Αλλεργίες του καλοκαιριού

Οι αλλεργίες είναι σχεδόν ταυτισμένες με την άνοιξη, αφού αυτή την εποχή ανθίζουν τα περισσότερα αλλεργιογόνα φυτά. Το καλοκαίρι, όμως, μιας και ερχόμαστε σε άμεση επαφή με τη φύση, κάνουν την εμφάνισή τους άλλες αλλεργικές παθήσεις, οι οποίες χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή και πρόληψη.

Μερικές, δε, από αυτές εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους, ακόμη και για τη ζωή, ορισμένων πολύ ευαίσθητων αλλεργικών ατόμων.

Οι σημαντικότερες και συχνότερες αλλεργικές παθήσεις του καλοκαιριού είναι:

• Οι αλλεργικές δερματοπάθειες, που περιλαμβάνουν την ηλιακή, τη χολινεργική και την κνίδωση εκ ψύχους, τις δερματίτιδες εξ επαφής, καθώς και τις διάφορες αλλεργικές φωτοδερματίτιδες.
• Οι αλλεργίες που οφείλονται στο τσίμπημα διάφορων εντόμων, κυρίως των υμενοπτέρων (δηλαδή, της μέλισσας και των σφηκών) και των κουνουπιών, καθώς και στο τσίμπημα της θαλάσσιας μέδουσας.
• Οι τροφικές αλλεργίες που οφείλονται σε τροφές που καταναλώνονται κυρίως τους θερινούς μήνες.

Αλλεργικές δερματοπάθειες, κνίδωση εκ ψύχους

Η κνίδωση εκ ψύχους είναι η τρίτη σε συχνότητα μορφή φυσικής κνίδωσης, αφού αφορά περίπου το 15% όλων των φυσικών κνιδώσεων. Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα μορφή κνίδωσης, που προκαλείται από την ελάττωση της θερμοκρασίας του δέρματος κατά την επαφή του με ψυχρό ερέθισμα, όπως κρύος αέρας, κρύο νερό ή κρύο αντικείμενο.

Στην κνίδωση εκ ψύχους το τυπικό εξάνθημα, πομφοί (καντήλες), προκαλείται στο σημείο του σώματος που ήλθε σε επαφή με το κρύο, π.χ. εμφάνιση κνίδωσης στα χέρια όταν βγάζει το άτομο κάτι παγωμένο από την κατάψυξη του ψυγείου του ή φαγούρα στο στόμα και πρήξιμο του χείλους όταν φάει παγωτό.

Μερικές φορές, όμως, το εξάνθημα μπορεί να είναι γενικευμένο σε όλο το σώμα, αν η επιφάνεια σώματος που έρχεται σε επαφή με το ψυχρό ερέθισμα είναι μεγάλη, συνήθως αυτό συμβαίνει όταν το άτομο εκτεθεί μαζικά σε κρύο περιβάλλον, όπως, για παράδειγμα, αν βουτήξει απότομα σε κρύα θάλασσα.

Μπορεί να προκληθεί ακόμη και αναφυλακτική αντίδραση (αλλεργικό shock). Για τον λόγο αυτό, τα άτομα που γνωρίζουν ότι έχουν την ευαισθησία αυτή πρέπει:

• Να κάνουν τα πρώτα μπάνια του καλοκαιριού σε ζεστά νερά και να είναι μικρής διάρκειας.
• Με την πρώτη εμφάνιση κνησμού ή εξανθήματος να εξέλθουν από το νερό χωρίς πανικό.
• Να έχουν πάντα μαζί τους και να χρησιμοποιήσουν κατά περίπτωση τα φάρμακα άμεσης ανάγκης που έχει συστήσει ο αλλεργιολόγος τους.
• Πριν από τα καλοκαιρινά μπάνια να έχει προηγηθεί προληπτική θεραπεία με αντιισταμινικά φάρμακα.

Ηλιακή κνίδωση

Είναι η εμφάνιση εξανθήματος με έντονο κνησμό στα σημεία του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο. Το εξάνθημα εμφανίζεται σε σύντομο χρόνο και διαρκεί για λίγες ώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκληφθεί λανθασμένα σαν έγκαυμα από τον ήλιο. Αν είναι πολύ εκτεταμένο, το άτομο πρέπει να λάβει αντιισταμινικά φάρμακα. Απαραίτητη είναι η χρήση αντηλιακής κρέμας με υψηλό δείκτη προστασίας.

