Καταρράκτης ματιού: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε!

Ο καταρράκτης είναι μια θολή ή αδιαφανής περιοχή στον κανονικά καθαρό φακό του ματιού. Ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση του, μπορεί να επηρεάσει την κανονική όραση. Οι περισσότεροι καταρράκτες αναπτύσσονται σε άτομα άνω των 55 ετών, αλλά περιστασιακά εμφανίζονται σε βρέφη και μικρά παιδιά ή ως αποτέλεσμα τραύματος ή φαρμάκων. Συνήθως, ο καταρράκτης αναπτύσσεται και στα δύο μάτια, αλλά το ένα μπορεί να είναι χειρότερο από το άλλο.  Σύμφωνα με το με το άρθρο της ιστοσελίδας, American Optometric Association (Αμερικανική Ένωση Οπτομετρών)

Ποιοι είναι τα είδη καταρράκτη;

Ο φακός αποτελείται από στρώματα, όπως ένα κρεμμύδι. Το εξωτερικό μέρος είναι η κάψουλα. Το στρώμα μέσα στην κάψουλα είναι ο φλοιός, και το εσωτερικό στρώμα είναι ο πυρήνας. Ένας καταρράκτης μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε από αυτές τις περιοχές.

• Ένας πυρηνικός καταρράκτης βρίσκεται στο κέντρο του φακού. Ο πυρήνας τείνει να σκουραίνει με την ηλικία, αλλάζει από διαυγές σε κίτρινο και μερικές φορές καφέ.
• Ένας φλοιώδης καταρράκτης επηρεάζει το στρώμα του φακού που περιβάλλει τον πυρήνα. Ο καταρράκτης μοιάζει με σφήνα ή ακτίνα.
• Ένας οπίσθιος καψικός καταρράκτης βρίσκεται στο πίσω εξωτερικό στρώμα του φακού. Αυτός ο τύπος αναπτύσσεται συχνά πιο γρήγορα.

Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν τον καταρράκτη και ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

Οι περισσότεροι καταρράκτες οφείλονται σε αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία στον φακό του ματιού που τον κάνουν θολό ή αδιαφανή.  Ωστόσο, άλλοι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη καταρράκτη, όπως:

• Σακχαρώδης διαβήτης. Τα άτομα με διαβήτη διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καταρράκτη.
• Φάρμακα. Ορισμένα φάρμακα σχετίζονται με την ανάπτυξη καταρράκτη.
• Υπεριώδης ακτινοβολία. Μελέτες δείχνουν αυξημένη πιθανότητα σχηματισμού καταρράκτη με απροστάτευτη έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία (UV).
• Αλκοόλ. Αρκετές μελέτες δείχνουν αυξημένο σχηματισμό καταρράκτη σε ασθενείς με υψηλότερη κατανάλωση αλκοόλ σε σύγκριση με άτομα που έχουν χαμηλότερη ή καθόλου κατανάλωση αλκοόλ.
• Οικογενειακό ιστορικό. Εάν ένας στενός συγγενής είχε καταρράκτη, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης καταρράκτη.
• Ένας καταρράκτης μπορεί επίσης να αναπτυχθεί μετά από τραυματισμό στα μάτια ή χειρουργική επέμβαση για άλλο πρόβλημα των ματιών, όπως το γλαύκωμα.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

• θολή όραση
• Μειωμένη ένταση χρωμάτων
• Αυξημένη ευαισθησία στο έντονο φως ή τα φώτα, ιδιαίτερα όταν οδηγείτε τη νύχτα
• Αυξημένη δυσκολία να βλέπετε τη νύχτα
• Αλλαγή στο διαθλαστικό σφάλμα του ματιού ή συνταγή γυαλιών

Πως  διαγιγνώσκεται;

Ο καταρράκτης διαγιγνώσκεται μέσω ολοκληρωμένης οφθαλμολογικής εξέτασης. Αυτή η εξέταση μπορεί να περιλαμβάνει:

• Ιστορικό ασθενούς για να προσδιοριστεί εάν οι δυσκολίες στην όραση περιορίζουν τις καθημερινές δραστηριότητες και άλλα γενικά προβλήματα υγείας που επηρεάζουν την όραση
• Μέτρηση οπτικής οξύτητας για να προσδιοριστεί σε ποιο βαθμό ένας καταρράκτης μπορεί να περιορίζει την καθαρή απόσταση και την κοντινή όραση
• Ανανέωση για τον προσδιορισμό της ανάγκης αλλαγών σε μια συνταγή γυαλιών ή φακών επαφής
• Αξιολόγηση του φακού υπό υψηλή μεγέθυνση και φωτισμός για τον προσδιορισμό της έκτασης και της θέσης οποιουδήποτε καταρράκτη
• Αξιολόγηση του αμφιβληστροειδούς του ματιού σε περίπτωση μαθητή με καθυστερημένη αντίδραση
• Μέτρηση της πίεσης μέσα στο μάτι
• Συμπληρωματικός έλεγχος για χρωματική όραση και ευαισθησία στο έντονο φως
• Μπορεί να απαιτηθούν περαιτέρω δοκιμές για να προσδιοριστεί πόσο ο καταρράκτης επηρεάζει την όραση και για να εκτιμηθεί εάν άλλες οφθαλμικές παθήσεις μπορεί να περιορίσουν την όραση μετά από χειρουργική επέμβαση καταρράκτη

Πως προλαμβάνεται;

Δεν υπάρχει θεραπεία για την πρόληψη ή την επιβράδυνση της εξέλιξης του καταρράκτη.  Μερικά άτομα ενδέχεται να μην αναγνωρίζουν αρχικά τις οπτικές αλλαγές. Ωστόσο, καθώς ο καταρράκτης επιδεινώνεται, τα συμπτώματα όρασης αυξάνονται.

Ενώ δεν υπάρχουν κλινικά αποδεδειγμένες προσεγγίσεις για την πρόληψη του καταρράκτη, οι απλές προληπτικές στρατηγικές περιλαμβάνουν:

• Μείωση της έκθεσης στο ηλιακό φως μέσω φακών που εμποδίζουν την υπεριώδη ακτινοβολία
• Μείωση ή διακοπή του καπνίσματος
• Αύξηση της αντιοξειδωτικής κατανάλωσης βιταμινών και αύξησης σε  φυλλώδη πράσινα λαχανικά και λήψη συμπληρωμάτων  διατροφής,

Οι ερευνητές έχουν συνδέσει φιλικά προς τα μάτια θρεπτικά συστατικά όπως λουτεΐνη και ζεαξανθίνη, βιταμίνη C, βιταμίνη Ε και ψευδάργυρο με τη μείωση του κινδύνου ορισμένων οφθαλμικών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένου του καταρράκτη.