Εφέτος γιορτάζουμε, ως γνωστόν, τα 200 χρονιά από την επίσημη έναρξη της ελληνικής επανάστασης, που είχε σαν αποτέλεσμα την επανίδρυση του κράτους και την συσπείρωση του ελληνικού έθνους.
Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι αυτό καθ’ εαυτό το γεγονός, δηλαδή το ότι μια χούφτα εξαθλιωμένων Ελλήνων βρήκε την δύναμη και τα ψυχικά αποθέματα να επαναστατήσει σε μια πανίσχυρη ακόμα Οθωμανική Αυτοκρατορία, αποτελεί ένα θαύμα, ανάλογο του οποίου δύσκολα μπορούμε να συγκρίνουμε σ’ όλη την σύγχρονη παγκόσμια ιστορία. Το πως επετεύχθη αυτό το θαύμα και με τι θυσίες, το γνωρίζουμε λίγο πολύ όλοι εμείς οι Έλληνες, αλλά και πολλοί Φιλέλληνες ή μη και στις πέντε Ηπείρους του πλανήτη.
Από το σημείο λοιπόν μηδέν του 1821 έως σήμερα, η Ελλάδα πέτυχε δύσκολους στόχους, όπως ο διπλασιασμός των αρχικών συνόρων της, η ανόρθωση της οικονομίας και του παραγωγικού μοντέλου της, η εδραίωση του Δημοκρατικού Πολιτεύματος η σύσταση αξιόμαχων Ενόπλων Δυνάμεων και τέλος η συμμετοχή σε μια έστω και ημιτελή ένωση σημαντικών κρατών, δηλαδή αυτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει όλα αυτά τα επιτεύγματα, μέσα σε 200 πολύ δύσκολα χρόνια, που βίωσαν οι πρόγονοι μας. Όλα τα εύσημα και τον σεβασμό μας στους γνωστούς αλλά κυρίως στους άγνωστους ήρωες, που έχυσαν στην κυριολεξία το αίμα τους για να φθάσουμε στο σημερινό 2021.
Αυτά είναι τα καλά και αξιοθαύμαστα συμπεράσματα της σύντομης αναδρομής των 200 χρόνων. Υπάρχουν όμως και κακά συμπεράσματα, στα οποία οφείλουμε να σταθούμε, αν θέλουμε να γιορτάσουμε τα 300 χρόνια, μέσα σε μια χώρα απαλλαγμένη από τον «κακό εαυτό της» και τα «βαρίδια» που σέρνει αιώνες τώρα, με μαθηματική συνέπεια, και ανίκανη να τα αποκόψει και να επιταχύνει προς το μέλλον. Κατάρα; DNA; συνέπεια στα καλά αλλά και στα κακά της φυλής μας; ποια άραγε να είναι η βασική αιτία του προβλήματος;
Όλοι γνωρίζουμε το πρόβλημα, όλοι το συζητάμε σε κάθε ευκαιρία και έχουμε και εξηγήσεις, άλλα τελικά κανένας μας δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του, και το κυριότερο δεν φροντίζει, έστω και σε ατομικό επίπεδο, να «απαλλαγεί» από τον «κακό εαυτό του».
Ας θυμηθούμε, πολύ σύντομα, τα σημαντικότερα αρνητικά γεγονότα μέσα σε αυτά τα 200 ηρωικά, από την άλλην πλευρά, χρόνια. Τον δεύτερο κιόλας χρόνο της απέλπιδας, για τις τότε συνθήκες επανάστασης, οι συμπατριώτες μας ξεκίνησαν εμφύλιο πόλεμο, με στόχο ποιος θα πάρει το πάνω χέρι της εξουσίας . Αλληλοσκοτωθήκαμε, φυλακίσαμε τους πιο σημαντικούς στρατιωτικούς μας, όπως τον Κολοκοτρώνη, εκτεθήκαμε στους Φιλέλληνες του εξωτερικού και ένας Θεός ξέρει πως τελικά καταφέραμε να ξανακοιτάξουμε τον πραγματικό εχθρό, δηλαδή τον Οθωμανό κατακτητή.
Λίγο αργότερα, και αφού έχουμε κερδίσει την αναγνώριση μας σαν ελεύθερο κράτος, με την συνθήκη του Λονδίνου, η αδιανόητη και κακή πλευρά μας, δολοφονεί τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.
Ένας Θεός πάλι γνωρίζει που θα ήταν διοικητικά, και όχι μόνο, σήμερα η Ελλάδα, εάν είχαμε αφήσει τον εμπνευσμένο αυτόν άνθρωπο να ολοκληρώσει το έργο του. Ίσως μια απάντηση να είναι η σημερινή κατάσταση της Ελβετίας, που ως γνωστόν, αναδιοργάνωσε ο Καποδίστριας με εντολή του Τσάρου της Ρωσίας, πριν έρθει στην Ελλάδα σαν Κυβερνήτης.
