ΒΑΣΙΛΙΚH ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ,
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος,
Το ηλιακό έγκαυμα αποτελεί μια κοινή, αλλά συχνά σοβαρή συνέπεια της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η κατανόηση των αιτιών και των συνεπειών του, καθώς και η σωστή πρόληψη και αντιμετώπιση, είναι απαραίτητες για τη διατήρηση υγιούς δέρματος.
Τι είναι και πώς προκαλείται το ηλιακό έγκαυμα;
Το ηλιακό έγκαυμα είναι μια αντίδραση του δέρματος στην παρατεταμένη και υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία του ηλίου. Καθώς η ακτινοβολία διεισδύει στα ανώτερα στρώματα της επιδερμίδας, προκαλεί καταστροφή των κυττάρων και ενεργοποιεί φλεγμονώδη αντίδραση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση συμπτωμάτων όπως ερυθρότητα (κοκκίνισμα), αίσθημα καύσου, οίδημα (πρήξιμο) και σε σοβαρότερες περιπτώσεις, σχηματισμό φουσκαλών.
Ταξινόμηση ηλιακού εγκαύματος
Ανάλογα με την έκταση και το βάθος της βλάβης στο δέρμα, τα ηλιακά εγκαύματα διακρίνονται σε:
✤ Πρώτου βαθμού: Πρόκειται για βλάβη που περιορίζεται στο ανώτερο στρώμα του δέρματος και εκδηλώνεται με ήπια ερυθρότητα, ευαισθησία στην αφή και αίσθημα καύσου. Συνήθως υποχωρεί εντός λίγων ημερών χωρίς ιδιαίτερη φροντίδα.
✤ Δευτέρου βαθμού: Επηρεάζει βαθύτερα στρώματα του δέρματος και συνοδεύεται από έντονη ερυθρότητα, οίδημα, έντονο πόνο και τον σχηματισμό φουσκαλών. Απαιτεί πιο προσεκτική αντιμετώπιση για την αποφυγή επιπλοκών, όπως η μόλυνση.
✤ Τρίτου βαθμού: Αν και σπάνιο ως αποτέλεσμα έκθεσης στον ήλιο, προκαλεί σοβαρή και εκτεταμένη καταστροφή των ιστών. Πρόκειται για επείγουσα κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση.
Ηλιακό έγκαυμα: Οι ορατοί και αόρατοι κίνδυνοι για την επιδερμίδα μας
Η επαναλαμβανόμενη έκθεση στον ήλιο χωρίς αντηλιακή προστασία και τα συχνά ηλιακά εγκαύματα αφήνουν σταδιακά το αποτύπωμά τους βαθιά στην επιδερμίδα μας, συμβάλλοντας στην πρόωρη γήρανση του δέρματος. Η ελαστικότητα μειώνεται, ενώ εμφανίζονται ρυτίδες, πανάδες και ανομοιομορφία στην υφή και τον τόνο του δέρματος (φωτογήρανση). Επιπρόσθετα, η υπεριώδης ακτινοβολία ευθύνεται και για σοβαρές κυτταρικές βλάβες, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης προκαρκινικών αλλοιώσεων και κακοήθων όγκων, με πιο επιθετική μορφή το μελάνωμα.
Ομάδες υψηλού κινδύνου: Ποιοι χρειάζονται αυξημένη ηλιοπροστασία;
Άτομα με ανοιχτόχρωμο ή ευαίσθητο δέρμα (φωτότυποι I και II), παιδιά, ηλικιωμένοι και όσοι εκτίθενται συστηματικά στον ήλιο λόγω εργασίας ή άθλησης διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ηλιακού εγκαύματος. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται και για όσους λαμβάνουν φωτοευαισθητοποιητικά φάρμακα ή πάσχουν από δερματικές παθήσεις.
