ο ίδιος ο οργανισμός δημιουργεί αντισώματα κατά των μελανοκυττάρων. Η αιτιολογία του δεν είναι γνωστή. Αν και περίπου στο 20% των περιπτώσεων αποδίδεται κληρονομικότητα, η λεύκη μάλλον δεν θεωρείται κληρονομικό νόσημα. Η θεωρία αυτή στηρίζεται στο ότι παρουσιάζονται υψηλά ποσοστά της νόσου σε άτομα της ίδιας οικογένειας.
Βασικοί παράγοντες που πυροδοτούν την Λεύκη.
Το έντονο στρες ή η στενοχώρια είναι συχνά αυτά που πυροδοτούν τη λεύκη, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται να συσχετίζεται ή να συνυπάρχει με διαταραχές του θυρεοειδούς με τη νόσο του Άντισον, την αναιμία Μπίρμερ ή άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η γυροειδής αλωπεκία
Να θυμάστε! Μην μπερδεύετε τη λεύκη με την ποικιλόχρους πιτυρίαση (την πιο συχνή μυκητίαση του καλοκαιριού).
Αντιμετώπιση της λεύκης
Η θεραπεία της λεύκης όπως και για τα υπόλοιπα αυτοάνοσα νοσήματα, παραμένει συμπωματική. Δεν χτυπάει δηλαδή την αιτία της πάθησης αλλά καταστέλλοντας τοπικά το ανοσοποιητικό σύστημα προσπαθεί να βοηθήσει τα συμπτώματα και κατά συνέπεια δεν υπόσχεται πλήρη ίαση. Επίσης η θεραπευτική αντιμετώπιση εξατομικεύεται πάντα, ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς τη θέση και την έκταση της βλάβης, την παλαιότητα της νόσου, την εποχή του χρόνου κλπ. Επίσης θεραπείες που βοήθησαν έναν ασθενή, μπορεί να μην βοηθήσουν κάποιον άλλον λόγω της διαφορετικής απάντησης του ανοσοποιητικού συστήματος του κάθε ασθενούς.
Όταν υπάρχουν λίγες βλάβες στο σώμα ή στα άκρα, προτιμούμε τις τοπικές θεραπείες δηλαδή την εφαρμογή κάποιας κρέμας στο σημείο του δέρματος που εμφανίζει βλάβη. Εκτός από τις κλασικές κρέμες κορτικοστεροειδών (κορτιζονούχες) , υπάρχουν και πιο σύγχρονες προσεγγίσεις όπως συνδυασμός κορτικοστεροειδών με βιταμίνη D(καλσιποτριόλη) ή και κρέμες που δεν περιέχουν καθόλου κορτιζόνη αλλά άλλες ουσίες όπως εκχύλισμα πιπεριού. Σε πιο επίμονες περιπτώσεις μπορούμε να κάνουμε ενδοβλαβικές εγχύσεις (ενεσούλες) μέσα στην περιοχή που εμφανίζει πρόβλημα. Τέλος στις πολύ ανθεκτικές μορφές της νόσου δίνουμε από το στόμα κορτικοστεροειδή ή κάνουμε φωτοχημειοθεραπεία με φαινυλαλανίνη και ταυτόχρονη έκθεση στον ήλιο. Άλλη λύση είναι η φωτοθεραπεία με NARROW BAND UVB,
Σε κάθε περίπτωση συστήνουμε στον ασθενή να έχει μια ισορροπημένη διατροφή με καθημερινή κατανάλωση λαχανικών και φρούτων (αν αυτό είναι δύσκολο προτείνουμε συμπληρώματα διατροφής και συγκεκριμένα ΒΙΤΑΜΙΝΗ Ε, ΦΥΛΛΙΚΟ ΟΞΥ και ΒΙΤΑΜΙΝΗ C. Εξίσου σημαντικός είναι ο καλός ύπνος και η αντιμετώπιση του stress (τεχνικές χαλάρωσης, χόμπι, όταν το πρόβλημα είναι εκτεταμένο βοήθεια από ειδικό)
Σε περιπτώσεις που κάποιος έχει εκτεταμένη μορφή λεύκης όπου υπάρχουν λίγα υπολείμματα φυσιολογικού δέρματος μπορεί να γίνει ένας μόνιμος αποχρωματισμός του φυσιολογικού δέρματος ώστε να επέλθει ομοιομορφία.
Οδηγίες:
- Χρήση αντηλιακών προϊόντων (κατά την έκθεση στον ήλιο είναι απαραίτητη στις περιοχές όπου υπάρχει πρόβλημα λεύκης, για την αποφυγή δημιουργίας νεοπλασιών στα σημεία της λεύκης όπου λείπουν τα μελανινοκυτταρα τα οποία λειτουργούν προστατευτικά).
- Τα μακρυμάνικα ρούχα το καλοκαίρι (επίσης για λόγους φωτοπροστασίας).
- Τα αδιάβροχα φαρμακευτικά μέικαπ (γιατί δίνουν ένα καλό αισθητικό αποτέλεσμα και επειδή δεν λερώνουν τα ρούχα και