​Αντιοξειδωτικά: τι γυρεύουν στα καλλυντικά μας;

Δεν είναι καινούργια ανακάλυψη, δεν ανήκουν στα “it”συστατικά, ούτε απαιτούνται τεχνολογίες αιχμής για τη δημιουργία τους-άλλωστε, τα περισσότερα από αυτά μας τα προσφέρει απλόχερα η φύση. Όμως σήμερα τα αντιοξειδωτικά βρίσκονται παντού, στις ενυδατικές κρέμες, στα δραστικά serums, στα αντηλιακά, στα σαμπουάν και τα γαλακτώματα, ακόμα και σε κραγιόν! Ας τα γνωρίσουμε λοιπόν καλύτερα μαθαίνοντας πώς δρουν και τι ακριβώς προσφέρουν στην επιδερμίδα μας.

Ακούμε και διαβάζουμε πολλά για το οξειδωτικό στρες, αυτό το καταστροφικό φαινόμενο που οδηγεί τα κύτταρα σε φθορά και πρόωρη γήρανση και για τον σωτήριο ρόλο των αντιοξειδωτικών. Για φτάσουμε όμως εκεί, ας δούμε πρώτα τι ακριβώς συμβαίνει με τις ελεύθερες ρίζες, τον «ηθικό αυτουργό» της φθοράς.

Ο κλέψας του κλέψαντος

Οι ελεύθερες ρίζες είναι μικρά, ασταθή και βραχύβια μόρια οξυγόνου -αποκαλούνται «δραστικές μορφές οξυγόνου» ή ROS (Reactive Oxygen Species). Παρόλο που τις θεωρούμε συνήθως «εισβολείς», στην πραγματικότητα τις γεννά ο οργανισμός μας. Είναι προϊόντα μεταβολισμού που απελευθερώνονται από τα μιτοχόνδρια- το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας των κυττάρων- κατά τη διάρκεια φυσιολογικών βιολογικών λειτουργιών, όπως π.χ. η αναπνοή.

Το πρόβλημα δημιουργείται όταν οι ελεύθερες ρίζες αυξάνονται ανεξέλεγκτα ή σχηματίζονται σε λάθος μέρος. Ας δούμε πώς. Αυτά τα μόρια οξυγόνου διαθέτουν ένα «αζευγάρωτο» ηλεκτρόνιο, γι’ αυτό και είναι εξαιρετικά ασταθή. Για να βρουν το «ταίρι» τους και να σταθεροποιηθούν, «κλέβουν» το ηλεκτρόνιο που τους λείπει από τα γειτονικά τους μόρια. Χάνοντας όμως το ηλεκτρόνιό τους γίνονται κι αυτά ασταθή. Πώς το αναπληρώνουν; κλέβοντάς το φυσικά από ένα διπλανό τους μόριο… Αυτό το γαϊτανάκι κλοπών όμως- τις ονομάζουν αλυσιδωτή αντίδραση- φέρνει μεγάλη αναταραχή, χαλώντας δεσμούς-…χημικούς- και σχηματίζοντας νέους, με αποτέλεσμα να καταστρέφουν οτιδήποτε βρίσκεται γύρω τους.

Κάτω από κανονικές συνθήκες, οι ελεύθερες ρίζες εξουδετερώνονται εύκολα από τα φυσικά αντιοξειδωτικά ένζυμα και βιταμίνες που συνθέτει το σώμα μας ή λαμβάνουμε από τις τροφές. Πρόκειται για σταθερά μόρια με ένα «αζευγάρωτο» ηλεκτρόνιο, το οποίο προσφέρουν στην ελεύθερη ρίζα για να σταματήσει τις… απανωτές κλοπές. Με άλλα λόγια μπαίνουν μπροστά και «θυσιάζονται» προκειμένου οι αλυσιδωτές αντιδράσεις των ελευθέρων ριζών να μη φτάσουν στα πολύτιμα βιολογικά μόρια των κυττάρων μας.

Όταν όμως εξωγενείς και ενδογενείς παράγοντες, όπως είναι οι ακτίνες UV, ο καπνός του τσιγάρου, οι ατμοσφαιρικοί ρύποι, το στρες, η έλλειψη ύπνου η έκθεση στην ακτινοβολία των ηλεκτρονικών συσκευών κλπ., πυροδοτούν την παραγωγή μεγάλου αριθμού ελευθέρων ριζών – υπολογίζεται ότι κάθε κύτταρο απειλείται καθημερινά από περίπου 1000 ελεύθερες ρίζες!- τα φυσικά αντιοξειδωτικά δεν επαρκούν ή δεν προλαβαίνουν να τις εξουδετερώσουν, με αποτέλεσμα να συνεχίζουν ανενόχλητες το καταστροφικό τους έργο. Να επιτίθενται στα λιπίδια , στις πρωτεΐνες -για παράδειγμα, με την παρουσία τους αυξάνεται η παραγωγή μεταλλοπρωτεϊνασών (MMPs), των ενζύμων που κατακερματίζουν τις ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης-, ακόμα και στο DNA των κυττάρων, να δημιουργούν φλεγμονές και να αλλοιώνουν τη δομή και τις λειτουργίες τους. Με μια κουβέντα να προκαλούν οξειδωτικό στρες στα κύτταρα του δέρματος. Αυτές οι σοβαρές και μη αναστρέψιμες βλάβες, μεταφράζονται σταδιακά σε λεπτές γραμμές και ρυτίδες, δυσχρωμίες και χαλάρωση, δηλαδή σε ορατά σημάδια γήρανσης.