Αντιμετώπιση ηλιακού εγκαύματος
Για την αντιμετώπιση του ηλιακού εγκαύματος προτείνονται τα εξής βήματα:
✤ Ψύξτε την περιοχή. Εφαρμόστε δροσερές (όχι παγωμένες) κομπρέσες ή κάντε χλιαρό μπάνιο για να μειωθεί ο πόνος και η φλεγμονή.
✤ Ενυδάτωση του δέρματος: Χρησιμοποιήστε ενυδατικές, καταπραϋντικές κρέμες για να βοηθήσετε την επούλωση της επιδερμίδας. Αποφύγετε προϊόντα με αλκοόλ, καθώς ενδέχεται να ερεθίσουν ή να ξηράνουν το δέρμα.
✤ Πίνετε άφθονα υγρά. Η σωστή ενυδάτωση του οργανισμού βοηθά στην ταχύτερη αποκατάσταση του δέρματος.
✤ Προστασία από περαιτέρω έκθεση στον ήλιο: Μέχρι να επουλωθεί πλήρως το έγκαυμα, αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο. Αν χρειαστεί να βγείτε, προτιμήστε ρούχα που καλύπτουν την πληγείσα περιοχή και εφαρμόστε αντηλιακό.
✤ Λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων: Σε περιπτώσεις έντονου πόνου ή φλεγμονής, η λήψη φαρμάκων όπως η ιβουπροφαίνη μπορεί να προσφέρει ανακούφιση.
✤ Προσοχή στις φουσκάλες: Καλύψτε τις με αποστειρωμένη γάζα και αποφύγετε να τις σπάτε καθώς υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης.
✤ Ζητήστε ιατρική συμβουλή: Αν το έγκαυμα είναι σοβαρό, έχει φουσκάλες ή συνοδεύεται από γενική αδιαθεσία, απευθυνθείτε σε δερματολόγο.
Πώς να προλάβετε το ηλιακό έγκαυμα
Η αποφυγή ηλιακού εγκαύματος είναι εφικτή με τα κατάλληλα μέτρα προστασίας όπως:
✤ Χρήση αντηλιακού. Επιλέξτε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας (SPF 30 ή υψηλότερο) και προστασία από UVA και UVB ακτινοβολία. Εφαρμόστε το 30 λεπτά πριν την έκθεση στον ήλιο και ανανεώνετε κάθε 2 ώρες ή μετά από κολύμπι και έντονη εφίδρωση.
✤ Προστατευτική ένδυση. Επιλέξτε ελαφριά, μακρυμάνικα ρούχα από πυκνό ύφασμα, καπέλο με φαρδύ γείσο και γυαλιά ηλίου με UV προστασία για αποτελεσματική κάλυψη από την ηλιακή ακτινοβολία.
✤ Αποφυγή ωρών αιχμής. Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο μεταξύ 11 π.μ. έως 4 μ.μ., όταν η UV ακτινοβολία είναι έντονη.
✤ Σκιά. Επιλέγετε σκιασμένα σημεία, ιδιαίτερα κατά τις ώρες αιχμής της ηλιακής ακτινοβολίας. Χρησιμοποιήστε ομπρέλες, δέντρα ή άλλες πηγές σκίασης για καλύτερη προστασία.
✤ Ενημέρωση. Παρακολουθείτε τα επίπεδα UV στην περιοχή σας και λάβετε τα κατάλληλα μέτρα προστασίας.
✤ Προσοχή στην επιλογή αντηλιακού. Αν πρόκειται να κολυμπήσετε ή να ιδρώσετε, προτιμήστε αντηλιακά με ανθεκτικότητα στο νερό και ανανεώστε τα για συνεχή προστασία.
✤ Εκπαίδευση: Διδάξτε στα παιδιά τη σημασία της αντηλιακής προστασίας από μικρή ηλικία, ώστε να υιοθετήσουν σωστές συνήθειες που θα τα προστατεύουν για όλη τους τη ζωή.