Την ίδια σχεδόν τύχη είχε, μερικές δεκάδες χρόνια αργότερα, μια άλλη μεγάλη μορφή του έθνους μας, ο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Ο μεγάλος νικητής των Βαλκανικών αγώνων και του Α’ παγκοσμίου πολέμου, που διπλασίασε τα σύνορα της τότε ελεύθερης Ελλάδας, αναγκάστηκε να αυτοεξοριστεί τουλάχιστον 3 φορές, με την πλέον καθοριστική το 1920, τρείς μόλις μήνες από την πανηγυρική για την χώρα συνθήκη των Σεβρών!!
Επακολούθησε η εκστρατεία της Μικράς Ασίας και η αναπόφευκτη καταστροφή, τις συνέπειες της οποίας βιώνουμε μέχρι σήμερα. Αιτία και πάλι η διχόνοια και η μάχη μέχρις εσχάτων για την εξουσία και ο λαός με φανατισμό και με παρωπίδα να κλίνει πότε από την μια πλευρά (της Μοναρχίας) και πότε από την άλλη ( της Δημοκρατίας).
Και εδώ ένας Θεός μόνο ξέρει, που θα ήταν η χώρα μας σήμερα εάν το φθινόπωρο του 1920 ο Βενιζέλος είχε κερδίσει τις εκλογές και δεν αυτοεξοριζόταν στην Γαλλία. Κατά την άποψη μου σίγουρα θα είχε αποφευχθεί το φιάσκο της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
Δυο δεκαετίες αργότερα, και αφού είχε μεσολαβήσει το έπος της Αλβανίας, κατά την διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου, και αφού η χώρα εξέρχεται εξαθλιωμένη από την κατοχή, βρίσκει την απίστευτη δύναμη, να επιδοθεί σε έναν ακόμη εμφύλιο πόλεμο . Αριστεροί εναντίον Δεξιών με έπαθλο την εξουσία!!
Για άλλη μια φορά στο ίδιο έργο θεατές. Οι συνέπειες; Όπως πάντα ανυπολόγιστες που μας ακολουθούν μέχρι σήμερα.
Ανάμεσα σ ’αυτά τα μεγάλα και καθοριστικά αρνητικά γεγονότα, των τελευταίων 200 χρόνων, συνέβησαν και πάμπολα άλλα ανάλογα, που έχουν αναλυθεί σε χιλιάδες σελίδες από τους ιστορικούς μας, αντικειμενικά ή υποκειμενικά. Εμείς σταθήκαμε μόνο σ’ αυτά, πιστεύοντας ότι είναι τα πλέον ενδεικτικά της σύγχρονης ιστορίας μας και αυτά που θα μπορούσαν να μας δώσουν τα βασικά αίτια της διαχρονικής κατάρας της φυλή μας.
Το πάθος για την εξουσία που διακατέχει αιώνια κάποιους συμπατριώτες μας και η απίστευτη ικανότητα τους να συμπαρασύρουν σ’ αυτό και ολόκληρο σχεδόν το ελληνικό Popolo. Εκπληκτικό!
Και ελάτε στο σήμερα. Οι Έλληνες είναι βασικά χωρισμένοι σε αριστερούς και δεξιούς. Ο Τσίπρας θεωρείται αριστερός και ο Μητσοτάκης δεξιός.
Αριστερός, με την κλασική του όρου έννοια θεωρείται ο κομμουνιστής ενώ αντίστοιχα δεξιός ο καπιταλιστής.
Ο κομμουνισμός σαν οικονομική, κοινωνική και πολιτική έννοια προδιαγράφηκε, θεωρητικά τουλάχιστον, από τον Μάρξ και τον Ένγκελ και εφαρμόστηκε αρχικά στην Ρωσία με την επανάσταση του 1917.
Η βασική της θεωρία στηριζόταν στο ότι τα μέσα παραγωγής ελέγχονται από την κεντρική εξουσία και οι απολαβές επιμερίζονται όχι βάσει της απόδοσης των εργαζομένων αλλά ανάλογα με τις ανάγκες τους.
Το οικονομικό αυτό μοντέλο καθορίζει αναπόφευκτα και την κοινωνική αλλά και πολιτική οργάνωση του κράτους.
Το είδαμε και το «θαυμάσαμε» στην πράξη, στην Ρωσία και σε μια ντουζίνα περιπτώσεων από κράτη όμορα της, στις αρχές μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα. Το είδαμε ακόμα να καταρρέει εκκωφαντικά, μέσα σε μια νύκτα, στα τέλη της δεκαετίας του 80.