Φωτοδερματίτιδες

Οφείλονται σε πολλά αίτια. Συχνότερα ευθύνονται τοπικώς χρησιμοποιούμενα φάρμακα ή καλλυντικά, σπανιότερα φάρμακα που λαμβάνονται από το στόμα. Η αποφυγή, η χρήση αντηλιακής κρέμας και η χρήση τοπικών κορτικοειδών είναι οι ενδεδειγμένες λύσεις.

Δερματίτιδες εξ επαφής

Συνήθως καλλυντικά του καλοκαιριού (αντηλιακά) και tatoo μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές δερματίτιδες σε ευαίσθητα άτομα. Η αποφυγή τους και η χρήση τοπικών κορτικοειδών είναι, επίσης, η σωστή αντιμετώπιση.

Αλλεργία σε νυγμούς εντόμων

Ποια έντομα  προκαλούν αλλεργία; Τα έντομα που μπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνες αντιδράσεις ανήκουν στην κατηγορία των υμενοπτέρων, δηλαδή η μέλισσα και τα διάφορα είδη σφηκών. Τα υπόλοιπα έντομα (κουνούπια, σκνίπες, τσιμπούρια, κοριοί, αράχνες, είδη μύγας όπως ο τάβανος κ.λπ.) προκαλούν συνήθως μόνο τοπική αντίδραση στο δέρμα. Τα τσιμπήματα των υμενοπτέρων στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων είναι αθώα και προκαλούν μόνο μικρή ερυθρότητα με οίδημα τοπικά και ήπια φαγούρα που συνήθως υποχωρούν πολύ γρήγορα.

Πώς εμφανίζονται οι αλλεργικές αντιδράσεις;

Η αλλεργία στο δηλητήριο της μέλισσας και των σφηκών μπορεί να εμφανισθεί με τρεις μορφές:

• Μεγάλη τοπική αντίδραση: Για παράδειγμα, το τσίμπημα γίνεται στο δάκτυλο του χεριού και πρήζεται μέχρι τον αγκώνα ή και όλο το χέρι. Σε αυτή την περίπτωση, το τσίμπημα δεν είναι επικίνδυνο για τη ζωή του ατόμου. Ομως αποτελεί το πρώτο μήνυμα ότι υπάρχει ευαισθητοποίηση στο άτομο και θα πρέπει να επισκεφθεί αλλεργιολόγο για να του δώσει οδηγίες.
• Ηπια συστηματική αναφυλαξία: Σε αυτή την περίπτωση, μετά το τσίμπημα σε κάποιο σημείο του σώματος μπορεί να εμφανισθεί συνήθως δερματικό εξάνθημα κνίδωσης (σαν να έχει τριφτεί στο δέρμα τσουκνίδα), χωρίς να εμφανισθούν άλλα συμπτώματα. Αυτή η αντίδραση είναι σοβαρότερη από την τοπική, αλλά εάν περιορισθούν τα συμπτώματα μόνο στο δέρμα, επίσης, δεν εγκυμονεί κινδύνους για τη ζωή του ατόμου.
• Συστηματική αναφυλαξία (αλλεργικό shock ).

Τροφική αλλεργία

Το καλοκαίρι οι τροφές που προκαλούν συχνότερα προβλήματα είναι τα θαλασσινά, όπως ψάρια, σε παιδιά και καρκινοειδή (γαρίδες, καραβίδες κ.ά.) σε ενήλικες, καθώς και φρούτα όπως το ροδάκινο, το ακτινίδιο, το σταφύλι κ.ά.

Οι τροφές μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις διαφορετικής βαρύτητας, όπως απλή φαγούρα στο στόμα και χείλη μέχρι και συστηματικές αντιδράσεις (αναφυλαξία – αλλεργικό shock). Για την τροφική αλλεργία η μόνη αγωγή είναι η πρόληψη, αφού βεβαίως διαπιστωθεί η ένοχη τροφή.

Πρέπει, επίσης, να τονιστεί ότι άτομο που εμφάνισε αλλεργικό shock σε κάποια τροφή και για χρόνια δεν ξαναέφαγε, απαγορεύεται να πειραματισθεί μόνο του.

Άτομα, δε, με γνωστή τροφική αλλεργία πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους αυτοενιέμενη (αυτόματη ένεση – στυλό) αδρεναλίνη.

Βίβιαν Κοροβέση, Παιδίατρος