Έρχονται ενισχύσεις…

Είναι επομένως ξεκάθαρο ότι κύτταρά μας, με τα φυσικά αντιοξειδωτικά που διαθέτουν, αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις μαζικές επιθέσεις τους, πολύ περισσότερο δε, όταν το φτωχό σε θρεπτικά συστατικά διαιτολόγιό μας, στερεί από τον οργανισμό μας τη δυνατότητα να προσλάβει πολύτιμα αντιοξειδωτικά μέσω των τροφών. Την έλλειψη αυτή λοιπόν, στοχεύουν να καλύψουν τα καλλυντικά, ενισχύοντας τη φυσική ικανότητα που έχει το δέρμα μας να εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες. Και ευτυχώς –όπως επιβεβαιώνουν πολύχρονες κλινικές μελέτες-, σε μεγάλο βαθμό τα καταφέρνουν.

Τη βασική αμυντική ασπίδα στα κύτταρά μας αποτελεί μια πεντάδα αντιοξειδωτικών : το υπεροξείδιο της δισμουτάσης, η καταλάση, οι βιταμίνες C & Ε και το συνένζυμο Q10. Έχει όμως αποδειχθεί, ότι ορισμένες ουσίες, κυρίως φυτικής και θαλάσσιας προέλευσης, μολονότι δεν υπάρχουν στον οργανισμό μας, τουλάχιστον σε μεγάλη ποσότητα, είναι εξίσου ή και περισσότερο αποτελεσματικές στην προστασία της επιδερμίδας από τις ελεύθερες ρίζες.

Ο λόγος είναι απλός: Η… ακινησία των φυτών, τα αναγκάζει να παράγουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες για να αμυνθούν απέναντι στις αντίξοες κλιματολογικές συνθήκες που τα περιβάλλουν. Οι πολυφαινόλες από το πράσινο τσάι και τα φύκη, η επιγαλλοκατεχίνη από τις πολυφαινόλες της μαύρης πεύκης, η ελαιοευρωπεΐνη από τα φύλλα της ελιάς, η ρεσβερατρόλη από το κόκκινο σταφύλι, το λυκοπένιο από τις ντομάτες και το καρπούζι, το φερουλικό οξύ από τα δημητριακά και τον φλοιό του ρυζιού, οι ανθοκυανίνες από το ρόδι, οι ισοθειοκυανάτες από τους σπόρους του δέντρου moringa είναι μερικά μόνο από τα συστατικά που επιλέχθηκαν από μεγάλα brands καλλυντικών γιατί ξεχωρίζουν όχι μόνο για την υψηλή αντιοξειδωτική τους απόδοση, αλλά και την υψηλή τους βιοδιαθεσιμότητα- η επιδερμίδα τα «αναγνωρίζει» και τα αξιοποιεί κατάλληλα…. Όλα αυτά φυσικά ισχύουν, εφόσον τα δραστικά αυτά συστατικά παραμείνουν μέχρι τέλους …δραστικά- η δύναμη των φυτικών αντιοξειδωτικών ουσιών αυξομειώνεται ανάλογα με τον τόπο και τον τρόπο που καλλιεργείται ένα φυτό ή ακόμα και από τη μέθοδο που συλλέγεται και εκχυλίζεται.

Σωστή συνταγή, σωστή εκτέλεση

Γεννάται επομένως το ερώτημα: είναι όλα τα αντιοξειδωτικά αποτελεσματικά; Η αλήθεια είναι ότι η δράση των αντιοξειδωτικών που εμπλουτίζουν τις καλλυντικές συνθέσεις εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες. Για παράδειγμα, δεν αρκεί να έχουμε μια κρέμα «φουλαρισμένη» με αντιοξειδωτικά. Πρέπει η ίδια η φόρμουλα του προϊόντος, να τους επιτρέπει να παραμένουν ενεργά μέχρι τη στιγμή της εφαρμογής στην επιδερμίδα. Θα πρέπει επίσης, να μπορούν να διαπερνούν το φραγμό της κερατίνης στιβάδας, να διεισδύουν σε βάθος και να δρουν, εκεί όπου είναι χρήσιμα-ας μην ξεχνάμε ότι πολλά από τα αντιοξειδωτικά δεν περιορίζονται στην εξουδετέρωση των ελευθέρων ριζών αλλά προσφέρουν και αντιγηραντική, αντιφλεγμονώδη ή συσφιγκτική δράση. Τέλος, την καλύτερη προστασία προσφέρουν οι καλλυντικές συνθέσεις που περιέχουν συνδυασμούς και όχι μεμονωμένα αντιοξειδωτικά, γιατί έχει αποδειχθεί ότι όταν δρουν σε συνέργεια, συμπληρώνει δηλαδή το ένα τη δράση του άλλου, η αποτελεσματικότητά τους πολλαπλασιάζεται. Οι μετρήσεις το αποδεικνύουν: ο συνδυασμός για παράδειγμα βιταμίνης C (15%) και Ε (1%), προσφέρει στην επιδερμίδα διπλάσια προστασία από τις ακτίνες UV από ό,τι μόνη της η βιταμίνη C!

Πηγή: skingurus.gr