Και ερχόμαστε στον Καπιταλισμό και στην θεωρία της ελεύθερης αγοράς. Βασικός εκφραστής και πρωτοστάτης ο οικονομολόγος Adam Smith στα μέσα του 18ου αιώνα.
Τι λέει λοιπόν ο Adam Smith; Η οικονομία και το παραγωγικό μοντέλο είναι απόλυτα ελεύθερα, και από μόνα τους πυροδοτούν μηχανισμούς που επαναφέρουν σε ισορροπία οποιαδήποτε αιτία διαταράξει την οικονομική και παραγωγική διαδικασία.
Έτσι, εξασφαλίζεται η οικονομική ευημερία των λαών και συνεπώς η κεντρική εξουσία θα πρέπει να αποφεύγει οποιαδήποτε επέμβαση στους οικονομικούς μηχανισμούς.
Άρα αντίθετα με την κομμουνιστική θεωρία, στην καπιταλιστική, δεν επιτρέπεται το κράτος να έχει παρέμβαση στην παραγωγική διαδικασία η οποία είναι προνόμιο μόνο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Αλήθεια πόσοι από εμάς τους Έλληνες «αριστερούς» και «δεξιούς» πιστεύουμε στις αξίες των παραπάνω θεωριών;
Ο κομμουνισμός ως γνωστόν κατέρρευσε και όχι τυχαία, πριν από 3 δεκαετίες και οι θεωρίες του Adam Smith έχουν καταρρεύσει δεκάδες φορές με την πλέον εκκωφαντική στο Κραχ του 1929.
Καμία αυτόματη διεργασία δεν είναι ικανή να επαναφέρει μια σοβαρή δια- τάραξη του οικονομικού κύκλου χωρίς κεντρική παρέμβαση.
Εάν θεωρήσουμε την Αμερική, τον Καναδά, την Αγγλία ή ακόμα και την Ιαπωνία σαν τους βασικούς εκπροσώπους της ελεύθερης αγοράς και του καπιταλισμού, δεν έχετε παρά να μετρήσετε τα τρισεκατομμύρια που διαθέσανε από τις κεντρικές τους τράπεζες, μόνο τους τελευταίους 12 μήνες, για να σώσουν τις οικονομίες τους και την παραγωγική διαδικασία. Με απλά λόγια γράψανε στα παλιά τους υποδήματα τις θεωρίες του Adam Smith και δεν ήταν η πρώτη φορά.
Το ίδιο βέβαια έκαναν και τα κράτη με πιο συγκεντρωτικές εξουσίες όπως η Ρωσία και η Κίνα, που βέβαια εδώ και αρκετά χρόνια έχουν αποδεχτεί την ση- μασία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, ανα- δεικνύοντας μάλιστα πολλούς πολίτες τους στις περιβόητες λίστες του Forbes.
Συμπέρασμα: δεν υπάρχουν σήμερα κομμουνιστικά και καπιταλιστικά κράτη με τις κλασικές τουλάχιστον θεωρίες των εμπνευστών τους.
Αντίθετα υπάρχουν μόνο κεϋνσιανιάνα κράτη και κατ’ επέκταση δεν υπάρχουν κομμουνιστές και καπιταλιστές, αλλά κεϋνσιανενιστές.
Στην πράξη δηλαδή, όλοι ασπαζόμαστε την θεωρία του Keynes ότι τίποτα δεν είναι άσπρο ή μαύρο στην οικονομία. Όταν διαταράσσεται για οποιοδήποτε λόγο ένας οικονομικός κύκλος, όπως αυτός που βιώνουμε στην πανδημία, απαιτείται κεντρική παρέμβαση.
Ο κομμουνισμός ως γνωστόν κατέρρευσε, και όχι τυχαία, πριν από τρείς δεκαετίες και οι θεωρίες του Adam Smith έχουν καταρρεύσει δεκάδες φορές με την πλέον εκκωφαντική στο κραχ του 1929. Καμία αυτόματη διεργασία δεν είναι ικανή να επαναφέρει μια σοβαρή διατάραξη του οικονομικού κύκλου χωρίς κεντρική παρέμβαση.
Παράλληλα η κεντρική εξουσία δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ιδιωτική πρωτοβουλία, και αυτό το κατάλαβε και η Ρωσία έστω και αν της πήρε 70 περίπου χρόνια.
Άρα ουσιαστικά ένα είναι σήμερα το οικονομικό μοντέλο, με ελάχιστες παραλλαγές, ο «Κεϋνσιανισμός» (ας μου συγχωρεθεί το αδόκιμο ενδεχομένως του όρου). Το ίδιο έκανε και ο Σύριζα, το ίδιο κάνει και η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.
