H φοβία αποτελεί μία ψυχολογική διαταραχή που αφορά το άγχος, την αγωνία για μία συγκεκριμένη κατάσταση που επίκειται να συμβεί.
Διαφέρει από το άγχος και την αγχώδη διαταραχή που αφορά φόβο για κάτι αόριστο. Η φοβία αφορά έναν παράλογο φόβο που δε σχετίζεται με αντικειμενικά δεδομένα, είναι, δηλαδή, μια παρερμηνεία του ατόμου ως προς μια συγκεκριμένη κατάσταση.
Τα αίτια των φοβιών μπορεί να είναι κληρονομικά ή και περιβαλλοντικά. Ένα οικογενειακό περιβάλλον που κινδυνολογεί, δημιουργεί φοβίες στο άτομο. Επίσης, ένα στρεσογόνο γεγονός, ένα έντονο αρνητικό βίωμα μπορεί να προκαλέσει φοβίες (π.χ. κλοπή, σεισμός, εκφοβισμός κ.λπ.).
Το συστηματικό άγχος αποχωρισμού, κυρίως στις μικρές ηλικίες, από τους γονείς, απειλές, άλλου είδους απώλειες, απώλεια εργασίας κι άλλα τραυματικά γεγονότα μπορεί να οδηγήσουν σε φοβίες. Ο συνδυασμός των παραπάνω με χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενισχύει την ανάπτυξη φοβιών.
Επίσης, σωματικές νόσοι μπορούν να προκαλέσουν φοβίες. Παράλληλα, η κατάχρηση ουσιών μπορεί να προκαλέσει φοβίες.
Οι πιο συχνές φοβίες είναι η αγοραφοβία και η κοινωνική φοβία. Άλλες συνήθεις φοβίες είναι η αεροφοβία, η φοβία για τα έντομα, για τις ενέσεις, για τις ιατρικές εξετάσεις.
Πανικός
Συχνά οι φοβίες συνοδεύονται και από κρίσεις πανικού. Τα συνήθη σωματικά συμπτώματα που συνοδεύουν τις φοβίες είναι αίσθημα παλμών, ταχυκαρδία, γαστρεντερικές ενοχλήσεις, εφίδρωση ακόμα και δερματικές αντιδράσεις.
Αντιμετώπιση
Ποια είναι η αντιμετώπιση των φοβιών; Η πιο συχνή αντιμετώπιση περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, και φαρμακευτική αγωγή, με τη χρήση αντικαταθλιπτικών και αγχολυτικών φαρμάκων.
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να αφορά την ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία, μία μακροχρόνια διαδικασία, όπου το άτομο συζητά για τις σχέσεις με την οικογένεια και τις εσωτερικές ψυχοπιεστικές συγκρούσεις που βιώνει. Ασφαλώς, αρκετά συχνή είναι και η γνωσιακή ψυχοθεραπεία και συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, που βασίζεται στην σταδιακή απευαισθητοποίηση από το αντικείμενο του φόβου. Επίσης, και το ίντερνετ μπορεί να βοηθήσει τις φοβίες μέσα από την εικονική πραγματικότητα της διαχείρισης του φόβου.
Βοήθεια
Θα πρέπει τα άτομα να ωθούνται να συμβουλευθούν ψυχολόγο για την αντιμετώπιση των φοβιών, εφόσον υπάρχουν ψυχολογικές λύσεις που μειώνουν το άγχος και βελτιώνουν την καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου. Ακόμα και λίγες συναντήσεις με τον ειδικό μπορούν να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες και βοηθητικές.
Αν το ίδιο το άτομο δεν θέλει να πάει στο ψυχολόγο, συστήνουμε να επισκεφτεί μέλος της οικογένειας του τον ειδικό, ώστε να του δοθούν οδηγίες διαχείρισης του ατόμου που εμφανίζει φοβία, όπως και οδηγίες για το πώς θα προσελκύσουμε το άτομο στη θεραπεία.