Είδατε τον κο Τσίπρα να κρατικοποιεί την οικονομία; το αντίθετο. Βλέπετε τώρα τον κο Μητσοτάκη να μην παρεμβαίνει για να σώσει επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας;
Εξ άλλου, εάν κοιτάξουμε προσεκτικά, θα δούμε ότι ο Κεϋνσιανισμός είναι στην πραγματικότητα το πλέον δημοκρατικό και δίκαιο πολίτευμα. Γιατί; Γιατί δεν επιβραβεύει κανέναν οκνηρό και συνειδητά ανεπρόκοπο δίνοντας έμφαση στην ιδιωτική πρωτοβουλία και επιβραβεύοντας την επιτυχία, αλλά και την ίδια στιγμή, δεν επιτρέπει να αφεθούν στο έλεος του Θεού άνθρωποι με πραγματικές οικονομικές αδυναμίες λόγω φυσικής κατάστασης ή οικονομικής δυσπραγίας με έντονες συνέπειες στην απασχόληση και την ανεργία. Αυτές τις αξίες είμαι σίγουρος ότι τις ασπάζονται σήμερα, έστω και με λίγη μουρμούρα, ο πλέον «καπιταλιστής» Αμερικάνος πολί- της καθώς και ο πλέον «κομμουνιστής» Ρώσος.
Και όμως οι παλιοί τίτλοι αριστερός- κομμουνιστής και δεξιός- καπιταλιστής, παραμένουν κυρίαρχοι όροι, για να διχάζουν τον λαό και να δημιουργούν ερείσματα για ύπαρξη κομμάτων και αρχηγών. ( Δεξιά, κεντροδεξιά, κέντρο, κεντροαριστερά, Αριστερά και…βάλε)
Δεν συμφέρει στους πολιτικούς ότι δεν υπάρχουν σήμερα διακριτά οικονομικά και πολιτικά μοντέλα. Η ίδια η ιστορία και η πράξη έχουν συγκλίνει τις ακραίες θεωρίες του Adam Smith και του Καρλ Μαρξ.
Εμείς λοιπόν, το popolo, πρέπει να το κατανοήσουμε πολύ καλά αυτό και ίσως τότε να εξαλείψουμε μια από τις βασικές αιτίες της κατάρας του διχασμού, που τόσο ακριβά έχουμε πληρώσει κατά την
διάρκεια των τελευταίων 200 χρόνων. Δίπλα στις αδιαμφισβήτητες επιτυχίες όπως ελευθερία, ανάπτυξη, δημοκρατία, ασφάλεια, προσθέστε τις τεράστιες και αχρείαστες απώλειες ζωών κατά την διάρκεια των εμφυλίων, τους ανεπαρκείς ακόμα διοικητικούς μηχανισμούς του κράτους, την μη ανεξαρτησία της Τρίτης Εξουσίας, δηλαδή της Δικαστικής, τον κατευθυνόμενο και μη αντικειμενικό ρόλο της Τέταρτης, όπως αποκαλείται, Εξουσίας, δηλαδή της Δημοσιογραφίας και της ανάδειξης της Πέμπτης Εξουσίας. Ποια είναι αυτή; μα φυσικά η Τραπεζική. Αυτή είναι που σήμερα αποφασίζει ποιοι θα μείνουν στα σπίτια τους και ποιοι θα τα χάσουν, ποιοι θα σώσουν τις επιχειρήσεις τους και ποιοι θα χρεωκοπήσουν, ποιοι θα πάρουν δάνεια και ποιοι όχι, έστω και αν τα δικαιούνται.
Όλα αυτά συνθέτουν την εικόνα της χώρας μας 200 χρόνια από την επανάσταση και την ανεξαρτησία της. Για πολλά οφείλουμε να είμαστε υπερήφανοι
και για άλλα τόσα προβληματισμένοι. Ας κάνουμε λοιπόν την αυτοκριτική μας, απαλλαγμένοι από πάθη και προκαταλήψεις, και ας διατρέξουμε τον 21ο
αιώνα κόβοντας όλα τα «βαρίδια», που σέρνουμε με απίστευτη εμμονή, δυστυχώς πάνω από 200 χρόνια. Το οφείλουμε σε αυτούς που έδωσαν το αίμα τους για
να είμαστε σήμερα εδώ, το οφείλουμε στον εαυτό μας, που καλά κάνουμε και πιστεύουμε στην καταγωγή και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ελληνικής φυλής, το οφείλουμε στους απογόνους μας, που θέλουμε, όταν μιλάνε για αυτά που θα τους αφήσουμε με τις πράξεις μας, να μας ευγνωμονούν και όχι να μας αναθεματίζουν.
Αυτά προς το παρόν για προβληματισμό μαζί με τις θερμότερες ευχές μου για ένα όμορφο καλοκαίρι, απαλλαγμένο από υγειονομικά και όχι μόνο προβλήματα.